Ngày 14-12, Hội nghị Thượng đỉnh Liên minh Bolivar cho châu Mỹ - Hiệp định thương mại của các dân tộc (ALBA-TCP) lần thứ XX đã khai mạc tại thủ đô La Habana (Cuba) với sự tham dự của Chủ tịch Cuba Miguel Diáz-Canel, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro, Tổng thống Nicaragua Daniel Ortega, và Tổng thống Bolivia Luis Arce, cùng lãnh đạo và đại diện của các quốc gia thành viên khác trong khối.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch Cuba Miguel Diáz-Canel tái khẳng định bản chất đoàn kết của ALBA-TCP, viện dẫn những mối liên kết chặt chẽ nội khối trong các vấn đề chính trị - xã hội, đơn cử là việc hợp tác với quỹ nhân đạo được thành lập để gửi viện trợ và vật tư y tế giữa các nước thành viên trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát. Nhấn mạnh những giá trị nền tảng của Liên minh, đặc biệt là sự hợp tác và quyết tâm bảo vệ chủ quyền, ông Diáz-Canel khẳng định: “ALBA ra đời từ tình đoàn kết, tự khẳng định mình bằng sức mạnh của các dân tộc để thay đổi lịch sử”.
Về phần mình, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro kêu gọi ALBA “tiến thêm một bước” trong hội nhập kinh tế và hướng tới một chương trình hành động chung. Ông Maduro đề nghị Ban Thư ký điều hành ALBA nỗ lực hơn nữa để “trình bày rõ ràng một kế hoạch toàn diện cho sự phát triển kinh tế, thương mại, tài chính và tiền tệ” của các quốc gia thành viên, như các dự án hội nhập ở châu Á và châu Âu. Kêu gọi một đường lối lãnh đạo “mới, vững chắc và thống nhất” cho khối, Tổng thống Venezuela ủng hộ việc “phát triển kinh tế chia sẻ” và gọi đó là một “ưu tiên lịch sử”.
Theo kế hoạch, sau phiên khai mạc, các phái đoàn sẽ họp kín. Các đại biểu cũng dự kiến thăm Trung tâm Fidel Castro Ruz, nơi thu thập, lưu giữ, bảo tồn và tôn vinh những di sản của vị Tổng tư lệnh Cuba nhằm phục vụ mục đích nghiên cứu và phổ biến các giá trị tư tưởng của ông.
Hội nghị thượng đỉnh ALBA-TCP lần thứ XX là điểm hẹn của các nguyên thủ quốc gia và chính phủ của Liên minh Bolivar cho châu Mỹ, vốn đã và đang tiếp tục là đối trọng của chủ nghĩa tân tự do trong khu vực. Đây cũng là hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên của khối kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát năm 2020.
Trong chương trình nghị sự, các nhà lãnh đạo ALBA-TCP cùng nhau đánh giá kịch bản khu vực, nghiên cứu đưa ra chiến lược chung để đối mặt với các thách thức hậu đại dịch, hành động đảm bảo hòa bình và ổn định trong khu vực, cũng như các thỏa thuận chính trị để ngăn chặn sự can thiệp bên ngoài vào công việc nội bộ. Mục tiêu của Hội nghị Thượng đỉnh ALBA-TCP lần này là bảo vệ định đề Tuyên bố Mỹ Latinh và Caribe là Khu vực Hòa bình, đã được phê duyệt tại La Habana trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh lần thứ II của Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribe (CELAC).
Liên minh ALBA-TCP được thành lập ngày 14/12/2004 dưới sự ảnh hưởng của Chủ tịch Cuba Fidel Castro và Chủ tịch Venezuela Hugo Chávez với tên gọi Phương án Bolivar cho các dân tộc châu Mỹ của chúng ta. Năm 2006, cơ chế này đổi tên thành Liên minh Bolivar cho châu Mỹ-Hiệp định Thương mại của các dân tộc. Trải qua bao thăng trầm, đến nay, ALBA-TCP tập hợp 10 thành viên chính thức là Cuba, Venezuela, Bolivia, Nicaragua, Dominica, Antigua & Barbuda, San Vicente & Granadinas, Granada, San Cristobal & Nieves, và Santa Lucía, cùng 3 nước quan sát viên là Syria, Haiti và Surinam.
ALBA-TCP là cơ chế hội nhập trên tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau giữa các nước Mỹ Latinh như một sự lựa chọn thay thế Khu vực Thương mại tự do châu Mỹ (FTAA) do Mỹ đề xuất nhưng thất bại vì không nhận được sự ủng hộ của các nước tại châu lục này.
