"Thật ra, ở Lào Cai không thiếu những vận động viên tài năng, tuy nhiên chỉ có tài năng thì không đủ. Điều cốt yếu tạo nên một nhà vô địch ngoài năng khiếu thiên bẩm còn cần có sự đam mê và nỗ lực vượt khó phi thường.
Hoàng Thị Duyên là vận động viên hiếm hoi hội tụ đầy đủ các phẩm chất ấy để trở thành nhà vô địch khu vực và thế giới bộ môn Cử tạ" - Huấn luyện viên Cử tạ Nguyễn Cao Hùng, Trung tâm Huấn luyện thể dục thể thao Lào Cai, người phát hiện và theo sát vận động viên Hoàng Thị Duyên (sinh năm 1996, dân tộc Giáy, trú tại thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai) từ những ngày đầu nhập môn không giấu niềm tự hào khi chia sẻ về cô học trò cưng của mình.
Thoạt nhìn Duyên, tôi không nghĩ đó là vận động viên nữ của Đội tuyển Cử tạ Việt Nam vừa đoạt 3 huy chương Vàng Cúp Cử tạ thế giới Roma 2020 tại Italia hồi đầu năm. Cô gái ấy ngoài gương mặt hồn nhiên, tươi trẻ như học sinh trung học và nụ cười tươi tắn khi nói chuyện vẫn thấp thoáng nét bẽn lẽn, ngại ngùng khi nói về mình.
Câu chuyện về cô gái nhỏ người dân tộc Giáy Lào Cai bắt đầu từ khi đang học lớp 7, Trường Trung học Cơ sở Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai. Huấn luyện viên Nguyễn Cao Hùng chia sẻ, vào năm 2009, khi ấy anh thường xuyên đi đến các trường học trong tỉnh tìm kiếm hạt giống thể thao về đào tạo bồi dưỡng. Một lần tình cờ ghé thăm Trường Trung học Cơ sở Đồng Tuyển, quan sát một giờ tập thể dục của nhà trường, anh đã may mắn phát hiện một cô gái có thể hình lý tưởng cho đào tạo vận động viên môn Cử tạ. Và Hoàng Thị Duyên “bén duyên” môn Cử tạ nữ từ đó.
Bố mẹ là nông dân, gia cảnh không khá giả, không có phương tiện di chuyển nên hằng ngày cứ buổi sáng đi học ở Trường Trung học Cơ sở Đồng Tuyển, vội vã ăn trưa xong, Duyên lại cuốc bộ vào trung tâm thành phố Lào Cai, đến Trung tâm Huấn luyện thể thao của tỉnh Lào Cai để kịp lúc 14 giờ học kỹ thuật và rèn thể lực môn Cử tạ. Cả đi cả về 12 cây số nhưng không ngày nào Duyên vắng mặt theo lịch học. Quãng thời gian này kéo dài 3 tháng (trước khi chuyển vào ở hẳn tại ký túc xá của trung tâm) cũng là ngần ấy thời gian bố mẹ Duyên không đồng ý việc em tham gia luyện tập.
Duyên cho biết, bố mẹ lo em tập luyện thể thao chấn thương lại xa nhà sớm nên không ủng hộ lựa chọn của em. Cùng với sự vận động của thầy Hùng, Duyên hứa với bố mẹ sẽ quyết tâm giành huy chương. "Con sẽ cố gắng hết sức, nếu không đạt thành tích như mình mong muốn, con sẽ nghe theo bố mẹ, từ bỏ không làm vận động viên thể thao nữa", Duyên nói để bố mẹ an lòng.
Những ngày đầu tập luyện, cơ sở vật chất tại Trung tâm Huấn luyện thể dục thể thao tỉnh Lào Cai khi ấy còn nhiều khó khăn, cả thầy và trò từng bước tìm cách khắc phục. Thầy Hùng cho biết: Sân tập Cử tạ đúng quy chuẩn phải được đổ bê tông dày 50cm, trên trải lớp thảm cao su dày khoảng 7cm để khi ném tạ xuống có độ đàn hồi nhất định. Thế nhưng khi ấy, hai thầy trò được giao cho căn phòng tập lát gạch hoa bình thường như mọi căn phòng khác của trung tâm. Cứ mỗi lần ném tạ xuống, sàn lại lún, mấy thầy trò lại đi xúc cát về đổ vào cho phẳng rồi lại tập tiếp. Sau đó, may mắn thầy trò chúng tôi xin được băng chuyền quặng đã hết hạn dùng của Công ty Apatit Lào Cai lấy về trải làm thảm, nhờ lớp cao su băng chuyền khá dày nên quá trình tập luyện bớt đi nhiều khó khăn.
Đam mê và chăm chỉ luyện tập, Duyên tiến bộ rất nhanh. Huấn luyện viên Hùng chia sẻ: “Đức tính quý nhất của Duyên là kiên trì và chăm chỉ luyện tập, nhờ vậy tiếp thu và nắm vững kỹ, chiến thuật cũng như các thao tác chuẩn của môn Cử tạ, nhất là cử giật. Cũng qua luyện tập, Duyên đã rèn cho bản thân tính tự tin và khát vọng vươn lên. Đây là điều kiện cần và đủ để một vận động viên có thể đạt thành tích cao trong những giải đấu lớn tầm cỡ khu vực và thế giới”.
Ở tuổi 24, Hoàng Thị Duyên đã “gặt hái” những thành tích đáng nể. Tháng 6/2016, tham dự Giải vô địch châu Á tổ chức tại Uzbekistan, Duyên góp phần quyết định để Đội tuyển nữ Việt Nam giành một suất dự Olympic tại Rio de Janeiro (Brazil). Tháng 11/2016, thi đấu Giải vô địch cử tạ trẻ châu Á, Duyên giành hai huy chương Bạc ở nội dung cử giật và cử đẩy.
Năm 2017, Hoàng Thị Duyên gặp phải chấn thương nặng rách sụn trên khớp gối khi Giải vô địch cử tại thế giới đang gần kề. Đứng trước sự lựa chọn hoặc phải phẫu thuật và rồi nghỉ thi đấu trong vòng 6 tháng hoặc kết hợp vừa tập luyện vừa trị liệu, Hoàng Thị Duyên đã quyết định chọn phương án thứ hai.
Duyên cho biết, trong 8 năm gắn bó với nghiệp vận động viên, đó là lúc em cảm thấy suy sụp và chán nản nhất. "Mẹ biết tin đã nhắn với em rằng: Thành tích cũng quan trọng, nhưng sức khỏe của con quan trọng nhất, mệt mỏi thì về nhà nhé". Duyên cho biết, một phần nhớ tới lời hứa ngày đầu của mình với gia đình, hơn nữa được sự động viên của các thầy huấn luyện, chứng kiến các đồng đội của mình đã từng chấn thương rồi trở lại mạnh mẽ, Duyên vượt qua chướng ngại tâm lý thành công, chiến thắng chấn thương vươn tới thành tích cao hơn ở Giải vô địch Cử tạ thế giới 2018 tổ chức tại Turkmenistan.
Tại đây, ở hạng 59 kg, bằng kỹ thuật chắc chắn và quyết tâm cao, cô gái “nhỏ nhắn” miền sơn cước Hoàng Thị Duyên đã thi đấu ấn tượng để chốt hạ mức 103 kg, mang huy chương Bạc vinh quang về cho đất nước và quê hương Lào Cai. Cũng nhờ thành tích này, Duyên là vận động viên có cơ hội giành một suất tham dự Giải vô địch Cử tạ nữ tại Olympic Tokyo Nhật Bản vào năm tới. Năm 2019, Hoàng Thị Duyên tiếp tục tỏa sáng bằng chiến thắng thuyết phục, đoạt huy chương Vàng SEA Games 30 tại Philippines, giúp Cử tạ Việt Nam vượt chỉ tiêu đề ra.
Đến nay, thành tích quốc tế đáng nể mà Hoàng Thị Duyên đạt được chính là ở Cúp Cử tạ thế giới Roma 2020 với cú hat-trick huy chương Vàng lịch sử cho Cử tạ nữ Việt Nam. Khi ấy, tại phần thi chung kết nhóm A hạng 59 kg nữ, Ban Huấn luyện Cử tạ Việt Nam đăng ký mức tạ khởi điểm 92 kg cho Duyên ở phần thi cử giật, vượt xa các đối thủ còn lại. Khi 9 đô cử khác đã hoàn thành xong phần thi, đạt thành tích tốt nhất 89 kg, Duyên mới bước lên sàn đấu. Với sự tự tin của mình, đô cử Việt Nam đã lần lượt chinh phục thành công các mức 92 kg, 95 kg và 97 kg. Bước sang phần thi cử đẩy, Duyên tiếp tục cho thấy không có đối thủ. Đô cử 24 tuổi đạt thành tích tốt nhất 116 kg, hơn người xếp sau 3 kg. Chung cuộc, Duyên đạt tổng cử 213 kg, thâu tóm cả 3 huy chương Vàng, hơn vận động viên chủ nhà Alemanno xếp thứ 2 tới 16 kg.
Hiện tại, Duyên đang tích cực tập luyện cho mục tiêu tiếp theo là Giải vô địch Cử tạ nữ tại Olympic Tokyo Nhật Bản vào năm 2021. Nói về sự khắc nghiệt của thể thao, Duyên cười ánh mắt lấp lánh, ngập tràn vẻ thanh xuân và sức trẻ: "Tuổi đời vận động viên thể thao chuyên nghiệp tuy ngắn, việc tập luyện, ăn uống... hà khắc nhưng lại mang tới rất nhiều niềm vui. Ngoài việc đoạt huy chương, niềm vui mà thể thao mang lại cho em chính là khám phá giới hạn của bản thân và nỗ lực từng bước phá vỡ nó".
Với khát khao chinh phục đỉnh cao và chiến thắng bản thân mạnh mẽ, cô gái "vàng" của thể thao Việt Nam sẽ tiếp tục lập nhiều kỷ lục mới, mang về những tấm huy chương Vàng quý giá cho nền thể thao nước nhà.