Tổng thống Iran Hassan Rouhani vừa cáo buộc nhóm P5+1 (gồm: Anh, Nga, Pháp, Mỹ, Trung Quốc và Đức) không tôn trọng đầy đủ các nguyên tắc trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử với Tehran – hay còn gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Trả lời phỏng vấn trên truyền hình ngày 2-8, ông Rouhani cho rằng, P5+1 đã có một số “thiếu sót” trong việc thực hiện các nghĩa vụ của nhóm này trong JCPOA.. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo này khẳng định JCPOA đã mang lại “một bầu không khí tốt” cho đất nước và nền kinh tế của Iran. “Nếu như bên còn lại (nhóm P5+1) thực hiện tốt (nghĩa vụ trong JCPOA) thì chúng tôi sẽ được hưởng một điều kiện tốt hơn ngày hôm nay, nhưng (trên thực tế) vẫn còn tồn tại một số cản trở” – ông Rouhani nói.
Bên cạnh đó, Tổng thống Iran cũng chỉ trích Israel luôn theo đuổi lập trường phản đối thỏa thuận hạt nhân lịch sử giữa Tehran và nhóm P5+1, đồng thời có những động thái cản trở tiến trình đàm phán. Trong khi đó, một số nước khác trong khu vực cũng tỏ ra phản đối JCPOA và tiếp tục tạo ra những rào cản trong việc thực thi thỏa thuận này. Chưa kể tới việc Quốc hội Mỹ cũng đang gây khó dễ cho việc thực thi JCPOA.
Ông Rouhani cho rằng, nếu như Mỹ tôn trọng JCPOA một cách thiện chí, thì Iran có thể xây dựng niềm tin với nước này và khởi động tiến trình đàm phán về một “vấn đề khác” có thể mang lại lợi ích chung cho khu vực, Mỹ, Iran và một số nước khác. Tuy nhiên, những gì diễn ra trên thực tế lại cho thấy nhóm P5+1 không thực hiện tốt những cam kết của mình trong thỏa thuận lịch sử mang tính phép thử nhằm giải quyết chương trình hạt nhân của Iran.
Tuyên bố trên được ông Rouhani đưa ra chỉ một ngày sau khi Lãnh tụ tối cao Iran - Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei cho rằng, những hiểu biết của Iran về sự thất bại của Mỹ trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân lịch sử đã cho thấy sự thiếu tin cậy từ phía Mỹ. “Mỹ đã vi phạm các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân và đang phá hoại mối quan hệ kinh tế giữa Iran với các nước khác…Đáng lẽ ra, các lệnh trừng phạt chống Iran cần được dỡ bỏ nhanh chóng để có thể tác động tích cực đến cuộc sống của người dân Iran…Tuy nhiên, 6 tháng đã trôi qua mà vẫn không có sự thay đổi xác thực nào được thực hiện” – ông Khamenei nói.
Trong tuyên bố cùng ngày, một quan chức cấp cao của Quốc hội Iran, ông Behrouz Nemati cho rằng JCPOA là một bản thỏa thuận mang tính toàn diện và nếu Mỹ không thực thi đầy đủ thì Iran sẽ buộc phải đưa ra các biện pháp đáp trả. Cụ thể, ông Nemati cho biết, đã gần 6 tháng trôi qua kể từ thời điểm JCPOA phát huy hiệu lực mà các ngân hàng lớn vẫn tỏ ra dè dặt trong việc thực hiện bản thỏa thuận lịch sử này và chỉ có các ngân hàng nhỏ tiến hành các hoạt động giao dịch “hạn chế” với Iran.
Sau nhiều năm đàm phán, vào tháng 7-2015, Iran và nhóm P5+1 đã chính thức đạt được thống nhất về một thỏa thuận lịch sử chấm dứt những tranh cãi xung quanh chương trình hạt nhân của Iran với kỳ vọng sẽ mở ra một "trang mới" trong quan hệ quốc tế. Bản thỏa thuận hạt nhân trên quy định Iran thu hẹp phạm vi của chương trình phát triển hạt nhân mà nước này đang theo đuổi để đổi lấy việc gỡ bỏ dần các lệnh trừng phạt từ cộng đồng quốc tế.
Tuy nhiên, đã nhiều tháng trôi qua kể từ sau khi JCPOA phát huy hiệu lực vào ngày 16-1-2016, Mỹ và Liên minh châu Âu vẫn duy trì một số lệnh trừng phạt chống lại Iran và cản trở các công ty của họ nối lại hợp tác thương mại với Iran. Trong đó phải kể tới việc nhiều ngân hàng châu Âu vẫn chưa tỏ ý sẵn lòng nối lại các hoạt động giao dịch với Iran. Thậm chí đảng Cộng hòa Mỹ còn đang thúc đẩy 3 dự luật chống Iran lên cơ quan lập pháp Mỹ.
Bất chấp những khó khăn trên, trong bài phát biểu trên truyền hình ngày 2/8, Tổng thống Rouhani tin tưởng Iran vẫn là một trụ cột bảo đảm ổn định trong khu vực và có tầm ảnh hưởng tới các nước láng giềng. Nhà lãnh đạo này khẳng định, trong vòng 4 tháng trở lại đây, ông đang ngày càng có niềm tin tưởng lạc quan vào triển vọng kinh tế, xã hội và an ninh của Iran. “Trong vòng 3 năm qua (kể từ khi ông Rouhani lên nắm quyền vào năm 2013), chúng ta đã chứng kiến những nỗ lực chưa từng có tiền lệ của Lực lượng vũ trang Iran và dân tộc Iran nhằm mang lại hòa bình và ổn định cho đất nước. Sự hòa bình và ổn định này sẽ tiếp tục…Iran luôn giữ vị trí là tâm điểm của an ninh và ổn định trong khu vực” – ông Rouhani nói./
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
