Đi chợ lan mua lan

Vốn được mệnh danh là nữ hoàng của các loài hoa vì vẻ đẹp kiều diễm, quyến rũ và quý phái  nên hoa lan được rất nhiều người ưa chuộng  Đặc biệt vào mỗi dịp Tết đến, Xuân về, cùng với đào, quất, hoa lan được nhiều người lựa chọn. Thú chơi lan ngày càng trở lên phổ biến do giá thành ngày càng đa dạng phù hợp với túi tiền mọi đối tượng.

Từ bình dân

Người chơi cây cảnh ở Thái Nguyên đều biết đến chợ sinh, vật cảnh trên đường Thanh Niên, ngay sát bảo tàng văn hóa các dân tộc Việt Bắc. Còn hơn một tháng nữa là tết Nguyên đán nhưng việc bán, mua ở đây đã sôi động từ nửa tháng trước đó. Thời điểm này, nhà vườn được dịp tung ra những sản phẩm cây, hoa cảnh độc đáo trong một năm mất công chăm sóc, vun xới. Bên cạnh những chậu hoa giấy đủ màu sắc, hoa trạng nguyên bừng đỏ…thì những nhánh lan duyên dáng luôn thu hút lượng khách hàng đến hỏi mua rất đông.

Chị Thảo, 53 tuổi, người dân La Hiên, Đồng Hỷ, vừa là người chơi và cũng là người bán lan, kể chuyện đầy hào hứng: Quanh năm chị chăm sóc vườn lan hơn 500 giò của mình, chỉ đến khi gần tết chị mới ra chợ bán lan, vừa để vui, vừa có thêm thu nhập và cũng là để giới thiệu về vườn lan của gia đình. Chị Thảo, vài năm trước cũng là người trực tiếp đi lấy lan trên rừng. Qua lời kể của chị tôi được biết một nghề lắm gian lao, ăn cơm nắm ngủ rừng… lấy được lan phải trèo lên những cây cổ thụ cao chót vót (vì lan càng quý càng ở trên cao). Vì thế, tôi hiểu tại sao chị Thảo lại có niềm đam mê với loài lan như vậy.

Chợ dạo, nhưng khá phong phú về chủng loại lan, ngoài những nhánh lan nội do những người trực tiếp lấy từ rừng đem bán như chị Thảo thì còn có những người chuyên bán lan ngoại nhập từ Thái Lan, Lào, Trung Quốc hoặc là lan nội nhưng là giống Đà Lạt, tp Hồ Chí Minh. Theo những người bán lan ở đây, lan Thái Lan được ưa chuộng hơn cả vì kiểu dáng, màu sắc…Lan Trung Quốc tuy có giá rẻ và bắt mắt về kiểu dáng nhưng bị lép vế vì màu dễ phai, dễ hỏng do để lâu ngày trong nhà lạnh. Lan nội cũng được nhiều người hỏi mua vì dễ chăm sóc do hợp khí hậu và đa số là lan tươi vừa lấy từ rừng về.

Anh Dũng, T.p Thái Nguyên, một người chơi lan lâu năm, cho biết: “Thú chơi lan ngày càng trở lên bình dân, ai ai cũng có thể chơi vì chỉ từ 15 – 20 nghìn đồng là người chơi có thể sở hữu một giò lan khá bắt mắt” – anh Dũng cười tươi khi khoe tôi 5 nhánh lan đuôi chồn anh vừa mua giá chỉ có 70 nghìn đồng!

Nhưng tôi biết, để mua được những nhành lan với giá rẻ như thế, người mua phải rất am hiểu và tinh tường trong việc chọn lan bởi vì cũng theo anh Dũng: “lan ở chợ thường là hàng “vét”, có chất lượng không cao, khó sống và khó chăm sóc…”.

Cuối buổi nhờ sự hướng dẫn của anh Dũng, tôi có được một giò lan vũ nữ xinh đẹp với giá 50 nghìn đồng và điều hứa hẹn hứa hẹn tốt đẹp từ phía người bán lan sẽ nở đúng dịp tết.

Đến đẳng cấp

Để có một vườn lan chuyên nghiệp, người chơi phải cất công sưu tầm nhiều loại lan khác nhau. Từ loại phổ thông, bình dân đến loại quý hiếm, đắt tiền. Theo chân những người chơi lan, tôi tìm đến nhà anh Nguyễn Phú Hoàng Linh, chủ đại lý lan lớn ở phường Gia Sàng mà theo đồn đại mội dịp tết, gia đình anh bán được hơn 1.000 giò lan các loại. Vườn nhà anh Linh hiện tại chỉ có khoảng hơn 1.00 giò lan (ngoài ra anh còn vườn ươm lan lớn ở Sông Công) nhưng cũng đủ khoe sắc thắm. Từ những chậu hồ điệp tím hồng như đàn bướm lượn quanh nhà đến những giò Linh sơn Ngọc Điểm hoa trắng tinh khiết và hương thơm mát…chưa kể những cây lan đai châu mới nhập ngập tràn dưới sàn nhà héo vàng do vận chuyển.

Mỗi sản phẩm lan trong vườn nhà anh Linh có giá dao động từ 20 nghìn đồng đến 20 triệu đồng! Vào dịp tết, những loài lan như: Cát Lan, Địa lan, Đai Châu, Azima (nhập từ Thái Lan) được mua nhiều hơn cả vì những loài này vừa có mùi hương dịu nhẹ, màu lộng lẫy nhưng ý nghĩa nhất lan nở vào mùa xuân, những khi tết đến xuân về.

Giò lan giá trị nhất trong vườn nhà anh Linh tính đến thời điểm này là giò lan cao hơn một mét gồm 50 cây lan đai châu bắt kết vào nhau, những nụ hoa đang chớm nở. Anh Linh cho biết, để có một giò lan như thế này phải mấy từ 5 – 7 năm nuôi sống, chăm sóc những cành lan đai châu đã héo, ghép vào thân cây và nhất là làm sao cho giò lan này nở đúng vào dịp tết. Để có một giò lan nở vào dịp tết ngoài việc chọn giống tốt, có chu kì nở hoa vào mùa xuân. Trong quá trình chăm sóc phải chú ý đến ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm…trời lạnh thì tưới ít nước, muốn cho hoa nở sớm cần thắp đèn ngược lại trời ấm tưới nước nhiều cho cây mát….

Chơi lan có vẻ phổ biến như thế nhưng là cả một nghệ thuật. Từ việc chọn giống lan đến chăm sóc cũng lắm công phu. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi người chơi lan không những am hiểu về loài cây mình chơi mà còn có niềm đam mê thật sự. Những người chơi, bán lan như anh Linh chia sẻ: không phải loài lan nào trông đẹp mắt cũng có thể mua vì mua về, chơi được một lần rồi hỏng mà không hiểu nguyên nhân. Chỉ đơn giản, loài lan đó thích nắng chiều mà ta cho hứng nắng sớm thì đã hỏng cây lan… Anh Linh cười kết luận: “Vì Lan là nữ hoàng của các loài hoa vừa đẹp mà cũng rất kiêu kì, ai cũng có thể sở hữu nhưng chơi lan lại là chuyện khác”.