Cuba thành lập đặc khu kinh tế đầu tiên: Mở ra cánh cửa hội nhập

Quốc đảo Caribe với 11,1 triệu dân đang chứng kiến những thay đổi lớn kể từ năm 2011 với những cải cách trên mọi lĩnh vực, từ hệ thống tiền tệ tới các loại hình việc làm.

Đặc biệt, sau Nghị quyết Đại hội VI (năm 2011), Đảng Cộng sản Cuba đã thực hiện một loạt biện pháp nhằm khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Cuba. Theo đó, đầu tư nước ngoài không còn là thành phần bổ sung như quy định được ban hành năm 1995 mà sẽ đóng một vai trò chính trong nền kinh tế. Với mục tiêu này, từ ngày 1-11-2013, Chính phủ Cuba đã chính thức mở cửa cho các hoạt động đầu tư nước ngoài vào đặc khu kinh tế tại cảng biển Mariel, nằm cách thủ đô La Habana khoảng 45km về phía Tây. Việc thành lập "Đặc khu kinh tế phát triển Mariel" (ZEDM) - khu chế xuất thương mại tự do đầu tiên của Cuba là một trong những ví dụ điển hình nhất trong chính sách đổi mới đang được thúc đẩy.

Dự án ZEDM có diện tích 465km2 và nằm rất gần phía tây La Habana, gần cảng nước sâu Mariel, dự kiến khánh thành vào cuối năm nay. Đây là một cầu cảng dài 702m với 4 cẩu bờ thuộc thế hệ Post-Panamax có khả năng đón nhận các loại tàu container lớn nhất thế giới. Với tổng số vốn đầu tư khoảng 900 triệu USD - trong đó Brazil đóng góp 680 triệu USD - công trình tại khu cảng Mariel được xây dựng để trở thành cửa ngõ chính cho hoạt động ngoại thương của Cuba. Ngày 27-1 vừa qua, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff và Chủ tịch Raul Castro đã cắt băng khánh thành khu cầu cảng container, thuộc giai đoạn một của dự án này. Dự án sẽ làm thay đổi đáng kể trong công tác vận chuyển hàng hóa vào Cuba bởi đặc khu phát triển Mariel có một vị trí đắc địa khi nằm ở trung tâm thương mại trong khu vực Caribe và Châu Mỹ, giữa giao lộ của trục Đông - Tây/Bắc - Nam ở Tây bán cầu, thuận lợi cả về vận tải đường biển cũng như hàng không.

Theo kế hoạch của Cuba, ZEDM là khu vực có chế độ và chính sách đặc biệt với mục đích chính là phát triển kinh tế bền vững thông qua việc thu hút đầu tư nước ngoài; đổi mới công nghệ và tập trung công nghiệp; hướng tới tăng trưởng xuất khẩu, thay thế nhập khẩu một cách có hiệu quả và tạo ra nguồn việc làm mới, trên cơ sở phối hợp chặt chẽ với nền kinh tế trong nước. Các công ty nước ngoài đầu tư vào đặc khu kinh tế này sẽ được hưởng một số ưu đãi về thuế quan, trong đó có quy định về miễn thuế thuê nhân công và thuế hàng hóa trong thời hạn 10 năm. Quan trọng hơn, khi đầu tư vào ZEDM, các đối tác nước ngoài được bảo đảm an ninh, được bảo vệ trước những kiện tụng của các bên thứ ba, trên cơ sở phù hợp với luật pháp Cuba. Chính phủ Cuba bảo đảm cho nhà đầu tư nước ngoài được tự do chuyển ra nước ngoài các cổ tức, lợi nhuận hoặc các thu nhập khác liên quan tới việc xuất khẩu của đầu tư dưới dạng đồng tiền có thể chuyển đổi tự do mà không phải trả thuế hoặc bất cứ loại phí nào liên quan tới việc chuyển nhượng nói trên. Dự kiến, sau khi đưa vào khai thác, ZEDM có khả năng tiếp nhận khoảng 3 triệu container/năm và tạo hàng trăm nghìn việc làm cho người dân.

Khu công nghiệp này sẽ được đưa vào khai thác một phần từ cuối năm nay. Chủ tịch Cuba R.Castro cho biết khu cảng Mariel sẽ trở thành cửa ngõ quan trọng đối với lĩnh vực ngoại thương của Cuba và là một bàn đạp hậu cần của khu vực do vị trí địa lý thuận lợi. Hơn thế, dự án xây dựng ZEDM là minh chứng cụ thể về quyết tâm, sự lạc quan và tin tưởng vào công cuộc xây dựng và đổi mới mà Chính phủ và nhân dân Cuba đang thực hiện.