Tranh chấp trên biển Hoa Đông phức tạp và khó lường

Giới phân tích nhận định tranh chấp lãnh thổ-lãnh hải trên biển Hoa Đông sẽ còn diễn biến phức tạp và khó lường.

Tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải trên biển Hoa Đông giữa Nhật Bản với Trung Quốc và Hàn Quốc đang nóng trở lại sau khi Hạ viện Nhật Bản hôm qua đã thông qua hai nghị quyết liên quan đến các nhóm đảo tranh chấp. Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda cùng ngày đã mạnh mẽ chỉ trích các hành động gần đây của Trung Quốc và Hàn Quốc liên quan đến tranh chấp lãnh thổ.

Hạ viện Nhật Bản đã thông qua một nghị quyết phản đối chuyến thăm đảo Takeshima, phía Hàn Quốc gọi là Dokdo của Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak cũng như phản đối bình luận của ông Lee Myung-bak liên quan đến Nhật Hoàng.

Nghị quyết được thông qua với đa số phiếu ủng hộ của Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) cầm quyền, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và Đảng Công Minh (KMT), gọi việc kiểm soát đảo Takeshima của Hàn Quốc là “sự chiếm đóng bất hợp pháp” và mạnh mẽ yêu cầu Hàn Quốc sớm chấm dứt sự chiếm đóng này.

Nghị quyết cũng chỉ trích bình luận của Tổng thống Hàn Quốc yêu cầu Nhật Hoàng xin lỗi vì sự cai trị của Nhật Bản trong quá khứ đối với bán đảo Triều Tiên, gọi yêu cầu này là “bất kính” và đề nghị ông Lee Myung-bak rút lại bình luận đó.

Hạ viện Nhật Bản cũng thông qua nghị quyết lên án việc đổ bộ lên quần đảo Senkaku mà Nhật Bản đang kiểm soát ở biển Hoa Đông (phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư).

Nghị quyết đầu tiên về quần đảo Senkaku này kêu gọi Chính phủ Nhật Bản mạnh mẽ yêu cầu Trung Quốc không để tái diễn vụ việc tương tự và áp dụng một biện pháp có thể để bảo vệ quần đảo này, trong đó có tăng cường tuần tra, giám sát lãnh thổ.

Cũng trong ngày 24/8, Thủ tướng Nhật Bản Noda đã chỉ trích chuyến thăm của Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak tới Takeshima là “bất hợp pháp,” trong khi cho rằng “Trung Quốc chỉ thực sự tuyên bố chủ quyền đối quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) kể từ năm 1970, thời điểm phát hiện các vỉa dầu mỏ tiềm tàng trên Biển Hoa Đông”.

Phát biểu tại buổi họp báo diễn tối 24/8 ở thủ đô Tokyo, ông Noda nêu rõ, việc quần đảo Senkaku là lãnh thổ cố hữu của Nhật Bản không có gì phải nghi ngờ xét về mặt lịch sử lẫn luật pháp quốc tế và Tokyo đang kiểm soát hiệu quả quần đảo này.

Liên quan đến vấn đề Takeshima, ông Noda nhấn mạnh hòn đảo này là “lãnh thổ của Nhật Bản xét cả về khía cạnh lịch sử lẫn luật pháp quốc tế” và “Hàn Quốc đã bắt đầu chiếm đóng bất hợp pháp bằng vũ lực”. Thủ tướng Noda đồng thời khẳng định việc Nhật Bản đưa vấn đề Takeshima ra Toà án Công lý Quốc tế là đúng đắn, dựa trên luật pháp và công lý của cộng đồng quốc tế.

Như vậy, ông Noda là vị thủ tướng đầu tiên sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ như vậy đối với các tranh chấp lãnh thổ kể từ khi Đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) lên nắm quyền từ năm 2009. Thủ tướng Noda khẳng định sẽ giải quyết tranh chấp lãnh thổ với hai nước này với “quyết tâm không mệt mỏi” và Tokyo sẽ tăng cường tuần tra các vùng biển xung quanh.

Ngay lập tức Hàn Quốc đã phản đối việc thông qua nghị quyết của Hạ viện Nhật Bản và những chỉ trích của Thủ tướng Noda.

Phát biểu với báo giới tại thủ đô Seoul, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tai-young tuyên bố: “Chúng tôi phản đối mạnh mẽ những tuyên bố thiếu cơ sở đối với Dokdo. Rõ ràng đây là lãnh thổ của Hàn Quốc xét về lịch sử, địa lý và luật pháp quốc tế. Chúng tôi hối thúc Nhật Bản ngay lập tức rút lại tuyên bố. Phía Nhật Bản cần thực thi các nỗ lực để phát triển các mối quan hệ hướng tới tương lai với Hàn Quốc, dựa trên sự nhận thức đúng đắn về lịch sử thay cho những tuyên bố chủ quyền thiếu cơ sở”.

Với những tuyên bố cứng rắn và hành động ngày càng quyết đoán giữa các bên liên quan, giới phân tích nhận định tranh chấp lãnh thổ-lãnh hải trên biển Hoa Đông sẽ còn diễn biến phức tạp và khó lường./.