Tất cả những gì mà đội tuyển bóng đá Việt Nam thể hiện tại AFF cúp 2012 đang đặt ra cho hàng triệu người hâm mộ bóng đá nước nhà câu hỏi: Thực chất trình độ bóng đá Việt Nam đang đứng ở đâu trong khu vực Đông Nam á?
Có câu hỏi này vì trong quãng thời gian dài đã qua, người hâm mộ ít nhiều đã ngộ nhận về trình độ bóng đá nước nhà. Với tình yêu bóng đá, nhất là tình yêu đội tuyển quốc gia mỗi khi tham dự các giải thi đấu quốc tế. Đây cũng là lẽ thường bởi cũng như mỗi người dân Việt Nam, những người hâm mộ bóng đá đều luôn có lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần tự tôn dân tộc cao độ. Họ luôn yêu cầu, mong muốn đội tuyển quốc gia thi đấu với tinh thân cao nhất vì mầu cờ sắc áo của Tổ quốc. Đội tuyển quốc gia khi thi đấu quốc tế có thể thua do trình độ chuyên môn yếu, nhưng không thể thua vì tinh thần bạc nhược, thi đấu không tích cực … Với tất cả những điều nêu trên, người hâm mộ bóng đá nước nhà đã luôn cho rằng, tin rằng đội tuyển Việt Nam đang là một trong những đội hàng đầu Đông Nam á và trước giải đấu đều cho rằng đội tuyển phải vào trận chung kết và vô địch. Giờ đây sau màn trình diễn quá nghèo nàn của đội tuyển Việt Nam tại AFF cúp 2012 thì đã đến lúc chúng ta phải nhìn nhận một cách xác thực nhất về trình độ của bóng đá nước nhà để từ đó có những nhận thức đúng và cách làm tốt để bóng đá Việt Nam đi lên một cách thực chất.
Trước hết muốn có một đội tuyển mạnh thì chúng ta phải có các câu lạc bộ mạnh. Tuy nhiên khi mà giới truyền thông luôn ca ngợi Việt Nam có một giải thi đấu hấp dẫn nhất Đông Nam á, thì tại sân chơi này, các vị trí quan trong của một đội bóng lại không có các cầu thủ người Việt đảm nhận do có quá nhiều cầu thủ người ngoài đầu quân. Vì vậy trình độ cầu thủ Việt Nam nghiễm nhiên đi xuống.
Thứ hai, không ít những người làm bóng đá Việt Nam không chú trọng đến nuôi dưỡng bóng đá thực chất mà họ chỉ tìm tới bóng đá để đánh bóng thương hiệu và thoả mãn thú vui, thậm chí là tìm lợi nhuận khác qua bóng đá. Hiện nay tại Việt Nam, có lẽ chỉ duy nhất ông chủ câu lạc bộ Hoàng Anh Gia Lai là người đáng được ghi nhận nhất về sự tâm huyết với bóng đá Việt Nam qua cách làm rất chiến lược, có tầm nhìn rộng, xa và có tâm với bóng đá. Nếu như với cách đào tạo bài bản của Học viện bóng đá Hoàng Anh Gia lai mà có ở nhiều câu lạc bộ thì chỉ vài năm nữa thôi, chúng ta sẽ có lứa cầu thủ mà trình độ, đẳng cấp không kém các tuyển thủ Thái Lan đã trình diễn rất thuyết phục tại các trận vòng bảng tại AFF cúp vừa qua.
Thứ ba, đội tuyển thiếu sinh khí và tinh thần quyết thắng. Chúng ta mang đến AFF cúp một đội hình với những cầu thủ luôn được tâng bốc thành những ngôi sao này nọ dù tinh thần thi đấu không cống hiến, phong độ suy giảm, một số khác thì đã già nua, tuổi tác không cho phép họ thi đấu với cường độ cao. Trong tất cả các cầu thủ có lẽ tìm ra một cái tên thi đấu đến tận cùng sức lực, trí tuệ cho đội bóng là quá ít, ngoài Tấn Tài là mẫu cầu thủ mà các đồng đội khác cần noi gương, học tập về tinh thần thi đấu.
Về lối chơi, đây là điều rất đang được quan tâm, bàn cãi. Chúng ta nhỏ người, nhanh nhẹn, chọn lối chơi bóng ngắn, bóng sệt là đúng, nhưng lại rất rắm rối, chậm chạp, nên luôn bị đối phương bắt bài khi họ phòng ngự chặt chẽ theo khu vực và chờ thời cơ để tấn công nhanh ghi bàn đánh bại đội tuyển Việt Nam một cách dễ dàng.
Với những phân tích nêu trên thì việc đội tuyển Việt Nam bị loại ngay từ vòng đấu bảng không có gì là bất ngờ và đúng với thực chất hiện có. Chúng ta thua một Philipin đầy sức mạnh và thi đấu khôn ngoan, thua một đội hình 2 của Thái Lan nhưng lại hơn hẳn ta về nhiều mặt, đó là thua xứng đáng về trình độ. Điều đó không có gì đáng trách.Tuy nhiên điều đáng phiền lòng cho người hâm mộ còn ở chỗ không ít tuyển thủ thi đấu không đúng sức, không hết mình, thi đấu hời hợt, giữ giò, giữ cẳng, thiếu tình thần quyết thắng. Từ thực tế đó, trong tình hình bóng đá Việt Nam hiện nay, trình độ thực của chung ta chỉ đang đứng ở các đội hàng thứ 2 trong khu vực, ngang hàng với Lào, Myanma mà thôi. Vì vậy trong những năm tới khi tham dự AFF cúp, Việt Nam nên mạnh dạn cử các cầu thủ trẻ tham dự để tạo hào khí mới cho đội tuyển như đội Myanma đang làm. Có như vậy sau vài năm, chúng ta mới hy vọng có được huy chương tại giải vô địch Đông Nam á (AFF cúp).
