Cương quyết xử lý vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử

Hiện nay, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại diễn ra với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, khó lường. Ðáng quan tâm là vi phạm trên môi trường thương mại điện tử (TMÐT) ngày càng phổ biến. Nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên môi trường số, thời gian qua, Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã chỉ đạo, huy động lực lượng tăng cường đấu tranh, xử lý vi phạm.

Lực lượng QLTT kiểm tra một cửa hàng buôn bán quần áo tại TP. Thái Nguyên.

Theo nguồn tin báo, ngày 16-4, Đoàn kiểm tra của Đội QLTT số 2 đã kiểm tra địa điểm kinh doanh xe đạp của bà Đặng Thanh Thủy, có địa chỉ tại tổ 4, phường Túc Duyên (TP. Thái Nguyên). Tại đây, Đoàn phát hiện bà Đặng Thanh Thủy không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong trường hợp phải đăng ký theo quy định và 300 chiếc xe đạp thể thao người lớn không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tổng trị giá hàng hóa vi phạm là 300 triệu đồng. Đội QLTT số 2 đã trình Cục QLTT tỉnh ra quyết định xử phạt với tổng mức xử phạt là 52,5 triệu đồng; tịch thu 300 chiếc xe đạp thể thao người lớn.

Tương tự, qua thẩm tra, xác minh tại địa chỉ https://www.facebook.com/groups/doanvatnhahochu, vào ngày 5-1, Đoàn kiểm tra của Đội QLTT số 5 kiểm tra cửa hàng đồ ăn vặt của ông Phạm Thanh Tùng, xóm Phú Thành, xã Hợp Thành (Phú Lương); phát hiện ông Tùng có 2 hành vi vi phạm hành chính. Đó là không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định và kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Cục QLTT tỉnh đã ban hành Quyết định xử phạt đối với ông Tùng về 2 hành vi vi phạm này với tổng số tiền phạt 19,5 triệu đồng; buộc tiêu hủy toàn bộ số tang vật vi phạm.  

Trên đây chỉ là 2 trong số hàng trăm vụ vi phạm qua môi trường TMĐT được Cục QLTT phát hiện, xử lý trong thời gian qua. Ông Nguyễn Hữu Lợi, Phó Cục trưởng Cục QLTT tỉnh, cho biết: Không thể phủ nhận TMĐT mang lại nhiều tiện ích cho người tiêu dùng và thúc đẩy lưu thông hàng hóa, song nó cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp để tội phạm thực hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Thời gian qua, Cục QLTT tỉnh đã ban hành Kế hoạch tăng cường công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong hoạt động TMĐT trên địa bàn tỉnh. Đồng thời chỉ đạo Tổ công tác TMĐT và các đội QLTT tập trung bám nắm địa bàn, rà soát, thống kê, cập nhật đầy đủ thông tin về các tổ chức, cá nhân hoạt động TMĐT. Cùng với đó, Cục QLTT phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT thông qua các website, trang mạng xã hội (Facebook, Zalo, Tiktok…).

Trong quá trình kiểm tra, ngành chức năng lồng ghép nội dung tuyên truyền, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động TMĐT theo quy định của Chính phủ, Bộ Công Thương. Kết quả, từ năm 2021 đến nay, lực lượng QLTT đã kiểm tra, xử lý trên 200 vụ vi phạm qua môi trường TMĐT với các hành vi vi phạm liên quan đến kinh doanh hàng hóa nhập lậu; kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ; vi phạm về an toàn thực phẩm; thu nộp ngân sách nhà nước gần 3,5 tỷ đồng.

Ông Hoàng Xuân Thủy, Đội trưởng Đội QLTT số 1, cho biết: Thủ đoạn của các đối tượng hoạt động kinh doanh trên môi trường TMĐT rất tinh vi, khó lường. Đơn cử, khi bị kiểm tra, chủ cơ sở cho dừng, đóng, khóa trang web ngay tại thời điểm kiểm tra gây khó khăn cho công tác chứng minh vi phạm trên website TMĐT. Một số đối tượng khác sử dụng một địa chỉ để giao dịch, livestream bán hàng nhưng lại tập kết, tàng trữ hàng hóa tại nhiều địa điểm khác nhau nên khó khăn cho công tác giám sát, kiểm tra và xử lý vi phạm. Hơn nữa, hầu hết các giao dịch theo hình thức online thường không có hóa đơn, chứng từ cụ thể nên việc xử lý càng khó khăn. Các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên TMĐT thường không có kho hàng hoặc kho hàng không cùng nơi với địa chỉ kinh doanh, chốt đơn nên khi lực lượng chức năng có kiểm tra cũng khó xác định được hành vi vi phạm.

Một thực tế hiện nay là trang thiết bị phục vụ việc phát hiện dấu hiệu vi phạm ban đầu để có cơ sở pháp lý tạm giữ hàng hóa của lực lượng QLTT còn thiếu. Nhất là trang thiết bị, phương tiện để truy vết các cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng giả và hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ trên các ứng dụng TMĐT. Mặt khác, trình độ chuyên môn quản lý mạng của công chức QLTT còn hạn chế, dẫn đến kết quả kiểm tra, xử lý chưa đáp ứng yêu cầu.

Trong khi đó, các đối tượng vi phạm pháp luật trong lĩnh vực TMĐT thường am hiểu về công nghệ thông tin, sử dụng thành thạo các công cụ marketing trực tuyến; đối tượng thường duy trì cùng lúc nhiều tài khoản trên các sàn TMĐT để ngay lập tức có thể thay đổi khi bị phát hiện; các giao dịch, thanh toán trên mạng đều bị hủy, xóa dấu vết rất nhanh gây khó khăn cho quá trình phát hiện, kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng…

Cục QLTT tỉnh nhận định, từ nay đến cuối năm, nhu cầu tiêu dùng của người dân tăng mạnh cũng là thời điểm nạn buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả có nguy cơ gia tăng, nhất là về TMĐT. Với quyết tâm giữ cho thị trường ổn định, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Cục QLTT tỉnh sẽ tiếp tục phối hợp với các lực lượng chức năng phân tích địa bàn, tiến hành kiểm tra, xử lý kịp thời các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, hàng lậu. Cùng với đó là tiếp tục rà soát, tổng hợp, cập nhật dữ liệu về TMĐT, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ phát hiện và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm...