Trở ngại trong việc hỗ trợ người tị nạn

Nỗ lực của chính quyền Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma hỗ trợ người di cư do các cuộc xung đột tại Trung Đông gặp nhiều thách thức từ sự phản đối của phe Cộng hòa. Tuyên bố mới nhất của một loạt bang tại Mỹ không tiếp nhận người tị nạn Xy-ri tạo thêm trở ngại, đặt kế hoạch này trước nguy cơ phá sản.

Chỉ vài ngày sau loạt vụ tiến công khủng bố đẫm máu tại Pháp gây chấn động dư luận thế giới, đã có hơn 30 tiểu bang tại Mỹ đồng loạt tuyên bố không tiếp nhận người tị nạn Xy-ri. Danh sách này gồm các bang trải dài từ bờ đông nước Mỹ như Niu Ham-sai đến các bang phía đông - nam như Tếch-dát. Tuyên bố của nhiều thống đốc nêu rõ, họ không chấp thuận nhận bất cứ người tị nạn Xy-ri nào, thậm chí yêu cầu chính quyền Tổng thống B.Ô-ba-ma xác định lại danh tính những người Xy-ri đã đến Mỹ thời gian vừa qua.

Tuyên bố của một số bang tại Mỹ tẩy chay người tị nạn Xy-ri đưa ra sau khi kết quả điều tra chính thức tại Pháp cho thấy, ít nhất một nghi can trong loạt vụ khủng bố ở Pa-ri đêm 13-11 đã vào châu Âu qua “con đường di cư” của những người tị nạn Xy-ri. Giới chức địa phương Mỹ khẳng định, mối quan tâm hàng đầu của họ là sự an toàn của người dân; và không thể loại trừ khả năng một số người tị nạn Xy-ri có quan hệ với các nhóm khủng bố.

Thời gian qua, Mỹ từng bị Liên hiệp châu Âu (EU) chỉ trích vì không nhiệt tình hỗ trợ các đồng minh đối phó làn sóng người tị nạn ngày một lớn và đe dọa nhấn chìm các nỗ lực đoàn kết của châu Âu. Trong khi các nước châu Âu tiếp nhận hàng trăm nghìn người di cư, chủ yếu từ Xy-ri, thì Mỹ mới chỉ mở cửa đón khoảng 1.500 người tị nạn Xy-ri kể từ năm 2011. Hồi tháng 9, Tổng thống Ô-ba-ma đã công bố kế hoạch đến cuối năm 2016 sẽ đón khoảng 10 nghìn người Xy-ri và nâng con số này lên 100 nghìn người cuối năm 2017.

Tuy nhiên, nỗ lực của chính quyền Ô-ba-ma góp sức cùng đồng minh châu Âu giải quyết nạn di cư vấp phải sự phản đối của đảng Cộng hòa. Lãnh đạo phe Cộng hòa và một số chủ tịch các ủy ban ở cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ đã soạn thảo một dự luật yêu cầu các cơ quan an ninh Mỹ kiểm tra kỹ lưỡng lý lịch từng người tị nạn trước khi chấp thuận họ nhập cảnh Mỹ. Thậm chí, ứng cử viên tổng thống, Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa T.Crút còn đề xuất hẳn một dự luật cấm tất cả người Hồi giáo Xy-ri tái định cư tại Mỹ. Mới nhất, Chủ tịch Hạ viện P.Rai-ơn kêu gọi Tổng thống Ô-ba-ma tạm dừng kế hoạch tiếp nhận người tị nạn Xy-ri và rà soát chương trình này một cách tổng thể.

Để trấn an giới chức địa phương, Nhà trắng đã thảo luận trực tuyến với 34 thống đốc bang, khẳng định sự an toàn của người Mỹ là ưu tiên hàng đầu và bảo đảm việc xử lý thận trọng vấn đề tiếp nhận người tị nạn Xy-ri. Giới chức Nhà trắng cam kết rằng, người tị nạn Xy-ri phải trải qua các tiến trình rà soát và kiểm tra an ninh nghiêm ngặt trước khi có thể đặt chân vào lãnh thổ Mỹ. Chính phủ khuyến khích các bang tăng cường công tác thông tin, đề ra giải pháp hiệu quả hơn nhằm giải tỏa nghi ngại của người dân liên quan các chương trình xét duyệt và tái định cư người tị nạn Xy-ri tại Mỹ. Đặc biệt, Tổng thống Ô-ba-ma yêu cầu chính quyền các bang không ban hành các biện pháp nhằm chặn dòng người tị nạn từ Xy-ri và cả khu vực Trung Đông.

Tổng thống Ô-ba-ma đứng trước thế “tiến thoái lưỡng nan”, tuy nhiên người đứng đầu Nhà trắng tiếp tục bảo vệ chính sách và nỗ lực giúp tái định cư người tị nạn Xy-ri. Bên lề Hội nghị cấp cao G20 tại Thổ Nhĩ Kỳ và Hội nghị cấp cao APEC tại Phi-li-pin, ông Ô-ba-ma đều nhấn mạnh, không nên đánh đồng vấn đề người tị nạn Xy-ri với mối đe dọa khủng bố từ lực lượng tự xưng Nhà nước Hồi giáo (IS); và khẳng định Mỹ không “đóng sập cánh cửa” với những người tị nạn. Ông Ô-ba-ma cũng chỉ trích các động thái của phe Cộng hòa nhằm ngăn chặn chương trình tiếp nhận người tị nạn Xy-ri. Theo ông Ô-ba-ma, một số chính khách Mỹ quá mẫn cảm và thổi phồng rủi ro từ việc “xứ cờ hoa” tham gia các nỗ lực tái định cư người tị nạn Xy-ri.

Không chỉ Mỹ, tại châu Âu, một số nước cũng bóng gió nhắc tới khả năng ngừng tiếp nhận người tị nạn Xy-ri. Tuy nhiên, việc ngăn chặn dòng người di cư theo cách này không giúp giải quyết bài toán khó của châu Âu. Trong khi đó, cường điệu hóa mối đe dọa an ninh từ việc tiếp nhận người tị nạn Xy-ri chỉ gây nghi ngại rằng Mỹ đang chìm trong nỗi sợ hãi và hoảng loạn. Điều quan trọng là giải quyết tận gốc rễ gây làn sóng di cư, đó là xung đột. Bởi thế, một thỏa thuận hòa bình cho Xy-ri trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.