Thách thức nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Obama

Đó là những thách thức trước mắt lẫn dài hạn.

Kiểm soát vũ khí

Thách thức lớn nhất là vấn đề không được nêu ra trong những cuộc tranh cử và trước đó hầu như không nằm trong nghị trình của Nhà Trắng. Kiểm soát súng giờ trở thành chủ đề được tập trung đặc biệt sau vụ xả súng ở Trường tiểu học Sandy Hook khiến 20 trẻ em và sáu người lớn thiệt mạng.

Thảm kịch đã gây ra cuộc tranh luận dữ dội và dẫn tới những biện pháp mới mà tổng thống dự tính thực thi thông qua nhánh hành pháp dù có hay không sự chấp thuận của quốc hội. Nhưng Hiệp hội Súng trường quốc gia Mỹ (NRA) và các nhóm ủng hộ quyền sở hữu vũ khí khác cũng đấu tranh quyết liệt, dù hiện thăm dò dư luận cho thấy đa số người Mỹ ủng hộ các nỗ lực của tổng thống.

Trần nợ công

Nhiệm kỳ mới cũng sẽ bắt đầu với những cuộc chiến cũ. Cuộc chiến trần nợ công sẽ bước vào vòng đấu mới. Hạ viện do phe Cộng hòa kiểm soát đã cương quyết khẳng định chỉ nâng trần nợ công nếu chính quyền chấp nhận giảm chi tiêu. Tổng thống Obama cảnh báo ông sẽ không thương lượng. Viễn cảnh phải tuyên bố phá sản khiến các nghị sĩ Cộng hòa tạm lui bước, với các kế hoạch bỏ phiếu trong tuần tới cho một thỏa thuận nâng trần nợ công, nhưng chỉ có thời hạn ba tháng. Đó đương nhiên không phải là một giải pháp dài hạn.

Cải cách nhập cư

Một trong những chủ đề pháp luật lớn và quan trọng ở nhiệm kỳ thứ hai của ông Obama là cải cách nhập cư. Những người Mỹ gốc Latin bỏ phiếu cho ông Obama với tỉ lệ áp đảo 71% - 27% so với người thách thức phe Cộng hòa Mitt Romney, đã hi vọng sẽ có nhiều tiến bộ hơn so với nhiệm kỳ thứ nhất. Những vụ trục xuất tăng lên mức kỷ lục đã gây ra lo ngại trong cộng đồng người Latin.

Nhà Trắng đã có một số nỗ lực, như sắc lệnh hành pháp yêu cầu ngưng trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp vào nước này khi còn là trẻ em. Nhưng như vậy là không đủ.

“Tôi tự tin rằng chúng ta có thể cải cách thành công chính sách nhập cư”, ông Obama từng nói trước lễ nhậm chức. Chính quyền Mỹ nhiệm kỳ hai của ông sẽ triển khai quyết liệt hơn các biện pháp trong nhiệm kỳ đầu: thắt chặt an ninh biên giới, phạt nặng những công ty thuê lao động không giấy tờ và mở đường cho những người nhập cư bất hợp pháp nhưng thực tế đã ở Mỹ quá lâu.

Đối ngoại

Trong bài phát biểu tuyên thệ nhậm chức ngày 21-1, ông Obama đã khẳng định sẽ nỗ lực “kiểm soát các cuộc khủng hoảng ở nước ngoài” để theo đuổi “một thế giới hòa bình hơn”. Tuy nhiên, ngay vào lúc ông đang tuyên thệ, tin tức chính thức xác nhận ba người Mỹ đã thiệt mạng trong vụ bắt cóc con tin ở Algeria. Vụ tấn công ở Algeria là dấu hiệu mới nhất về những đe dọa nổi lên bên ngoài Afghanistan và Pakistan, hai vùng trọng điểm trong “cuộc chiến chống khủng bố” của Mỹ suốt từ năm 2001.

Dù thành tựu được coi là lớn nhất của ông trong nhiệm kỳ đầu là việc tiêu diệt được Osama bin Laden ở Pakistan, nhưng có vẻ như Al Qaeda là một con rắn nhiều đầu với các chân rết đang lan nhanh ở Bắc Phi, Tây Phi và Trung Đông.

Những vấn đề khác ở Trung Đông cũng rất nhức nhối, bao gồm cuộc thương lượng kéo dài về hạt nhân của Iran, hòa bình giữa Israel và Palestine và cuộc khủng hoảng Syria.