Phát hiện bia văn chỉ ở Phổ Yên

Ngày 28-3-2011, tại khu vực Trường THCS xã Nam Tiến, Phổ Yên trong quá trình đào móng làm nhà thư viện của Trường, đồng chí Nguyễn Tuấn Anh - cán bộ Văn phòng Nhà trường đã phát hiện 1 tấm bia đá cổ ở độ sâu 1,6m (ảnh).

Ngày 2-4-2011, các cơ quan chức năng thuộc Ngành Văn hóa thông tin đã có mặt tại hiện trường khảo sát, thu thập thông tin sưu tầm di vật nói trên.

Tấm bia là một phiến đá nguyên khối, màu đen, có kích thước dài 60 x 37cm, trên trán có khắc hình mặt trời, hai bên tượng trưng 2 con rồng, dưới có 3 chữ Hán: “Phối hưởng bi”, diềm bia trang trí dây leo điểm xuyết hoa cúc. Lòng bia trình bày có 9 dòng chữ Hán, dòng nhiều nhất có 21 chữ, ít nhất có 5 chữ, tổng cộng có gần 200 chữ Hán. Nét khắc chữ trên văn bia sâu, thể hiện sự tinh xảo, khoảng cách chữ rõ ràng, bút pháp khoáng đạt. Cuối văn bia ghi niên đại: dựng bia vào ngày 29 tháng 11 năm Thành Thái thứ 3 Tân Mão (1891).

Qua sơ bộ nghiên cứu bước đầu cho biết nội dung tấm bia nói về việc ghi nhớ công đức của tập thể là môn sinh đã góp công vào xây dựng nhà trường, thờ phụng các thầy giáo ở địa phương.

Đây là lần đầu tiên phát hiện bia nói về Văn chỉ ở tỉnh Thái Nguyên, tấm bia ghi nhận ít nhất cách đây 120 năm ở xã Hoàng Đàm, nay là xã Nam Tiến, huyện Phổ Yên đã có cơ sở trường học, điều này khớp với sách Đồng Khánh dư địa chí (1888) chép trong mục huyện Phổ Yên thời phong kiến là: “Tổng Hoàng Đàm ở hạ du là có học hành đỗ đạt”. Tấm bia đã được bảo tàng Thái Nguyên làm các thủ tục theo quy định của Luật Di sản văn hoá đưa về bảo tàng lưu giữ, nghiên cứu khoa học.