Sáng 19/10, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức phiên họp toàn thể nghe Bộ Xây dựng và các bộ, ngành có liên quan giải trình việc thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng. Phiên giải trình được phát thanh và truyền hình trực tiếp để cử tri cả nước theo dõi.
Tham dự Phiên giải trình có Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà và lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương và địa phương. Đây là phiên họp giải trình đầu tiên của Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội khóa XIV, cũng là phiên họp giải trình đầu tiên được thực hiện theo quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân năm 2015 với một số điểm mới về quy trình, thủ tục.
* Hỗ trợ nhà ở cho 75.600/80.000 hộ dân
Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, để tổ chức phiên giải trình hôm nay, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã tổ chức giám sát ở một số tỉnh, thành phố; nghiên cứu, rà soát hệ thống văn bản pháp luật hiện hành có liên quan; làm việc với các chuyên gia; xây dựng kế hoạch tổ chức giải trình và gửi tới các bộ, ngành hữu quan.
Phiên họp là diễn đàn có sự tham gia của nhiều bộ, ngành, địa phương nhằm mục đích cung cấp thông tin, giải trình kết quả tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng từ năm 2013 đến ngày 30/9/2016; làm rõ những hạn chế, khó khăn, vướng mắc và trách nhiệm của các cơ quan có liên quan, qua đó tìm sự đồng thuận về các giải pháp thúc đẩy thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng; có giải pháp bố trí kinh phí và giải quyết các vướng mắc để thực hiện có hiệu quả chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng.
Tại phiên họp, với tư cách là người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm chính trong thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà đã báo cáo về tình hình thực hiện Nghị quyết số 494/NQ-UBTVQH13 ngày 18/5/2012 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (Nghị quyết 494) và Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg ngày 26/4/2013 (Quyết định 22) của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở.
Báo cáo cho thấy, theo Nghị quyết 494 năm 2013 của Quốc hội, có 12 nhóm đối tượng người có công với cách mạng đang ở nhà tạm hoặc nhà ở bị hư hỏng nặng cần phá dỡ để xây mới hoặc đang ở nhà tạm phải sửa khung, tường và thay mới mái nhà ở.
Số lượng hỗ trợ là khoảng 71.000 hộ (49.000 hộ xây dựng mới và hơn 21.000 hộ sửa chữa, cải tạo). Theo đề nghị thêm của các địa phương, tổng số hộ được hỗ trợ trong giai đoạn 1 được nâng lên thành 80.000 hộ. Triển khai Quyết định 22 của Chính phủ, theo kê khai của các địa phương đến tháng 7/2014, số lượng lên tới trên 300.000 hộ, tăng gấp 4,6 lần so với số lượng dự kiến năm 2012.
Theo thống kê, đến hết tháng 9/2016, nhà nước đã hoàn thành hỗ trợ 75.600 trên tổng số 80.000 hộ dân. Còn lại 4.400 hộ, dự kiến sẽ hoàn thành trong năm nay. Tổng kinh phí đã cấp đủ để thực hiện chính sách này (gần 2.800 tỷ đồng).
Về kế hoạch hỗ trợ giai đoạn 2, Bộ trưởng Xây dựng cho biết, con số còn rất lớn, trên 291.000 hộ. Nguồn kinh phí dự toán là khoảng 7.540 tỷ đồng.
Về việc chương trình được thực hiện chậm so với kế hoạch, Bộ trưởng Phạm Hồng Hà cho biết do việc cấp kinh phí từ ngân sách Trung ương còn chậm và phải chia thành nhiều đợt. Đến nay, kinh phí ngân sách cần cấp để thực hiện giai đoạn 2 đến nay chưa bố trí được.
* Làm rõ trách nhiệm các bên
Là người đầu tiên đặt câu hỏi tại phiên chất vấn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi nêu, đến nay mới chỉ 1/4 trên tổng số hộ người có công được hỗ trợ, vẫn còn gần 300.000 hộ phải chờ đợi. Đại biểu đề nghị làm rõ trách nhiệm của Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan khi tham mưu cho Chính phủ xây dựng Quyết định 22 để triển khai Nghị quyết của Quốc hội, xác định số hộ người có công cần hỗ trợ, vượt quá diện điều chỉnh của Pháp lệnh Người có công.
Trả lời chất vấn này, Bộ trưởng Xây dựng Phạm Hồng Hà cho hay: Nghị quyết 494 của Quốc hội nếu so với Pháp lệnh người có công năm 2005 thì có 9 nhóm đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ. Nhưng đến năm 2012, khi sửa Pháp lệnh, số đối tượng nâng lên thành 12 nhóm, vì vậy số lượng người được hưởng hỗ trợ cũng tăng lên.
Bộ trưởng Phạm Hồng Hà công nhận có việc chậm trễ trong triển khai thực hiện chính sách. Từ khi có Nghị quyết của Quốc hội đến khi Chính phủ ban hành Quyết định 22, Bộ Xây dựng ra thông tư hướng dẫn thực hiện mất gần một năm vì khoảng thời gian đó các Bộ tập hợp để bàn về diện đối tượng được hỗ trợ. Theo Bộ trưởng, có nguyên nhân khách quan và chủ quan trong việc này.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội Đặng Thuần Phong cho rằng Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ đối tượng hỗ trợ là người có công đang ở nhà tạm hoặc hư hỏng nặng. Khi đó, khảo sát là 71.000 hộ, mà số cho bổ sung lại tới 335.000 hộ. Đại biểu cho rằng, việc mở rộng đối tượng theo Quyết định 22 vượt tầm Pháp lệnh Người có công, làm vượt lớn dự kiến ngân sách và đây là “lỗi” trong việc tham mưu.
Bộ trưởng Xây dựng nêu quan điểm: Nếu có điều kiện, nhà nước hỗ trợ được nhà ở với mọi người có công là tốt nhất, dù đúng là có khó khăn về kinh phí. Vậy nên, việc xác định 12 nhóm đối tượng của chương trình này, tôi cho là phù hợp với Pháp lệnh Người có công sửa đổi.
Nói về trách nhiệm của Bộ mình, Bộ trưởng khẳng định, Bộ Xây dựng đã triển khai hướng dẫn rất kỹ thông tư đã ban hành, nhưng công tác kiểm tra, uốn nắn chưa thật sát xao, đồng thời việc phối hợp giữa các bộ, ngành trong việc thống kê, xác định đối tượng hỗ trợ chưa tốt.
Để tiếp tục triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng, Bộ Xây dựng đề nghị Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết nghị sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 để có cơ sở cấp kinh phí hỗ trợ về nhà ở đối với người có công với cách mạng; bố trí vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 để thực hiện hỗ trợ xây dựng nhà ở đối với người có công với cách mạng tổng số 7.540 tỷ đồng; chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Hội đồng nhân dân các cấp chủ động kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc triển khai thực hiện việc hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng tại địa phương theo đúng quy định của Quyết định 22 và các văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành…/.
