Năm 1950, đội thanh niên xung phong (TNXP) công tác Trung ương được thành lập theo yêu cầu của cuộc kháng chiến. Trung ương Đoàn thanh niên đã ra lời kêu gọi thanh niên trên toàn quốc hăng hái tham gia. Thực hiện lời kêu gọi đó, hàng ngàn thanh niên Thái Nguyên đã gia nhập các đội TNXP. Từ cái nôi “trường học lớn”, TNXP Thái Nguyên đã cống hiến cả tuổi thanh xuân cho công cuộc kháng chiến và kiến quốc. Nhiều đồng chí đã trưởng thành trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học kỹ thuật, quân đội, ...phục vụ trên mọi miền của Tổ quốc.
Trong kháng chiến, với vai trò là lực lượng nòng cốt làm nhiệm vụ vận tải lương thực, vũ khí, mở đường, đảm bảo giao thông thông suốt trên các tuyến đường huyết mạch,... các lớp thế hệ TNXP đã thật sự là lực lượng xung kích, tập kết ra Bắc, vào Nam, xây dựng các tuyến đường mở đường cho xe qua, xây dựng những nhà máy, xí nghiệp, ... đồng thời còn đảm bảo nhiệm vụ cung cấp nhân tài, vật lực cho cuộc kháng chiến. Lực lượng TNXP Thái Nguyên đã cùng với cả nước sát cánh bên lực lượng bộ đội chủ lực, góp phần to lớn làm nên chiến thắng oai hùng, nhiều tuyến đường mới được mở: Tuyến Hà Giang - Đồng Văn - Mèo Vạc, đảm bảo giao thông thông suốt cho các tuyến Quốc lộ 3, QL1B, 16A… Và diệu kỳ hơn thế, TNXP Thái Nguyên đã làm nên một huyền thoại trong đêm Noel 38 năm về trước “60 thanh niên xung phong Đại đội 915 đã anh dũng hy sinh khi làm nhiệm vụ giải toả hàng quân sự cung cấp cho chiến trường miền Nam” sự dũng cảm hy sinh ấy đã tô đậm cho tinh thần TNXP “không tiền tuyến, không hậu phương, đâu Đảng cần thanh niên có mặt”. 37 năm sau, Đại đội 915, đội TNXP 91 Bắc Thái đã được Chủ tịch nước phong tặng Danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.
Thái Nguyên - Trung tâm của vùng Việt Bắc là quê hương cách mạng, của kháng chiến. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, Việt Bắc vừa là căn cứ địa cách mạng, vừa là nơi sinh thành những lực lượng chủ yếu của cách mạng. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, quân và dân Thái Nguyên, Bắc Kạn vừa bắt tay vào tái thiết, xây dựng quê hương, vừa cung cấp sức người, sức của cho sự nghiệp giải phóng dân tộc ở miền Nam, vừa bảo vệ những thành quả của sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội trên quê hương. Với tinh thần vì độc lập tự do của Tổ quốc, chỉ tính riêng tỉnh Thái Nguyên trong 2 cuộc kháng chiến đã tiễn đưa 48.278 người con ưu tú lên đường chiến đấu trên khắp các chiến trường, 7.792 người con ưu tú của Thái Nguyên đã vĩnh viễn nằm lại trên chiến trường. Gần 8.000 người đã để lại một phần xương máu nơi chiến trường họ trở thành thương binh. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, mặc dù mảnh đất này bị tàn phá nặng nề, song quân và nhân dân đất thép anh hùng vẫn vững vàng bám trụ, bám máy, vừa sản xuất vừa chiến đấu. Dưới làn mưa bom bão đạn của quân thù, mọi hoạt động vẫn diễn ra bình thường tất cả cho tiền tuyến, vì miền nam ruột thịt; với hơn 400 trận đánh, bắn rơi 61 máy bay Mỹ, trong đó có 2 pháo đài bay B52. Quân và dân Thái Nguyên đã góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
Khi đất nước được giải phóng, lực lượng TNXP lại tiên phong, đi đầu với nhiệm vụ khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế, xây dựng các công trình. Với những nỗ lực quên mình, cả trong kháng chiến và hòa bình, cùng lực lượng TNXP cả nước, lực lượng TNXP Thái Nguyên đã được tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý.
Ngày nay trong công cuộc xây dựng đất nước, kế thừa truyền thống cách mạng vẻ vang của các thế hệ cha, anh chúng ta phải quyết tâm chiến thắng đói nghèo, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, "giọt máu mồ hôi xưa và nay" hòa quện với nhau tạo nên sức mạnh xây dựng Thái Nguyên trở thành một tỉnh giầu mạnh của cả nước. Điều đó đã và đang trở thành hiện thực, những năm gần đây chúng ta có những bước tiến vượt bậc theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá để nhanh chóng thay đổi diện mạo quê hương. Năm 2010 diễn ra nhiều sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, năm Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại lễ 1000 năm Thăng Long Đông Đô Hà Nội và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI của Đảng với một hành trang tư thế sẵn sàng bước vào thời kỳ mới, thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Trước mắt và con đường đi tới còn nhiều khó khăn gian khổ để đưa tỉnh ta vượt qua tình trạng kém phát triển trở thành tỉnh giàu đẹp của cả nước để nhân dân có cuộc sống ấm no hạnh phúc đòi hỏi mọi người chúng ta phải chung sức chung lòng tận tụy với công việc, biết hy sinh việc nhỏ, quyền lợi cá nhân để tạo nên sức mạnh đoàn kết có cả "trí và lực" chung tay xây dựng một Thái Nguyên phát triển là một sự tri ân với những hy sinh và công lao to lớn của các Anh hùng liệt sỹ của các thế hệ cha, anh và lớp lớp TNXP đã cống hiến.
Chúng ta tưởng nhớ tới các Anh hùng liệt sỹ của mọi thời đại, trong đó có lực lượng TNXP. Chúng ta biết ơn và trân trọng những hy sinh đóng góp to lớn của các thế hệ TNXP Việt Nam nói chung và TNXP Thái Nguyên nói riêng. Họ mãi là tấm gương sáng, là biểu tượng cao đẹp của lòng yêu nước, sự hy sinh của họ xứng đáng được tôn thờ và ghi nhớ, cần có những hành động và việc làm thiết thực như sáng hôm nay chúng ta đã làm, chính thức khởi công xây dựng nơi tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ TNXP và nhiều tổ chức cá nhân đã hảo tâm cung tiến vật chất, tiền của để xây dựng, thay mặt các đồng chí lãnh đạo tỉnh tôi xin ghi nhận và chân thành cảm cơn các tấm lòng vàng, mong rằng các nghĩa cử như vậy tiếp tục được phát huy để công trình sớm hoàn thành đưa vào sử dụng có hiệu quả.