Hầu hết các tuyến đường trọng yếu trên địa bàn tỉnh thời gian qua đều trong tình trạng “tiến độ rùa”; nhiều tuyến đường đã cơ bản hoàn tất nhưng chỉ vì một vài điểm chưa bàn giao mặt bằng mà không thể thông xe.
Dự án Quốc lộ 3 mới đoạn Hà Nội- Thái Nguyên có tổng đầu tư trên 5.000 tỷ đồng; diện tích đất phải thu hồi thực hiện dự án khoảng 2 triệu m2. Các địa phương nằm trong dự án gồm: Huyện Phổ Yên, T.X Sông Công và T.P Thái Nguyên. Hiện nay, các địa phương này đang tập trung cao độ cho công tác GPMB để kịp bàn giao thi công vào đầu năm 2009. Tuy nhiên, có một thực tế là tiến độ triển khai các bước GPMB còn rất chậm so với kế hoạch.
Địa phương đang mắc nhất chính là huyện Phổ Yên. Từ khi triển khai (8-2007) đến nay, huyện này mới thực hiện được các khâu tuyên truyền phổ biến chủ trương, ý nghĩa đầu tư của Dự án, các chế độ chính sách liên quan đến bồi thường, hộ trợ và tái định cư; tiến hành kê khai, kiểm đếm được một số diện tích đất đai... Cá biệt như xã Đồng Tiến, đến thời điểm này mới thông qua được quy hoạch khu tái định cư cho các hộ dân. Trong đó, đáng lưu ý có gần 100 hộ dân của xóm Vinh Xương (thuộc diện phải di dời) lúc đầu không chấp nhận địa điểm tái định cư mới, phải tới khi huyện bắt buộc thực hiện điều chỉnh quy hoạch thì các hộ dân ở đây mới đồng ý cho kê khai, kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất.
Được biết, tổng chiều dài của tuyến Quốc lộ 3 mới qua địa phận Thái Nguyên là 29km thì có 20 km đi qua huyện Phổ Yên. Do vậy, vấn đề GPMB của huyện này được xem là “nặng gánh” nhất so với hai địa phương còn lại. Ông Nguyễn Văn Khoa, Phó Chủ tịch UBND huyện giải thích: Việc GPMB tuyến Quốc lộ 3 mới qua địa phận huyện ảnh hưởng đến đất đai, hoa mầu của gần 2.000 hộ dân nên việc kê khai, kiểm đếm và tiến hành bồi thường sẽ chậm hơn so với các địa phương khác. Với kế hoạch bàn giao mặt bằng xong trước ngày 28-2-2009 e rằng sẽ khó khả thi...
Dự án Quốc lộ 37 có tổng chiều dài 49,6km, trong đó có trên 6,3km đi qua 5 xã, phường thuộc địa phận T.P Thái Nguyên với 696 hộ dân bị ảnh hưởng. Tổng kinh phí dành cho đền bù GPMB ước khoảng 13,3 tỷ đồng. Tính đến hết tháng 4-2008 vẫn còn khoảng 10 hộ dân chưa nhận tiền bồi thường, bàn giao mặt bằng. Mặc dù đã có phương án bồi thường nhưng vẫn còn một số vướng mắc như: Vị trí cống ngang qua đường (đoạn thuộc phường Trung Thành) bị tắc, tràn nước do chưa giải phóng được mặt bằng; Trạm barie đường sắt Hà Thái cũng qua phường này chưa có phương án bồi thường; một số công trình công cộng khác vẫn chưa được di chuyển ra khỏi phạm vi cần GPMB...
Dự án Quốc lộ 37 được triển khai từ năm 2006, nhưng đến nay vẫn chưa thể hoàn tất công tác GPMB, bàn giao cho bên thi công. Đây có lẽ là một trong những Dự án giao thông chậm tiến độ nhất trên địa bàn tỉnh thời gian qua.
Một Dự án nữa cũng khiến người dân không thể không bức xúc- đó là Dự án tuyến tránh T.P Thái Nguyên. Dự án có tổng kinh phí 560 tỷ đồng, trong đó GPMB chiếm khoảng 300 tỷ đồng. Hiện nay, trên 90% công việc đã hoàn tất chỉ còn vướng mắc một số điểm về GPMB và chậm thi công những hạng mục phụ trợ. Khởi công từ năm 2004, kế hoạch hoàn thành là năm 2006, nhưng mãi đến nay tuyến đường này vẫn chưa thể nghiệm thu, bàn giao để lưu thông.
Hiện nay, tuyến đường dài 7,4km nối hai điểm của tuyến Quốc lộ 3 trên địa phận hai phường Tân Lập và Tân Long này vẫn còn một số cột điện dân sinh vi phạm hành lang đường chưa được giải phóng. 7 hộ dân khu vực X74, nơi con đường vòng nối đường Quang Trung lên tuyến tránh chưa bàn giao mặt bằng với lý do đền bù chưa thoả đáng. Do vậy, tuyến đường hiện đã bị rào lại để tránh những tại nạn đáng tiếc xảy ra.
Có thể thấy, đây là những Dự án giao thông trọng điểm có mức độ ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế- xã hội, nâng cao đời sống dân sinh ở địa phương. Sự chậm trễ trong GPMB sẽ không những gây thiệt hại cho địa phương mà cho cả bên thi công và phía nhà đầu tư, nhất là trong thời điểm giá cả thị trường biến động mạnh như hiện nay.
