Khủng hoảng Syria: Vết thương loét rộng

Tình hình Syria lại vừa xuất hiện diễn biến mới theo chiều hướng nguy hiểm hơn khi chính quyền Israel lên tiếng thừa nhận việc thực hiện các vụ không kích nhằm vào các mục tiêu quân sự ở ngoại ô thủ đô Damascus.

Không kể số thương vong lên đến hàng chục người, hành động mà phía Syria ví như một lời tuyên chiến chính thức của Tel Aviv đã gây ra những quan ngại sâu sắc. Dù với lý do gì, những vụ tấn công vào sâu bên trong lãnh thổ Syria là sự vi phạm chủ quyền của một quốc gia và rất có thể là sự khởi đầu cho một tiền lệ không phù hợp với luật pháp quốc tế. Ít nhất cho đến hiện tại, chưa có một nghị quyết nào của Liên hợp quốc cho phép sự can thiệp quân sự từ bên ngoài vào đất nước đang chìm trong nội chiến.

Ngay sau các vụ oanh kích làm rung chuyển trung tâm quyền lực của Tổng thống Syria Bashar Al-Assad, các nước Arab cũng bị cuốn theo diễn biến tiêu cực tại đất nước Trung Đông. Những quốc gia có ảnh hưởng trong thế giới Arab như Ai Cập và Saudi Arabia mô tả các cuộc không kích này là sự xâm phạm nguy hiểm tới chủ quyền của một quốc gia Arab và kêu gọi Liên hợp quốc có động thái nhằm chấm dứt các cuộc không kích bất hợp pháp. Liên đoàn Arab (AL) cũng yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc có biện pháp nhằm bảo vệ Syria khỏi các cuộc tấn công của Israel. Sự kiện tại Damascus cũng đã khiến những nước lớn như Nga và Trung Quốc có những tuyên bố thể hiện rõ ràng quan điểm. Cả hai quốc gia thành viên Hội đồng Bảo an vốn luôn giữ thái độ phản đối can thiệp bên ngoài vào Syria đều bày tỏ quan ngại về các vụ không kích và cho rằng hành động này đe dọa leo thang căng thẳng ở nước này lẫn các quốc gia láng giềng. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu với nội dung là các vụ không kích của Tel Aviv.

Dư luận cũng lo ngại tình hình khu vực sẽ xấu đi khi chính quyền của ông Al-Assad có thể sẽ có những phản ứng tiêu cực để đáp trả. Trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, Ngoại trưởng Syria Walid Al-Moallem đã nhấn mạnh quyền của nước này trong việc trả đũa hành vi xâm phạm lãnh thổ của Israel. Chính quyền Damascus đã triển khai các khẩu đội phòng thủ tên lửa hướng về phía Israel. Ngoài ra, Syria tuyên bố sẽ cung cấp cho nhóm Hezbollah ở Lebanon các loại vũ khí mới có chất lượng, điều mà trước đó Israel phản đối mạnh mẽ.

Trước những diễn biến phức tạp tại Syria, Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã kêu gọi các bên kiềm chế nhằm tránh leo thang trong cuộc xung đột và kêu gọi tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của tất cả các nước trong khu vực, thực hiện đúng mọi nghị quyết có liên quan của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Trong một nỗ lực nhằm tìm giải pháp cho cuộc nội chiến chưa có hồi kết ở quốc gia Trung Đông, ông Ban Ki-Moon cũng đã gặp gỡ quan chức cấp cao của 5 nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an (còn gọi là P5) để thảo luận về những bước đi ngoại giao có thể nhằm chấm dứt khủng hoảng. Trong một động thái được cho là sẽ giúp giảm nhiệt tại điểm nóng Syria, nhóm điều tra Liên hợp quốc ở Syria khẳng định, không có bằng chứng xác thực nào về việc cả hai bên trong cuộc xung đột ở Syria sử dụng vũ khí hóa học. Mặc dù vậy, kết luận của tổ chức đa phương lớn nhất thế giới chưa thể làm lắng dịu tình hình. Bởi ngay từ khi cuộc nội chiến Syria bắt đầu, việc loại bỏ ông Al-Assad và chính quyền đương nhiệm Damascus đã là ưu tiên số 1 của Mỹ và một số quốc gia đồng minh. Vì thế, theo giới phân tích, lá bài vũ khí hóa học sẽ còn được sử dụng như một cái cớ để hợp pháp hóa việc thúc đẩy mục tiêu này.

Tính đến nay, cuộc xung đột kéo dài hơn hai năm đã làm hơn 80.000 người Syria thiệt mạng và hơn 4 triệu người tha hương, những con số không nhỏ đối với một quốc gia chỉ có 22 triệu dân. Từ sự bất phân thắng bại giữa hai phe tại Syria, cùng với xu hướng chính trị hóa vấn đề sử dụng vũ khí hóa học và hành động tấn công quân sự trên lãnh thổ nước này, có đủ lý do để lo ngại về sự tụt dốc của những nỗ lực nhằm chấm dứt bạo lực tại đây. Với sự mở rộng của "vết thương" Syria, hòa bình của cả khu vực Trung Đông cũng đang bị đe dọa.