Gần 35 năm sau sự kiện 60 thanh niên xung phong (TNXP) Bắc Thái hy sinh anh dũng khi giải tỏa hàng quân sự tại Ga Lưu Xá đêm 24-12-1972, sáng nay, 22-10, hơn 30 cán bộ, đội viên cựu TNXP Thái Nguyên, Bắc Kạn đã lần đầu tiên có dịp gặp mặt để cùng nói về những người đồng đội đã cống hiến tuổi thanh xuân cho Tổ quốc.
Được thành lập tháng 12-1965, hoàn thành nhiệm vụ và giải thể vào năm 1975, nhưng do hoàn cảnh lịch sử Đội 91 TNXP Bắc Thái với gần 3.000 đoàn viên và 10 năm làm nhiệm vụ chưa từng có một cuộc đánh giá tổng kết nào trước đó. Cũng chính vì điều này mà sự hy sinh anh dũng của 60 cán bộ, đội viên tại ga Lưu Xá vì bom giặc Mỹ trong đêm nôen năm 1972 đến nay vẫn chưa nhận được sự tôn vinh xứng đáng. Đây cũng là lý do khiến nhiều giọt nước mắt đã rơi trên diễn đàn lần này. Đó là sự nuối tiếc, là sự nhận lỗi chân thành của những người còn sống với những người đồng đội đã ngã xuống vì Tổ quốc.
Cũng còn một lý do khá nhạy cảm nữa mà vì nó hơn 30 năm qua nhiều người có trách nhiệm đã né tránh, ngại nhắc đến sự kiện này. Đó là còn có những ý kiến, những cách nhìn khác nhau về sự hy sinh của 60 TNXP Đại đội 915. Được giao nhiệm vụ rút quân từ 5 giờ chiều, nhưng do nhiệm vụ thực tế tại chiến trường, Đại đội 915 đã không ngại hy sinh gian khổ tình nguyện ở lại tiếp tục chiến đấu, giải tỏa lương thực kịp vận chuyển vào chiến trường chống Mỹ. Và họ đã hy sinh lúc hơn 7 giờ tối...
Cuộc tọa đàm lần này cũng là diễn đàn đầu tiên mà những người trong cuộc cùng nhau nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng lịch sử và cật vấn chính lương tâm của mình. Hơn 30 năm sau cuộc chiến, những nhân chứng lịch sử một thời nay đã có đủ độ lùi cần thiết để nhìn nhận sự kiện này một cách công bằng, thẳng thắn hơn. Đội phó Đội 91 Nguyễn Thế Cường, người cán bộ trực tiếp chỉ huy trận đánh hôm ấy, người đã ngã xuống trong loạt bom rải thảm đầu tiên của B52 Mỹ cũng phải đến hôm nay mới được tôn vinh, ghi nhận xứng đáng với tinh thần chiến đấu và sự hy sinh anh dũng của anh.
Tuổi đã cao, sức đã yếu nhưng nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Doanh Hằng, nguyên Phó Chủ tịch Lê Quảng, Đội trưởng Đội 91 Nghiêm Xuân Đạo và hàng chục cán bộ, đội viên cựu TNXP đã đến tham dự diễn đàn, với mong muốn góp tiếng nói chân thực về sự kiện lịch sử ngày 24-12-1972. Bằng sự cởi mở và chân thành, họ đã cùng nhau tái hiện sự hy sinh anh dũng của 60 TNXP Đại đội 915 Đội 91 TNXP Bắc Thái trong đêm nôen năm 1972. Tất cả đã góp vào tiếng nói chung: Đại đội 915 TNXP Thái Nguyên xứng đáng được khen tặng danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân.
Những người dự hội mghị càng thêm niềm vui và tin tưởng khi được ông Hà Nhân Thăng, Chủ tịch Hội cựu TNXP Thái Nguyên thông báo 3 tháng trước, ngày 23-7-2007, Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết khi đến thắp hương tưởng niệm tại Nhà bia liệt sĩ TNXP Gia Sàng trong dịp Kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh-Liệt sĩ đã có ý kiến chỉ đạo: nếu khi giải thể Đội 91 TNXP chưa tổng kết khen thưởng thì nay cần làm thủ tục đề nghị khen thưởng xứng đáng.
