Bình chữa cháy: Vì sao có sẵn mà nhiều vụ cháy vẫn vượt tầm kiểm soát?

Một đám cháy khởi phát ở quy mô nhỏ hoàn toàn có thể được khống chế trong vòng chưa đầy một phút. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít sự cố đã nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát, để lại hậu quả nghiêm trọng chỉ sau vài phút ngắn ngủi.

Điều đáng chú ý là tại nhiều vụ cháy xảy ra ở nhà ở, cửa hàng hay cơ sở sản xuất thời gian qua, bình chữa cháy vẫn có mặt ngay tại hiện trường. Thiết bị được treo trên tường, đặt ở góc phòng, thậm chí còn nguyên niêm phong. Thế nhưng, khi sự cố xảy ra, phương tiện chữa cháy ban đầu này lại không phát huy được vai trò vốn có.

Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam ghi nhận hàng nghìn vụ cháy, phần lớn xuất phát từ các nguyên nhân quen thuộc như chập điện, quá tải thiết bị hoặc bất cẩn trong sinh hoạt. Tuy nhiên, do thiếu kỹ năng sử dụng, bố trí không phù hợp hoặc thiết bị không ở trạng thái sẵn sàng, “thời gian vàng” để xử lý đã bị bỏ lỡ.

Thực tế này cho thấy, vấn đề không chỉ nằm ở việc có hay không có bình chữa cháy, mà còn ở cách nhìn nhận, chuẩn bị và sử dụng thiết bị này. Khi một phương tiện được xem là tuyến phòng vệ đầu tiên nhưng liên tục không phát huy hiệu quả, rõ ràng cần nhìn lại một cách nghiêm túc từ khâu trang bị đến nhận thức an toàn.

Vì sao bình chữa cháy thường không phát huy tác dụng khi cần thiết?

Từ thực trạng trên có thể thấy, nguyên nhân không nằm ở bản thân thiết bị mà ở cách con người lựa chọn, quản lý và sử dụng.

Trước hết là nhận thức chưa đầy đủ. Nhiều gia đình và cơ sở kinh doanh xem bình chữa cháy như hạng mục “có là đủ”, phục vụ hồ sơ hơn là một công cụ can thiệp khẩn cấp. Khi thiết bị không được kiểm tra, nhắc đến hay sử dụng thử, khả năng sẵn sàng gần như bằng không.

Thứ hai là lựa chọn và bố trí chưa phù hợp. Việc dùng sai loại bình cho từng dạng cháy hoặc đặt bình ở vị trí khó tiếp cận làm giảm đáng kể hiệu quả xử lý trong những giây đầu quyết định.

Thứ ba là thiếu kiểm tra và bảo trì định kỳ. Bình chữa cháy có hạn sử dụng và yêu cầu theo dõi áp suất, tình trạng kỹ thuật. Khi các bước này bị bỏ qua, không ít bình gặp sự cố ngay lúc cần dùng, khiến nỗ lực dập lửa ban đầu thất bại.

Cuối cùng là yếu tố con người. Trong tình huống khẩn cấp, sự hoảng loạn và thiếu kỹ năng khiến nhiều người không thể thao tác đúng, dù thiết bị vẫn hoạt động.

Tổng hợp lại, bình chữa cháy không kém hiệu quả vì thiếu tiêu chuẩn hay công nghệ, mà vì khoảng cách giữa yêu cầu an toàn trên lý thuyết và cách triển khai trong thực tế. Khoảng trống này, nếu không được nhìn nhận nghiêm túc, sẽ tiếp tục khiến những đám cháy nhỏ trở thành sự cố lớn với hậu quả đáng tiếc.

Khuyến nghị kỹ thuật từ thực tiễn PCCC

Các phân tích thực tế cho thấy, việc trang bị bình chữa cháy chỉ thực sự có giá trị khi đi kèm với cách tiếp cận đúng về kỹ thuật và quản lý. Theo các tiêu chuẩn PCCC hiện hành, bình chữa cháy là thiết bị chữa cháy ban đầu, có nhiệm vụ khống chế đám cháy ngay từ khi mới phát sinh.

Nguyên tắc cốt lõi là lựa chọn đúng loại bình cho từng nguy cơ cháy. Nhà ở, cửa hàng hay nhà xưởng đều có đặc điểm sử dụng điện và vật liệu khác nhau. Khi thiết bị không phù hợp, hiệu quả dập lửa sẽ giảm đáng kể, thậm chí gây mất an toàn.

Song song với đó là kiểm tra và bảo trì định kỳ. Bình chữa cháy cần được theo dõi áp suất, niêm phong, vòi phun và hạn sử dụng theo chu kỳ. Đây là những bước đơn giản nhưng thường bị bỏ qua, khiến thiết bị không đạt yêu cầu khi sự cố xảy ra.

Từ kinh nghiệm thực tiễn, đại diện Công ty TNHH E&C Thái Bình Dương cho biết qua quá trình tư vấn, thi công và Bảo trì PCCC tại nhà ở, cửa hàng và nhà xưởng, nhiều bình chữa cháy tại hiện trường không đảm bảo trạng thái hoạt động do hết hạn, giảm áp hoặc bố trí chưa hợp lý. Việc rà soát và duy trì thiết bị định kỳ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả xử lý cháy ban đầu, mà còn góp phần giảm thiểu đáng kể thiệt hại khi sự cố phát sinh.

Ở góc độ tổng thể, bình chữa cháy cần được nhìn nhận như một mắt xích quan trọng trong hệ thống an toàn cháy nổ, nơi thiết bị, con người và quy trình vận hành phải được kết nối chặt chẽ. Khi được quản lý đúng cách, thiết bị này có thể phát huy trọn vẹn vai trò phòng vệ ban đầu, giúp ngăn chặn những rủi ro lớn ngay từ những dấu hiệu đầu tiên.

Bình chữa cháy: Nhỏ về kích thước, lớn về trách nhiệm

Nhìn tổng thể, vấn đề không nằm ở việc thiếu bình chữa cháy, mà ở cách thiết bị này đang được hiểu và sử dụng trong thực tế. Từ những đám cháy nhỏ không được khống chế kịp thời đến các nguyên nhân quen thuộc như chọn sai loại bình, thiếu kiểm tra định kỳ hay lúng túng khi thao tác, tất cả đều cho thấy khoảng cách rõ rệt giữa yêu cầu an toàn trên giấy tờ và hiệu quả tại hiện trường.

Từ góc nhìn chuyên môn, bình chữa cháy chỉ thực sự phát huy vai trò khi được đặt trong một hệ thống an toàn đồng bộ: lựa chọn đúng nguy cơ cháy, bố trí hợp lý, luôn trong trạng thái sẵn sàng và người sử dụng có hiểu biết cơ bản. Chỉ cần một yếu tố bị xem nhẹ, thiết bị này rất dễ trở thành trang bị mang tính hình thức, không đủ khả năng bảo vệ con người và tài sản khi sự cố xảy ra.

Ngược lại, thực tế xử lý cho thấy chỉ một bình chữa cháy hoạt động tốt, đặt đúng vị trí và được sử dụng kịp thời cũng có thể giúp kiểm soát nhiều sự cố ngay từ đầu, hạn chế thiệt hại và ngăn cháy lan. Điều đó khẳng định vai trò then chốt của công tác kiểm tra, bảo trì và quản lý PCCC - những việc tưởng chừng đơn giản nhưng lại quyết định an toàn trong những thời khắc quan trọng.

Trong bối cảnh yêu cầu an toàn cháy nổ ngày càng chặt chẽ, bình chữa cháy cần được nhìn nhận đúng giá trị: không phải trang bị “cho đủ”, mà là công cụ cứu nguy có thể tạo ra ranh giới giữa một sự cố nhỏ và một thảm họa lớn. Việc rà soát lại cách trang bị, sử dụng và duy trì thiết bị này vì thế là trách nhiệm trực tiếp gắn liền với sự an toàn của mỗi gia đình, mỗi cơ sở và cộng đồng.