Sáng 1/6, tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai đã tổ chức Hội nghị phòng chống thiên tai 18 tỉnh thuộc khu vực miền núi từ Hà Tĩnh trở ra.
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai Hoàng Văn Thắng cho biết, thiệt hại về người và tài sản do thiên tai tại các tỉnh miền núi nói chung và miền núi phía Bắc nói riêng, là thách thức đã nhiều năm và chưa giải quyết triệt để cũng như đạt được các kết quả như mong đợi. Do đó, trên cơ sở nhận định tình hình thiên tai khu vực miền núi của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, trong năm 2017 và các năm tiếp theo, với mục tiêu hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản, không để xảy ra các thiệt hại đáng tiếc do chủ quan, phải kiên trì thực hiện tốt theo phương châm 4 tại chỗ, khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên để hướng tới sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Theo ông Văn Phú Chính, Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, trong năm 2016, khu vực miền núi từ Hà Tĩnh trở ra đã chịu ảnh hưởng và bị thiệt hại của 24 đợt rét đậm, rét hại (đặc biệt là đợt rét hại, băng giá lịch sử tháng 1/2016), 4 trận bão và mưa lũ (bão số 1, 2, 3, 4), dông lốc, mưa đá. Thiên tai khu vực 18 tỉnh đã làm 109 người chết và mất tích; 937 nhà bị đổ, sập, trôi, 44.222 nhà bị ngập, hư hại; trên 134.000 ha lúa và hoa màu bị thiệt hại; 37.180 con gia súc và 127.534 con gia cầm bị chết; 56.128m kênh mương, trên 1 triệu m3 đất đá đường giao thông bị sạt lở, hư hại. Tổng thiệt hại vật chất ước tính trên 5.800 tỷ đồng.
Phân tích về những nguyên nhân của tình trạng trên, ông Chính cho rằng, nhiều địa phương còn chủ quan. Công tác kiểm tra, giám sát của chính quyền các cấp, nhất là ở cấp cơ sở chưa sâu sát, thiếu kiên quyết. Công tác di dời dân sống ở khu vực nguy cơ cao về thiên tai còn gặp nhiều khó khăn. Việc quy hoạch, bố trí dân cư chưa quan tâm đến lồng ghép và tính đến các rủi ro thiên tai. Công tác tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức cho cộng đồng về phòng, tránh lũ quét tại nhiều tỉnh miền núi chưa hiệu quả...
"Nhìn chung công tác dự báo, cảnh báo thiên tai khí tượng thuỷ văn khu vực miền núi đặc biệt là miền núi phía Bắc vẫn còn nhiều bất cập, chưa hoàn toàn đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao của công tác phòng chống. Nguyên nhân chính tập trung vào diễn biến khí tượng thủy văn phức tạp, trái quy luật; hệ thống quan trắc tự động còn nhiều khó khăn; trình độ của cán bộ chuyên môn kỹ thuật nói chung, dự bó viên nói riêng còn hạn chế..."- Ông Hoàng Đức Cường, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương nhận xét.
Để chủ động ứng phó trong mùa mưa bão năm nay, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai đề nghị các địa phương tổng rà soát các điểm dân cư, các công trình (bệnh viện, trường học, cơ sở sản xuất…) để xác định cụ thể các vị trí có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất khi có mưa lớn; kiên quyết di dời các hộ dân có nguy cơ cao. Các địa phương tổ chức khơi thông lại lòng dẫn, di dời nhà cửa trong lòng suối và có biện pháp công trình nhằm nâng cao khả năng thoát lũ của sông, suối.
Các địa phương miền núi cần xây dựng kế hoạch, phương án ứng phó với lũ quét, sạt lở đất do mưa lớn một cách cụ thể, chi tiết đến từng xã, thôn, bản và từng hộ dân; phân công trách nhiệm cụ thể đến Bí thư chi bộ, thôn trưởng, Bí thư, Chủ tịch xã về việc đảm bảo an toàn cho nhân dân, tài sản. Đặc biệt chú ý phương án truyền tin, cảnh báo thiên tai bảo đảm mọi người dân đều nhận được thông tin thiên tai, phương án sơ tán dân (hướng sơ tán, nơi sơ tán,...), phương án bảo đảm lương thực, thực phẩm. Đối với các khu vực có khả năng bị chia cắt, các địa phương bố trí lực lượng, phương tiện cứu hộ cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai kịp thời.Các tỉnh cần bám sát thông tin dự báo để chỉ đạo và xây dựng kế hoạch tích nước các hồ chứa trong điều kiện dự báo mùa mưa lũ năm 2017 có khả năng kết thúc sớm hơn trung bình nhiều năm, đảm bảo an toàn hồ đồng thời tích đủ nước phục vụ sản xuất.
Thứ trưởng Hoàng Văn Thắng nhấn mạnh: Yêu cầu phải triển khai đánh giá nhanh nhà ở an toàn trước thiên tai tại khu vực miền núi, qua đó làm cơ sở để các địa phương thực hiện di dời dân cư, sơ tán khẩn cấp khi thiên tai xảy ra. Một số địa phương tổ chức thí điểm “Hội nghị cấp xã” chuyên đề về phòng, chống thiên tai, lũ quét, sạt lở đất tương tự như “Hội nghị cấp huyện về quản lý đê” do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức hàng năm. Các địa phương sử dụng hiệu quả Quỹ phòng, chống thiên tai, huy động các nguồn lực hợp pháp khác để triển khai xây dựng các trạm quan trắc, cảnh báo mưa lũ và truyền tin đến cộng đồng.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chỉ đạo cơ quan dự báo Khu vực, các Đài Khí tượng Thuỷ văn tỉnh, cung cấp các bản tin dự báo mưa lớn, lũ, rét đậm rét hại,... một cách chi tiết, dễ hiểu hơn đến chính quyền, cơ quan phòng chống thiên tai các địa phương để chủ động triển khai phương án ứng phó. Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai phối hợp với các cơ quan truyền thông xây dựng chương trình thông tin, truyền thông về phòng chống lũ quét, sạt lở đất trên truyền hình, phát thanh và hướng dẫn, cung cấp tư liệu để các đài phát thanh, truyền hình, truyền thanh ở địa phương tổ chức truyền thông thường xuyên đến nhân dân. Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai hướng dẫn các địa phương xây dựng phương án ứng phó với các cấp độ rủi ro thiên tai đảm bảo sát với thực tế và khả thi đối với từng vùng miền và các loại thiên tai chính; xây dựng và phổ biến mẫu kế hoạch phòng, chống thiên tai cấp tỉnh làm cơ sở để triển khai thực hiện. Ban Chỉ đạo tăng cường phối hợp với các tổ chức, cơ quan có lực lượng nòng cốt ở cơ sở như Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Dân quân Tự vệ,...trong triển khai các hoạt động phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn ở cấp cơ sở./.