Người ta bảo chiếc đồng hồ vô tri vô giác, nhưng với những người quan tâm tới Hà Nội, sự hiện diện của nó nhắc nhở ta những điều cần làm, phải làm từ nay. Phía trước còn lại nghìn ngày, dài hay ngắn cho lượng công việc đồ sộ chuẩn bị cho ngày đại lễ?
Sáng thứ 7, người qua lại Hồ Gươm, dân sở tại hay khách nước ngoài cùng chứng kiến lễ ra quân “Vì môi trường xanh - sạch - đẹp” của quận Hoàn Kiếm. Gần trăm công nhân Cty ô tô Toyota - bao gồm cả vị tổng giám đốc người Nhật, cùng nhân dân 5 phường quanh Hoàn Kiếm, thanh niên tình nguyện, nhân viên ANTT đô thị thuộc BQL khu vực Hồ Gươm… bắt đầu ngày đầu tiên trong hành trình góp sức làm đẹp Thủ đô. Sớm tinh mơ, người ta nghe bà Cao Bích Lan, phó chủ tịch quận này tuyên bố những gì Hoàn Kiếm sẽ làm trong 1000 ngày tới để mang lại diện mạo mới cho Hồ Gươm.
Đó là những dấu hiệu đầu tiên của một sớm bận rộn. Muộn hơn Hoàn Kiếm nửa giờ, quận Ba Đình cũng phát động phong trào làm sạch đường phố. Cùng lúc ấy, những công nhân của TT Hội chợ - Triển lãm và Quảng cáo Hà Nội bắt đầu dựng ngôi nhà cổ trên nền Nhà Kèn giữa phố Lê Lai - Lê Thạch, nơi chỉ 24 giờ sau sẽ khai mạc triển lãm “Gợi nhớ một nét xưa Hà Nội”. Bên ngôi nhà cổ mua từ Cầu Giấy, mới dựng xong khung cột và phần mái nhưng đã rõ hình hài, ông Trần Thế Khôi, cán bộ TT nói: “Chúng tôi sẽ giới thiệu với người xem không gian văn hóa đặc trưng của gia đình Hà Nội xưa. Sẽ có đủ gian thờ với hương án, hoành phi, câu đối, tủ áo, tủ đồ. Không lẫn vào đâu được”.
Triển lãm này không chỉ có gian nhà cổ ấy. Nhà tổ chức đã chuẩn bị gần 200 ảnh, màu và đen - trắng. Chúng được dẫn nguồn từ bảo tàng, các tổ chức văn hóa; những bức ảnh giúp người ta hiểu rằng Hà Nội này chất chứa vốn di sản dồi dào cỡ nào - từ hệ di tích lịch sử - văn hóa đến kiến trúc, cảnh quan, những lề thói được vinh danh “thanh lịch”, những lễ hội được cả nước biết tới, những làng nghề truyền thống đặc trưng, những bộ trang phục rõ riêng Hà Nội… Giữa cái bộn bề của ngày chuẩn bị, người ta thấy cụ đồ già trên chiếc chiếu hoa mải miết đưa những nét chữ đầu tiên trên giấy điều. Cụ viết chữ “Tĩnh”, rồi chữ “Nhẫn”, tặng cho những người tham gia chuẩn bị triển lãm này. Những nét chữ đầu tiên trong mùa xuân Mậu Tý, như cụ nói là cảm cái ơn tri ngộ bởi hôm nay, trong ngôi nhà cổ, có lẽ sẽ có sự hiện diện của 4 ông đồ. Người viết sáng, người trưa, người cho chữ buổi chiều. Họ nhắc nhớ một nét đẹp nay không còn được thấy mỗi ngày.
Sáng qua, thật khó kể hết những ai bận rộn chuẩn bị cho chương trình lễ hội “1000 ngày tới đại lễ” gồm chuỗi hoạt động liên tục từ sáng sớm tới đêm nay 13-1. Như 150 cán bộ, diễn viên, nhạc công Nhà hát Tuổi trẻ, Nhà hát Tuồng TƯ. Trên chiếc sân khấu dựng ngay trước công trình mà từ chục ngày nay người ta quen gọi là “đồng hồ đếm ngược”, các nghệ sĩ vẫn nhẫn nại khớp chương trình nghệ thuật tái hiện lịch sử Thủ đô qua các thời kỳ. Đây là buổi sơ duyệt cho tối diễn tổng duyệt trước lãnh đạo thành phố và nhân dân. “Các nghệ sĩ đã tập ròng rã từ đầu tháng đến nay” - ông Trương Nhuận, Phó giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ cho biết.
Sẽ thật là thiếu sót nếu không kể về chiếc đồng hồ đếm ngược mà vì nó, báo giới đã tốn biết bao giấy mực trong những ngày qua. Từ ý tưởng đến hiện thực là một đồng hồ điện tử màn hình LED hiện đại nằm chếch sau tượng đài Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh bên vườn hoa đền Bà Kiệu. Nếu tính cả khung, chân, cái bảng điện tử phảng phất dáng hình Khuê Văn Các ấy dễ đến gần năm chục thước vuông, nghĩa là đủ rộng cho ý tưởng dùng nó vào việc tuyên truyền, quảng bá hình ảnh Hà Nội qua những số liệu thống kê thành tựu - ngoài ý nghĩa bố cáo khoảng thời gian còn lại cho tới ngày đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long. Chiều cao 7m, có lẽ không đủ cao cho một màn hình rộng cỡ ấy, không phải là vấn đề lớn bởi người ta ước mỗi ngày có vài chục vạn lượt người qua lại đoạn đường Đinh Tiên Hoàng quanh hồ Hoàn Kiếm. Bộ hành có, ô tô có, xe máy có, chả ai dễ bỏ qua chiếc đồng hồ khổng lồ được đặt ngay hướng nhìn.
Những tích tắc chỉ báo phát ra từ chiếc đồng hồ ấy, kể từ 24h đêm nay, nhắc người Hà Nội biết thời gian không còn nhiều bởi so với dự kiến đã được văn bản hóa, những việc đã làm, đã hoàn thành nhiều mà chẳng thấm vào đâu. Bảo tàng Hà Nội chưa thành. Phim truyện lịch sử chưa xong. Phố cổ Hà Nội chưa tìm lại được hồn cổ. Cổ Loa cần thêm điều gì đó cho rõ dấu ấn thời đại. Hà Nội vẫn chưa có một nhà hát xứng tầm, một công trình giải trí đa năng dành cho thiếu nhi. Lối sống, nếp sống vẫn cần có cao trào vận động - kiểm soát mới có thể rõ nét thanh lịch, văn minh. Đó là chưa kể những dự án hạ tầng, những công trình văn hóa như đền thờ Lý Thái Tổ, khu lưu niệm 3 lần chiến thắng quân Nguyên, Cửa ô phía Nam, tượng đài Bác Hồ- Bác Tôn… đòi hỏi thời gian và công của.
1000 ngày là chưa đủ ba năm. Từ nay, chiếc đồng hồ lớn sẽ nhắc ta điều đó, hằng ngày, mỗi giờ…
Chương trình lễ hội "1000 ngày tới đại lễ" ngày 13-1
1 - Lễ phát động phong trào “Xanh, sạch, đẹp thủ đô hướng tới 1000 năm TL-HN” và diễu hành văn hóa - thể thao (từ 7h15 tại khu trước tượng đài Lý Thái Tổ).
2 - Triển lãm “Gợi nhớ một nét Hà Nội xưa” (khai mạc 8h30 tại khu vực Nhà Kèn).
3 - Lễ phát động thi sáng tác biểu trưng kỷ niệm 1000 năm TL-HN, thi thiết kế khu lưu giữ “Gửi tới mai sau”; chương trình nghệ thuật “Khoảnh khắc TL-HN”, Lễ khai trương đồng hồ đếm ngược (từ 20h, tại khu vực vườn hoa đền Bà Kiệu).
Dự kiến có khoảng 3.000 người tham gia trực tiếp vào các hoạt động biểu diễn nghệ thuật, đồng diễn thể dục, diễu hành - chưa kể lực lượng tham gia các màn diễn xướng quanh Hồ Gươm và các đoàn nghệ thuật không chuyên biểu diễn tại quận, huyện.
