"Cháy" hết mình cho nghệ thuật

Yêu nhiếp ảnh đến tận cùng, luôn sẵn sàng xách máy ảnh lên và… đi, đó là nét khắc họa đậm nhất về Nghệ sĩ Nhiếp ảnh (NSNA) Bùi Khắc Thiện, Hội viên Hội NSNA Việt Nam tại Thái Nguyên.

Câu chuyện của tôi với NSNA Khắc Thiện không muốn dứt bởi những kỷ niệm về các chuyến đi của ông được khơi mạch. Ngay như đợt rét đậm đầu năm 2014, khoảng 8 giờ tối, đang ngồi xem tivi, thấy dự báo thời tiết đêm đó tuyết rơi ở Sa Pa, vậy là chỉ 1 tiếng sau, các NSNA Việt Hùng, Lê Lâm, Khắc Thiện đã tập hợp thẳng tiến Lào Cai. Nhắc lại chuyện này, NSNA Khắc Thiện kể: Khi còn cách Sa Pa khoảng 5km thì có người chợt kêu lên: Tuyết rơi. Chúng tôi lao lên đỉnh Hàm Rồng, chụp lia lịa những bức ảnh tuyết rơi trắng xóa, tay chân tê cứng lại vì lạnh nhưng chúng tôi vô cùng thích thú vì đã ghi lại được từng khoảnh khắc đặc biệt, đáng nhớ.

Chuyến đi đầy ngẫu hứng, xuất phát từ tình yêu nghệ thuật ấy là lần thứ bao nhiêu NSNA Khắc Thiện không thể nhớ hết trong duyên nghiệp sáng tác của mình. Đặc biệt ông yêu thích cảnh sắc và con người miền núi. Hầu hết các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc ông trở đi trở lại nhiều lần. Có chuyến ông cùng các NSNA lên Tây Bắc chụp ảnh, trời mưa to, mọi người phải “cõng” xe máy lội qua những thùng bùn, vậy mà cả chuyến đi không ai được một bức ảnh ưng ý. Lại có lần ông cùng NSNA Văn Chi (hơn 70 tuổi), rong ruổi trên con “ngựa sắt” từ Thái Nguyên về Hà Nội, Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, vòng rồi lên Lào Cai, Hà Giang, ngược Mã Pì Lèng sang Cao Bằng, Bắc Kạn với mong muốn tìm góc chụp độc đáo cho bộ ảnh nhân dịp Kỷ niệm 60 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Đường đi cheo leo, hiểm trở, nhiều chỗ núi sạt, đèo lở. Chưa kể, đôi khi xe máy bị hỏng và các nghệ sĩ trở thành thợ sửa xe bất dắc dĩ. Vậy nhưng những khó khăn ấy không làm giảm đi niềm khát khao cháy bỏng được tìm tòi, sáng tác trong ông suốt mấy chục năm qua.

Tuyết trắng Sa Pa

Được truyền nghề khắc gỗ từ bố và có chút năng khiếu hội họa, ông làm việc ở Nhà in Bắc Thái với nhiệm vụ khắc bản in, vẽ tranh cổ động, pa-nô, áp phích, bằng khen, giấy khen, minh họa báo, tạp chí. Khi công nghệ in chuyển từ in ty-pô lên in ốp-sét, ông bắt đầu tập chụp ảnh để đăng báo và chủ yếu là có ảnh thiết kế bìa sách. Chẳng mấy chốc, ông trở thành cộng tác viên tích cực của nhiều tờ báo, tạp chí, có nhiều ảnh được triển lãm trong và ngoài tỉnh.

Chúng tôi đến nhà riêng của NSNA Khắc Thiện khi ông cùng gia đình đang tất bật chuẩn bị cho triển lãm ảnh cá nhân lần đầu tiên vào ngày 12-9. Triển lãm này đối với ông vô cùng ý nghĩa khi tổ chức đúng vào sinh nhật lần thứ 60 của ông. 60 tác phẩm mà ông muốn giới thiệu tới người xem là những “lát cắt” cuộc sống muôn màu bao năm qua ông đã rong ruổi khắp nơi để kiếm tìm và thể hiện. Chính bởi vậy mà ông đã chọn cho triển lãm cái tên thật giản dị mà sâu sắc: “Cảm xúc cuộc sống”.

Làng quê yên bình

Tôi thả hồn vào những tác phẩm của NSNA Khắc Thiện, thấy đâu đó cơn gió mát rượi của đồng quê yên bình vào vụ gặt; thấy tâm hồn xốn xang trước bát ngát nương chè non tơ trải dài tít tắp buổi bình minh; thấy cuộc sống vui hơn khi ngắm nụ cười anh thợ lò trong tầng than đen óng… Có lẽ khi xem ảnh của NSNA Khắc Thiện, nhiều người cũng có cảm xúc như tôi để rồi rung cảm, chiêm nghiệm hơn giữa cuộc sống hối hả này.

Hoài niệm

Trong số những bức ảnh của NSNA Khắc Thiện, tôi đặc biệt ấn tượng với bức “Hoài niệm”. Đó là chân dung một cụ bà hơn 100 tuổi, vết thời gian in trên gương mặt, thân hình nhỏ bé. Cụ vịn tay lên chiếc cối xay đá, mắt dõi xa xăm. Có lẽ, cụ đang nhớ lại một thưở xa xưa, thời “oằn lưng bên cối gạo canh khuya” với biết bao vui buồn. Tôi chợt rưng rưng nỗi niềm “cảnh cũ, người xưa” như nhìn thấy cụ, bà, mẹ mình trước đây một thời cháo rau nuôi mình khôn lớn. Tác phẩm “Cho con tất cả” cũng để lại tôi nhiều cảm xúc về tình mẫu tử. Bức ảnh lột tả vẻ đẹp tự nhiên của một phụ nữ Mông đang ấp iu đứa con thơ. Tấm váy hoa xòe ra tạo màu sắc rực rỡ, ấm áp cho bức ảnh, làm sống động thêm tình cảm mẹ con giữa núi rừng Tây Bắc…

Tâm sự thêm về “bếp núc” sáng tác, NSNA Khắc Thiện nói: “Có một câu chuyện anh em nhiếp ảnh chúng tôi hay kể cho nhau rằng, nếu muốn cho bạn mình nghèo đi, thì hãy đưa cho anh ta một chiếc máy ảnh và bảo anh hãy đi chụp ảnh nghệ thuật”. Câu chuyện vui này phần nào nói lên quan điểm của người sáng tác ảnh nghệ thuật. Họ chấp nhận ăn bánh mì, uống nước lọc, ngủ vệ đường để đi, tìm và chớp được khoảnh khắc cuộc sống ban tặng cho họ.

Riêng tôi thì nghĩ, ở tuổi 60, NSNA Khắc Thiện đã có hàng trăm bức ảnh được người xem yêu thích, được triển lãm trong và ngoài nước, trong đó nhiều bức được giải cao… là của cải đáng giá mà bất cứ nghệ sĩ nào cũng mong muốn có được.