Nhọc nhằn nghề gom rác

Nhiều năm qua, Hợp tác xã (HTX) Nhất Tâm (trước đây là HTX Đồng Tâm) thực hiện việc thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện Đồng Hỷ. Với địa bàn rộng, dân cư thưa và mức giá hỗ trợ của chính quyền địa phương thấp, doanh thu của HTX không đủ chi nên những lao công ở đây dù làm việc nặng nhọc, môi trường độc hại, nhưng thu nhập không đảm bảo…

Đã hơn mười năm gắn bó với HTX Nhất Tâm, công việc hàng ngày của chị Dương Thị Ánh Nữ là theo xe ô tô tải đi đến địa bàn các xã thu gom rác rồi vận chuyển về bãi rác Phúc Thành để xử lý. Dù ngày nắng hay mưa, chị đều dậy từ 3 giờ sáng nấu nướng chuẩn bị đồ ăn cho con, rồi ăn vội bát cơm để kịp theo xe chở rác khởi hành lúc 4 giờ, đi đến các xã cách nhà 25-30km để gom rác.

Công việc vất vả nhưng đã gần 3 năm qua, tiền lương của chị, trừ đóng bảo hiểm, chỉ được 3,4 triệu đồng/tháng. Chị Nữ chia sẻ: Tôi gắn bó với công việc này lâu rồi thành quen. Chỉ có điều, mấy năm trở lại đây thu nhập vẫn giữ ở mức này không được tăng, với mức thu nhập đó, tôi không đủ trang trải cuộc sống…

Nói về công việc và thu nhập của người lao công thuộc đơn vị mình, giọng ông Đỗ Anh Tuấn, Giám đốc HTX Nhất Tâm trầm buồn: Trước năm 2017, khi phường Chùa Hang vẫn thuộc huyện Đồng Hỷ và đơn vị chỉ thu gom ở các địa phương dọc Quốc lộ 1B, những xã gần trung tâm thì chi phí phát sinh ít, doanh thu của HTX cũng đạt, đảm bảo thu nhập cho người lao động. Từ khi phường Chùa Hang về T.P Thái Nguyên và việc phối hợp với huyện Đồng Hỷ nỗ lực thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới, đơn vị mở rộng địa bàn thu gom đến 13/15 xã thị trấn của huyện (trừ xã Văn Lăng do xe không qua được cầu treo và thị trấn Trại Cau có lò đốt riêng). Nhiều địa phương cách trung tâm huyện tới 30km, dân cư thưa nên doanh thu rất thấp. Ví dụ như xã Hợp Tiến, mỗi tuần đơn vị đến thu gom 1-2 lần, nhưng tổng thu cả năm 2021 chỉ đạt 37 triệu đồng. Ngoài ra, có những trường hợp hộ dân có 4-5 khẩu nhưng khi nộp phí chỉ nộp 2 khẩu. Bên cạnh đó, giá cả xăng dầu và các vật dụng phục việc thu gom không ngừng tăng lên, trong khi doanh thu không đủ chi phí nên lương cho công nhân rất thấp…

Từ năm 2020 đến nay, doanh thu của HTX đạt gần 1,1 tỷ đồng nhưng chi phí hết 1,2 tỷ đồng. Khó khăn là vậy, “bỏ cũng dở mà ở cũng chẳng xong”, HTX vẫn cố gắng duy trì tốt hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, đảm bảo vệ sinh, giúp nhiều địa phương trên địa bàn hoàn thành tiêu chí môi trường.

Tuy nhiên, do thu không đủ chi nên văn phòng của HTX đang chỉ là căn nhà rộng gần 20m2 của gia đình ông Tuấn, ngay cả khu để xe chở rác cũng không có, phải xếp dọc đường nên bà con gần đó liên tục có ý kiến…

Theo tìm hiểu của chúng tôi, huyện Đồng Hỷ cũng đã hỗ trợ HTX Nhất Tâm trong việc thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt với mức giá hơn 50 nghìn đồng/tấn. Tuy nhiên, mức giá này thấp hơn rất nhiều lần so với đơn giá hỗ trợ thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt từ ngân sách Nhà nước do tỉnh ban hành.

Lao công là những người làm công việc vất vả, độc hại, góp phần bảo vệ môi trường, do vậy cần phải có chính sách hỗ trợ kịp thời với doanh nghiệp sử dụng lao động, chính quyền địa phương để họ có thu nhập đảm bảo cuộc sống, chuyên tâm cho công việc…