Trước thềm Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Thành phố Thái Nguyên - Trung tâm chính trị - kinh tế, văn hóa của cả tỉnh đã được công nhận là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh. Đây thực sự là niềm phấn khởi và cũng là kết quả của những nỗ lực, phấn đấu của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh ta nói chung và T.P Thái Nguyên nói riêng.
Tuy nhiên để tạo cho được "tấm áo" tương xứng với một đô thị loại 1 đang phát triển, nhất là trong lộ trình đưa tỉnh ta trở thành một tỉnh trung tâm kinh tế - văn hóa - y tế - giáo dục của vùng Việt Bắc và T.P Thái Nguyên là đô thị trọng điểm phát triển của phía Bắc Thủ đô Hà Nội, thì T.P Thái Nguyên càng phải phát triển với tốc độ nhanh hơn, là đầu tầu trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, trong đó đô thị hóa theo hướng hiện đại, văn minh, thân thiện với môi trường là hết sức cần thiết, phù hợp với sự phát triển chung của cả tỉnh và mong muốn của mỗi người dân Thành phố.
Thành phố bên sông
Mùa thu- tháng Mười năm 1962, Thành phố Thái Nguyên được thành lập, theo đó là Trung tâm chính trị, kinh tế- văn hóa của tỉnh Thái Nguyên và cũng là chiếc nôi của ngành công nghiệp luyện kim của cả nước. Ngày ấy hàng vạn thanh niên cả nước hội tụ tại Thái Nguyên để xây dựng Khu gang thép- đứa con đầu lòng của ngành luyện kim cả nước, và cái tên "Thành phố Thép" có lẽ cũng bắt đầu từ đó. Thái Nguyên ngay từ những ngày đầu thành lập, ngổn ngang công trường, nhà máy, nhưng vẫn rất thơ mộng, duyên dáng bên dòng sông Cầu lững lờ trôi. Thành phố tuy nhỏ hẹp nhưng khá gọn gàng, sạch sẽ. Trải qua những năm tháng chiến tranh tàn phá ác liệt của bom Mỹ, nhưng Thành phố vẫn được phát triển về nhiều mặt, nhất là tăng cường về cơ sở vật chất, kết cấu hạ tầng và quy mô dân số. Sức phát triển của Thành phố trong những năm đổi mới lại càng nhanh và mạnh mẽ như sức vươn của chàng trai trẻ, chiếc áo mới may đã trở nên chật trội.
Sau 8 năm được công nhận là đô thị loại 2, Thành phố đã có bước phát triển vượt bậc về kinh tế - xã hội, về dân số và kết cấu hạ tầng. Dáng dấp của Thành phố Thái Nguyên cần một tấm áo mới- đó là một đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh, là trung tâm của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đã thành hiện thực. Hiện nay T.P Thái Nguyên đã có 28 đơn vị hành chính, gồm 18 phường và 10 xã với tổng diện tích gần 19.000 ha, dân số trên 330 nghìn người. Bên cạnh việc đã trở thành Trung tâm luyện kim với thế mạnh là sản xuất các sản phẩm gang, thép, Thành phố còn phát triển mạnh các khu công nghiệp mới, kinh tế dịch vụ, du lịch khá phát triển; hàng chục khu đô thị mới đang được quy hoạch và triển khai thực hiện, mang lại diện mạo một đô thị hiện đại bên sông Cầu và sông Công. Nền kinh tế của Thành phố đang được phát triển theo hướng tăng mạnh trong khu vực phi nông nghiệp. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) bình quân hằng năm đạt 14,6 %. Cơ cấu kinh tế năm 2010: công nghiệp 48,01 %; dịch vụ 47,37 %; nông nghiệp 4,62 %; GDP bình quân đầu người đạt 30 triệu đồng/người/năm; thu ngân sách năm 2010 (tính trên địa bàn Thành phố) đạt trên 1.000 tỷ đồng … Trên địa bàn Thành phố còn có hàng chục trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, thu hút hàng vạn người tham gia giảng dạy, nghiên cứu và học tập. Đây được coi là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực đứng thứ 3 cả nước. Thành phố cũng còn là trung tâm y tế khá phát triển với 9 bệnh viện đa khoa và nhiều trung tâm y tế khác của Trung ương và của tỉnh. Các bệnh viện được tăng cường đầu tư thiết bị khám chữa bệnh hiện đại, thu hút nhiều chuyên gia y tế giỏi, từng bước bảo đảm công tác chăm sóc sức khỏe chất lượng cao cho nhân dân.
Cùng với phát triển dịch vụ và du lịch, Thái Nguyên có sản phẩm chè Tân Cương nổi tiếng cả nước và quốc tế, lại nằm ngay cạnh Khu du lịch trọng điểm quốc gia hồ Núi Cốc, vừa là thế mạnh kinh tế, vừa là điểm thu hút khách du lịch đến với Thành phố bên sông này. Rồi đây, khi dự án hầm đường bộ xuyên Tam Đảo được thực hiện, sẽ kết nối Khu du lịch nổi tiếng Tam Đảo (Vĩnh Phúc) với hồ Núi Cốc và Khu di tích lịch sử ATK Định Hóa, Tân Trào (Tuyên Quang)… sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi cho du khách trong nước và quốc tế đến với Thái Nguyên và các tỉnh vùng Việt Bắc.
Một đô thị phát triển luôn phải đi liền với các khu dân cư hiện đại, có chất lượng sống của người dân cao, bảo đảm các tiêu chí của một đô thị hiện đại, văn minh và thân thiện với môi trường. Chính vì vậy nhiều năm qua, Thành Phố đã tập trung nhiều nguồn lực, có những chính sách năng động để phát triển hạ tầng đô thị, phát triển các khu dân cư, các khu vui chơi giải trí của người dân. Hệ thống hạ tầng đô thị đang được đầu tư khá đồng bộ. Tất cả các tuyến đường nội thị đều được nhựa hóa, có hệ thống cống thoát nước và đèn chiếu sáng, biển báo giao thông đồng bộ. Hiện nay Thành phố đã có hàng trăm km đường diện chiếu sáng, bảo đảm 100% đường nội thị được chiếu sáng; hệ thống đèn chiếu sáng mỹ thuật nhiều sắc màu tại các khu trung tâm và các khu vui chơi giải trí được đầu tư đã làm tôn vẻ đẹp rực rỡ của Thành phố bên sông mỗi khi đêm về. Hệ thống lưới điện cũng đã được đầu tư mới và cải tạo; diện tích cây xanh, thảm cỏ, vườn hoa, cây cảnh, cây xanh trên vỉa hè đường phố ngày càng được tăng cường trồng mới, bảo vệ; hàng ngày trên tất cả các tuyến phố, các khu công cộng và các khu dân cư được thường xuyên quét dọn rác thải, hàng trăm thùng rác được đặt tại các đường phố, khu công cộng; chính quyền Thành phố và các phường đã chỉ đạo và đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu và tự giác bảo đảm vệ sinh tại nơi mình ở, công tác và các khu công cộng, ý thức của cư dân trong một đô thị hiện đại đang được từng bước hình thành và phát huy. Điều đó đã mang lại vẻ đẹp và môi trường xanh - sạch - văn minh cho Thành phố.
Thành phố càng to lớn thì sức ép của sự phát triển các khu dân cư và dịch vụ công cộng càng mạnh, do vậy công tác quản lý đô thị cũng luôn là một lĩnh vực khó khăn và phải rất quyết liệt trong chỉ đạo, có giải pháp thực hiện tốt mới mang lại hiệu quả cao. Nhận thức được điều đó, Thành phố đã quan tâm chỉ đạo và tạo điều kiện cho Đội Quản lý trật tự Xây dựng - giao thông Thành phố phối hợp nhịp nhàng với các phường, xã, tổ dân phố, thường xuyên tổ chức tuyên truyền, kiểm tra và xử lý kịp thời các vi phạm về hành lang giao thông đô thị, vỉa hè, đường phố, vi phạm trong xây dựng để vừa nâng cao ý thức của người dân trong công tác quản lý đô thị, đồng thời cũng kịp thời xử lý và ngăn chặn những vụ việc cố tình vi phạm, bảo đảm an toàn, trật tự, nề nếp sinh hoạt của một đô thị hiện đại, văn minh. Những nỗ lực đó, năm 2009, Thành phố được Hội các Đô thị Việt Nam bình chọn là 1 trong 10 đô thị sạch đẹp của cả nước.
Tấm áo vừa may đã trở nên chật trội
Là thành phố loại 1 trực thuộc tỉnh đã là một dấu ấn lớn cho sự phát triển của T.P Thái Nguyên. Tuy nhiên theo lộ trình phát triển của Thành phố, nhất là khi tỉnh ta cũng đã và đang có những bước đi và ý tưởng mạnh mẽ và táo bạo. Đồng chí Phạm Xuân Đương, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, người đã từng nhiều năm làm lãnh đạo Thành phố cho biết: Thái Nguyên với những thế mạnh hiện có, truyền thống cách mạng hiện có không thể cứ mãi là một tỉnh chưa hoặc đang phát triển, mà Thái Nguyên phải tập trung mọi nguồn lực, có những tư duy, hành động sáng tạo, quyết liệt để tạo ra sự phát triển đột phá, có bước đi nhanh hơn và tỉnh ta phải phấn đấu để tỉnh Thái Nguyên trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại trước năm 2020 và trở thành Thành phố đô thị trực thuộc Trung ương vào những năm 2020…
Như vậy, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh chóng của cả tỉnh, T.P Thái Nguyên cũng không thể mặc lâu chiếc áo mới may mà phải nhanh chóng phát triển để thay chiếc áo khác đẹp hơn, lộng lẫy hơn. Vì thế ngoài phát triển nhanh về kinh tế - xã hội, công tác quản lý, xây dựng đô thị cũng sẽ là những mục tiêu quan trọng cần phải được quan tâm và đầu tư tương xứng. Thành phố đã và đang có những quy hoạch, chương trình hiện đại hạ tầng đô thị tại các khu vực dân cư hiện có, đồng thời quan tâm mở rộng và phát triển cả hai bên bờ sông Cầu để tận dung cảnh quan đẹp, thơ mộng trên bến, dưới thuyền mà thiên nhiên ban tặng. Thành phố cần có những khu dân cư hiện đại, không nhỏ lẻ, manh mún. Vì thế thực hiện ý tưởng và chủ trương phát triển Thành phố về phía Tây, gần khu du lịch hồ Núi Cốc là rất khoa học và hiện thực cao, thể hiện tầm nhìn xa của lãnh đạo tỉnh và Thành phố. Lúc đó Thành phố sẽ có cơ hội để quy hoạch những khu trung tâm hành chính, dân cư hiện đại, các trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học, trung tâm thể thao, khu công viên, cây xanh, khu vui chơi giải trí rộng rãi, thoáng đãng, hài hòa với thiên nhiên, gắn kết với Khu du lịch hồ Núi Cốc và các khu du lịch lịch sử, văn hóa khác của tỉnh và các tỉnh bạn. Khi ấy đô thị Thái Nguyên sẽ là đô thị hiện đại, trọng điểm, là trung tâm của Thành phố Thái Nguyên trực thuộc Trung ương trong tương lai như rất nhiều người dân tỉnh ta mong đợi.