Tết "Bánh trôi, bánh chay" trong đời sống người dân Việt

Hàng năm, cứ đến ngày 3/3 Âm lịch, người dân lại đón một cái tết có cái tên rất lạ - “Tết Hàn thực”. Không phải ai khi nghe đến cái tên này đều cắt nghĩa được ngay, nhưng kì thực nó đã tồn tại trong đời sống của người dân Việt cả nghìn năm nay.

Tết Hàn thực hay tết "Bánh trôi bánh chay" là một trong những ngày lễ, tết quan trọng của dân tộc. Theo thời gian, người ta quên đi nguồn gốc của nó xuất phát từ đâu, bởi ngay từ khi tiếp nhận, với tính cách linh hoạt và mềm dẻo của cư dân lúa nước, người dân Việt Nam đã khéo léo biến đổi để nó trở nên phù hợp với phong tục và văn hóa của mình. Vì vậy, dù đã trải qua hàng nghìn năm “Tết Hàn thực” hay “Tết Bánh trôi bánh chay” theo cách gọi của người Việt vẫn còn vẹn nguyên giá trị.

Tết Hàn thực không chỉ là một ngày lễ, tết bình thường mà người Việt Nam đã thổi vào nó một tinh thần mới, với nhiều ý nghĩa, góp phần định hình trong lòng người dân những giá trị văn hóa tươi đẹp. Ngày lễ là dịp để người dân tôn vinh sản phẩm văn hóa nông nghiệp lúa nước, chiếc bánh trôi bánh chay “vừa trắng lại vừa tròn” thơm phưng phức, chính là thành quả lao động quý báu của người nông dân quanh năm lam lũ “bán mặt cho đất bán lưng cho trời”. Ngày lễ cũng là dịp để con cháu thể hiện đạo lý, lối ứng xử cùng tấm lòng thơm thảo của người đang sống đối với những người đã khuất. Hình ảnh những đứa trẻ mặt lấm lem bột nếp, bàn tay nhanh thoăn thoắt nặn những chiếc bánh trôi tròn tròn, rồi tươi cười hạnh phúc khi sản phẩm của mình được bố mẹ dâng lên ông bà tổ tiên. Đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cũng từ đó mà lớn dần lên trong tâm thức của mỗi con trẻ. Vượt trên tất cả, “Tết Hàn thực” nhắc nhở chúng ta nhớ lại cội nguồn của dân tộc mình gắn với truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ, để từ đó mà bao bọc nhau, che chở cho nhau, sẻ chia cay đắng ngọt bùi với nhau, đồng tâm, đồng lòng gìn giữ và xây dựng đất nước ngày càng lớn mạnh.

Vậy đấy, chẳng có ngày lễ nào có được sức sống trường tồn và bền bỉ nếu đằng sau nó không chứa đựng những giá trị nhân văn cao cả. Bản năng của loài người chúng ta là luôn hướng đến những điều tốt đẹp, chúng ta sống để sản sinh ra nó và hưởng thụ nó. Nhân ngày Tết Hàn thực, chúng ta một lần nữa lại cảm thấy ấm lòng khi những giá trị nguồn cội cứ theo thời gian được lưu giữ và phát triển mãi, để Việt Nam dù đứng trước bất cứ thách thức nào cũng đều sẵn sàng vượt qua.