Ngày 4/10, Liên minh châu Phi (AU) đã kêu gọi các quốc gia thành viên nhanh chóng dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan trong thương mại nội khối nhằm thúc đẩy quá trình thực hiện hóa Hiệp định Thương mại tự do châu Phi (AfCFTA) dự kiến có hiệu lực vào tháng 1/2021.
Trong một thông báo phát ra cùng ngày, AU cho biết: “Châu Phi sắp trở thành khu vực thương mại tự do lớn nhất thế giới. Nếu không được dỡ bỏ, các hàng rào phi thuế quan có thể sẽ làm cản trở nỗ lực này”. AU thừa nhận các tác động tiêu cực của các hàng rào phi thuế quan đối với thương mại khu vực nội khối, nhưng cho đến nay các hàng rào này vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để.
Thông báo của AU dẫn lời ông Albert Muchanga, Cao ủy AU về Thương mại và Công nghiệp cho biết: "Việc thực hiện hóa AfCFTA sẽ phụ thuộc vào cách thức và nỗ lực của việc Chính phủ các quốc gia thành viên trong việc rà soát và dỡ bỏ các hàng rào phi thuế quan tại lục địa này". Ông Muchanga nhấn mạnh, nếu các quốc gia không nhanh chóng giải quyết thực trạng hiện nay, việc triển khai Hiệp định AfCFTA sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
Tuần trước, AU đã khởi động một chiến dịch truyền thông mang tên “Trade Easier Campaign – Đơn giản hóa thương mại”, trong đó liệt kê các loại hàng rào phi thuế quan hiện đang cản trở thông thương nội khối, cũng như cung cấp các giải pháp hiệu quả để loại bỏ trở ngại này. Chiến dịch do AU và Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) phối hợp thực hiện, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp châu Phi thông báo cho cơ quan chức năng về những rào cản phi thuế quan bất hợp lý mà họ gặp phải trong quá trình hoạt động.
Báo cáo lưu ý, các hàng rào phi thuế quan đã khiến các quốc gia trong khu vực mất đi hàng tỷ USD mỗi năm cũng như là trở ngại lớn cho thương mại giữa các nước và khiến việc vận chuyển hàng hóa qua lục địa này trở nên phức tạp và tốn kém. AU nhấn mạnh các rào cản thương mại này đòi hỏi các giải pháp mang tính quyết liệt.
Theo AU, các rào cản phi thuế quan bao gồm quy định và thủ tục hải quan, các quy tắc về chứng từ xuất xứ và kiểm tra hàng hóa trước khi giao hàng. Một báo cáo của UNCTAD cho biết, nếu những rào cản này được dỡ bỏ, nền kinh tế châu Phi có thể thu về 20 tỷ USD nhờ việc tăng cường trao đổi thương mại, cao hơn nhiều so với 3,6 tỷ USD hiện nay.
Ủy ban Kinh tế Liên hợp quốc về châu Phi (UNECA) cũng ước tính rằng AfCFTA có tiềm năng thúc đẩy thương mại nội khối châu Phi thêm 52,3% vào năm 2022 bằng cách loại bỏ thuế quan nhập khẩu và có thể tăng gấp đôi thương mại nếu các hàng rào phi thuế quan cũng được loại bỏ.
AfCFTA là một khu vực thương mại tự do bao gồm 54 trong số 55 quốc gia thuộc AU ký kết tại Kigali, Rwanda vào ngày 21/3/2018. Đây là khu vực thương mại tự do lớn nhất trên thế giới về số lượng các quốc gia tham gia. Hiệp định AfCFTA nhằm mục đích gắn kết 1,2 tỷ người, tạo ra một khối kinh tế trên 4.000 tỷ USD, có thể mở ra một kỷ nguyên phát triển mới tại khu vực châu Phi.
Theo số liệu của AU, kim ngạch thương mại giữa các nước châu Phi hiện đang thấp hơn rất nhiều so kim ngạch giữa các nước châu Phi với các khu vực khác trên thế giới. Thương mại nội khối châu Phi chỉ chiếm 16% trong tổng giá trị thương mại của toàn châu lục, thấp hơn so mức 19% tại Mỹ Latinh, 51% ở châu Á, 54% ở Bắc Mỹ và 70% ở châu Âu./.
