Phập phù chuyện bản quyền âm nhạc

Hai ngày nay dư luận lại có cớ nói về chuyện bản quyền âm nhạc ở ta còn nhiều điều chưa rõ ràng qua chuyện nhạc sĩ, ca sĩ Tạ Quang Thắng cho rằng có ca sĩ hát ca khúc của mình tại chương trình Sao Mai - Điểm hẹn (SMĐH) mà chưa được anh thông qua.

Chuyện cũng không đến mức to tát, khi mà Tạ Quang Thắng trước nay vốn được coi là người nhà của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV). Song, ngẫm ra vẫn thấy buồn về cách ứng xử với bản quyền, ca khúc độc quyền trong làng nhạc Việt.

Ngày 21-7, ca sĩ, nhạc sĩ Tạ Quang Thắng đã viết lên trang mạng xã hội Facebook bày tỏ sự không đồng ý khi biết ca khúc "Ngây thơ" do mình sáng tác được thí sinh Đông Hùng hát trong đêm thi thứ 7 của SMĐH mà ca sĩ và BTC chương trình này chưa hề xin phép hay thông qua anh. Theo như lời của Tạ Quang Thắng thì anh đọc báo và biết được ca sĩ Đông Hùng hát "Ngây thơ" trước khi liveshow 7 diễn ra và đã gọi điện tới BTC chương trình SMĐH, nói mình "đang có dự án âm nhạc riêng cho ca khúc đó, đầu tư rất nhiều tiền bạc, công sức, sắp tung ra và không muốn cho người khác sử dụng ca khúc của mình". Tuy nhiên, như tất cả mọi người đã thấy, ca khúc "Ngây thơ" vẫn được trình bày tại SMĐH. Trưởng BTC SMĐH, NSƯT Huyền Thanh cho biết, sau đó Đông Hùng đã gọi điện xin lỗi Tạ Quang Thắng và đã được anh bỏ qua.

Sự việc như vậy là kết thúc. Có lẽ nhanh gọn bởi trước nay Tạ Quang Thắng vốn được coi là "người nhà" của VTV. Qua cái thời Quang Thắng - Anh Khang nổi lên với "Bèo dạt mây trôi", thì Quang Thắng được nhiều người biết đến cũng từ các chương trình của nhà đài. Từ sân chơi Bài hát Việt mà Tạ Quang Thắng có thành công vang dội với ca khúc "Lá cờ", hay nhiều chương trình ca nhạc của VTV đều mời Quang Thắng biểu diễn. Anh cũng không lên tiếng nhiều vì e những người không hiểu chuyện sẽ có thể suy diễn, làm ảnh hưởng tới người trong cuộc.

Nhưng nếu xét trên phương diện luật pháp, mọi ca khúc một khi đã đăng ký độc quyền, thì bất cứ ai hát đều phải được sự đồng ý của tác giả. Nhưng việc ca sĩ hát ca khúc độc quyền mà không xin phép xảy ra như "cơm bữa" trong giới biểu diễn, nhiều tới mức tự nhiên và chỉ trở nên nghiêm trọng khi chính những người sở hữu sáng tác độc quyền lên tiếng. Trước đó, trong cuộc thi Việt Nam Idol, Uyên Linh cũng từng hát "Đường cong" mà chưa xin phép ca sĩ Thu Minh - người độc quyền sáng tác này của Nguyễn Hải Phong. Trong cuộc thi Sao Mai năm 2011, thí sinh Bảo Trang cũng hát ca khúc "Thu cạn" mà chưa được phép của Giáng Son, sau đó Bảo Trang cũng phải xin lỗi nhạc sĩ Giáng Son…

Đây rõ ràng là căn bệnh trầm kha của nghệ thuật biểu diễn ở nước ta: thiếu sự tôn trọng tác quyền với tác phẩm nghệ thuật. Bao giờ nghệ sĩ ở ta mới chịu đọc kỹ luật trước khi biểu diễn? Bao giờ các nhà tổ chức ở ta không phó mặc chuyện xin phép hát ca khúc cho ca sĩ? Hàng loạt câu hỏi cho thấy vấn đề bản quyền, nhất là về âm nhạc có quá nhiều chuyện phập phù, chẳng lẽ cứ để đến lúc "cháy nhà mới ra mặt chuột".