Quan hệ Nga- Czech nồng ấm hơn

Ngoài sự tin tưởng về chính trị được cải thiện, nhu cầu trao đổi thương mại cũng là yếu tố quan trọng đưa hai nước xích lại gần nhau hơn.

Tổng thống Nga Medvedev đang có chuyến thăm Cộng hòa Czech từ 7 - 8/12 nhằm tăng cường quan hệ hợp tác song phương. Trong bối cảnh Czech ngày càng rời xa các kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ, dường như Nga và Czech đang có thêm tiền đề thuận lợi để tạo bước đột phá trong quan hệ hợp tác, đem lại lợi ích cho cả 2 bên.

Chuyến thăm Cộng hòa Czech của Tổng thống Nga Medvedev lần này được kỳ vọng sẽ thổi luồng gió mới vào mối quan hệ vốn có nhiều rạn nứt giữa hai nước. Kể từ năm 1999, khi Czech trở thành thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và đến năm 2004, Czech gia nhập EU, quan hệ giữa Nga và Czech đã suy giảm dần do các liên minh mà Czech tham gia đều ở thế đối trọng với Nga.

Việc Mỹ ký Hiệp ước xây dựng một phần hệ thống lá chắn tên lửa tại Cộng hòa Czech năm 2008 càng làm cho quan hệ Nga - Czech trở nên lạnh nhạt hơn, bởi Nga cho rằng, Czech “tiếp tay” cho một kế hoạch tên lửa của Mỹ nhằm vào Nga. Chính vì vậy, chuyến thăm lần này của Tổng thống Nga Medvedev sẽ giúp làm tan chảy lớp băng giá bao phủ quan hệ song phương.

Trên thực tế, có nhiều lý do giải thích cho sự nồng ấm trở lại trong quan hệ Nga - Czech. Trước tiên phải kể đến những thay đổi lớn trong lập trường của Czech về vấn đề lá chắn tên lửa của Mỹ và điều đó khiến Nga cảm thấy an tâm hơn. Hồi tháng 6/2011, Bộ trưởng Quốc phòng Czech Alexandr Vondra tuyên bố nước này sẽ rút khỏi hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ tại châu Âu sau khi chính quyền Washington tỏ ra kém “mặn mà” với Czech và muốn thúc đẩy một dự án mới với Romania.

Quan trọng hơn, CH Czech đã chứng tỏ sự rút lui bằng hành động cụ thể với việc đóng cửa thao trường ở thành phố Brody, nơi trước đây dự định cho Mỹ triển khai các radar trong hệ thống lá chắn tên lửa.

Rõ ràng, việc Czech không còn là đối tác của Mỹ trong kế hoạch lá chắn tên lửa đã giúp xóa đi sự nghi kỵ của Nga đối với quốc gia Trung Âu này. Điều đó tạo tiền đề để các nhà lãnh đạo 2 nước đối thoại về một dự án cũng nhạy cảm không kém, đó là hệ thống lá chắn tên lửa chung của châu Âu (AMD).

Ngoài sự tin tưởng về chính trị, nhu cầu trao đổi thương mại cũng là yếu tố quan trọng gắn kết 2 nước Nga và Cộng hòa Czech. Moscow vẫn là một trong những đối tác hàng đầu của Prague với kim ngạch thương mại 2 chiều đạt 6,6 tỷ USD tính từ tháng 1 - 9/2011 năm nay. Nga hiện là nhà cung cấp tới 80% nhu cầu khí đốt và 70% nhu cầu dầu mỏ của Cộng hòa Czech. Đây là lý do để 2 đối tác tìm kiếm cái bắt tay chặt hơn nhằm vượt qua giai đoạn kinh tế khó khăn hiện nay.

Trong chuyến thăm này, Tổng thống Nga Medvedev và người đồng cấp Czech Vaclav Klaus sẽ ký kết một loạt thỏa thuận hợp tác song phương, trong đó đáng chú ý là thỏa thuận thành lập Trung tâm dịch vụ kỹ thuật nhằm trao đổi công nghệ trong lĩnh vực điện hạt nhân.

Thời gian gần đây, Czech tỏ ra quan tâm đặc biệt tới việc phát triển năng lượng hạt nhân để đáp ứng nhu cầu trong nước. Với sự cố xảy ra ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima của Nhật Bản do động đất và sóng thần, giờ là lúc Czech nhận thấy phải cẩn trọng hơn trong các kế hoạch của mình và nước này rất cần đến sự hỗ trợ công nghệ từ phía Nga để đảm bảo an toàn hạt nhân.

Lẽ dĩ nhiên, việc giúp Czech mở rộng Nhà máy điện nguyên tử Temelin và nâng cấp nhà máy điện hạt nhân Dukovanu cũng sẽ đem lại cho Nga những lợi ích kinh tế không nhỏ.

Cái bắt tay giữa Nga và Cộng hòa Czech không chỉ có giá trị ở cấp độ song phương mà còn cả đa phương bởi Czech hoàn toàn có thể đóng vai trò cầu nối trong việc cải thiện quan hệ giữa Nga và châu Âu, cũng như giữa Nga và NATO nếu các bên cùng thiện chí xích lại gần nhau hơn./.