Cảnh báo về tác động của thời tiết cực đoan

Mùa sóng nhiệt, bão xoáy nhiệt đới và hỏa hoạn năm nay có thể trở nên nguy hiểm hơn khi thế giới đang phải đối mặt với đại dịch CO|VID-19 và phải gánh chịu thêm tác động cộng hưởng của các hiện tượng thời tiết ngày một xấu đi do biến đổi khí hậu... Đây là lời cảnh báo đến từ một nhóm chuyên gia khoa học, y tế và nhân đạo quốc tế được công bố ngày 28/5.

Khi thời tiết bắt đầu chuyển sang mùa hè, các quốc gia Bắc Bán cầu chuẩn bị bước vào giai đoạn nguy hiểm với những nguy cơ thời tiết cực đoan ở mức cao nhất. Ấn Độ và Bangladesh vừa mới hứng chịu cơn bão lớn đầu tiên trong năm nay, đó là Siêu bão Amphan - một trong những cơn bão mạnh nhất khu vực từng ghi nhận được. Mùa bão ở Mỹ và vùng Caribbean sẽ bắt đầu vào ngày 1 tháng Sáu, và các nhà dự báo khí tượng đã cảnh báo các cơn bão năm nay có thể tồi tệ hơn mọi năm. Bão ở Tây Bắc Thái Bình Dương thường diễn ra từ tháng 5 trở đi.

Nguy cơ nhiệt cực đoan và hỏa hoạn cũng sẽ gia tăng trong những tuần tới, khi nhiệt độ cao nhất ở Bắc Bán cầu thường rơi vào tháng 7 và tháng 8. Các vụ hoả hoạn nguy hiểm nhất thường bắt đầu từ cùng thời điểm, đôi khi các đám cháy kéo dài liên tục trong nhiều tháng. Năm 2020 được dự báo sẽ là năm nóng nhất lịch sử thế giới từng ghi nhận. Mạng lưới Thông tin nhiệt độ sức khỏe toàn cầu, cùng với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) tuần qua đã đưa ra hướng dẫn khẩn cấp về cách xử lý ảnh hưởng kết hợp của sóng nhiệt và COVID -19.

Các khu vực khác trên thế giới như vùng Nam Bán cầu cũng đang phải đối mặt với thời tiết cực đoan, ví dụ như một số khu vực ở Đông Phi hiện đang bị lũ lụt và lở đất tàn phá sau mưa lớn, trong khi dịch châu chấu với hàng trăm tỷ cá thể vẫn đang hoành hành ở nhiều nơi trong khu vực, lan rộng tới các nước Nam Á và Trung Đông, một phần do các điều kiện thời tiết cực đoan gây ra.

Các chuyên gia đã chỉ ra rằng, biến đổi khí hậu đã làm gia tăng tần suất và mức độ nghiêm trọng của các sự kiện thời tiết cực đoan, khi phát thải carbon góp phần làm tăng mức độ nguy hiểm của bão, sóng nhiệt và hỏa hoạn. Một trong những hậu quả của hiện tượng nhiệt độ tăng cao là các đợt sóng nhiệt kéo dài hơn, nóng hơn và diễn ra thường xuyên hơn, khiến nguy cơ cháy rừng gia tăng. Một hậu quả khác là các cơn bão trở nên mạnh hơn và kèm theo đó là các trận mưa với cường độ cực lớn.

Theo các chuyên gia, những sự kiện thời tiết này thậm chí có thể còn nguy hiểm hơn trong năm nay, vì một số biện pháp bảo vệ phổ biến cho người dân trong các trường hợp khẩn cấp sẽ trở nên khó thực hiện hơn ở những nơi đang phải đối phó với đại dịch Coronavirus. Một trong những biện pháp này là các khu nhà trú ẩn khẩn cấp cho cộng đồng, thường được sử dụng làm nơi trú bão, lốc xoáy và nhiệt cực đoan - nhưng hiện nay biện pháp này có thể bị hạn chế do các yêu cầu giãn cách xã hội. Dù một số nơi đã thực hiện thành công các điều chỉnh kịp thời, ví dụ như trong quá trình sơ tán do siêu bão Amphan tuần trước, nhưng những điều chỉnh này cũng làm phức tạp thêm các thách thức mà nhóm cộng đồng yếu thế và các đội cứu hộ, cứu nạn phải đối mặt.

Các yếu tố khác cũng có thể làm trầm trọng thêm ảnh hưởng của thời tiết cực đoan năm nay. Nhiều người - đặc biệt là những người trong nhóm dễ bị tổn thương nhất - có thể sẽ không muốn rời khỏi nhà mình để tránh bị lây nhiễm với virus, nhưng hành động này có thể khiến họ chịu nhiều rủi ro hơn từ nhiệt cực đoan và bão. Ở một số quốc gia, các dịch vụ y tế khẩn cấp sau một thời gian dài oằn mình chống dịch có thể sẽ không còn sức đối phó với nhu cầu cấp cứu tăng vọt do thời tiết. Bên cạnh đó, lính cứu hỏa cũng có thể sẽ gặp thêm khó khăn khi đối phó với các vụ cháy rừng trong thời kỳ virus bùng phát.

Thiệt hại kinh tế do đại dịch cũng có thể khiến chính quyền khó hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi thời tiết cực đoan trong năm nay và giúp họ tái thiết.

Các chuyên gia cho rằng, chính quyền địa phương và quốc gia ở những nơi có nguy cơ xảy ra các sự kiện cực đoan nên khẩn trương chuẩn bị và truyền đạt kế hoạch bảo vệ người dân khỏi các thảm họa thời tiết, đồng thời đảm bảo không để các nỗ lực chống đại dịch suy yếu.

Họ cũng cảnh báo rằng, lượng khí thải carbon tiếp tục gia tăng và kéo theo đó là hiện tượng trái đất nóng lên, sẽ khiến cho nhiều tình huống khẩn cấp có thể ập đến cùng một lúc - một nguy cơ rất có thể sẽ diễn ra vào mùa hè này. Từ đó, các chuyên gia chỉ ra sự cần thiết của việc giảm triệt để lượng khí thải carbon nhằm hạn chế xác suất xuất hiện thảm họa liên hoàn trong tương lai, đồng thời tăng cường những khoản đầu tư nhằm nâng cao khả năng chống chịu trước những rủi ro ngày một lớn./.