Xuân về nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt

Ở ngã ba biên giới, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt, có bản mới định cư mang tên Lũng Pô, xã A Mú Sung, huyện Bát Xát (Lào Cai) của đồng bào dân tộc Mông từ vùng núi đá Mường Khương đến đây lập nghiệp.

Lũng Pô là đây, chỉ cách nước bạn một dòng suối nhỏ. Bản mới hiện ra với những ngôi nhà sàn to rộng, vững chãi; ngô lai giống mới cho bắp dài, chắc hạt, phơi đỏ au trước sân nhà. Hơn hai mươi nóc nhà người Mông lợp ngói phi-brô xi-măng trắng, được quy hoạch theo chương trình di giãn, sắp xếp dân cư để phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới. Bốn bể ximăng lớn chứa nước sạch, có đường ống mềm dẫn đến từng gia đình. Chuồng trại nuôi gia súc được làm gọn gàng, vệ sinh, cách xa nhà. Phía sườn đồi bên kia, ngôi trường xây kiên cố, lợp tôn đỏ, nổi bật ngang triền núi xanh thẫm, khăn áo thổ cẩm học sinh người Mông rực rỡ trong giờ ra chơi, tiếng cười đùa rộn vang, ấm cả chiều đông biên giới.

Lũng Pô là bản mới của người Mông, từ xã Dìn Chin, Tả Gia Khâu (huyện Mường Khương) cách xa gần trăm cây số, đến đây lập nghiệp. Theo lời kể của cựu trưởng bản Ma Seo Páo, buổi đầu cũng thật gian truân. ở Dìn Chin, đất chật người đông, nương rẫy bạc màu, thiếu nước tưới, làm còng cái lưng, mờ cái mắt mà vẫn không đủ ăn. Tỉnh, huyện vận động dân chuyển nhà ra khu vực biên giới lập thôn, đất đai rộng, Nhà nước hỗ trợ thêm giống mới, rồi kỹ thuật tiến bộ nữa, thỏa sức làm ăn.

Để giúp cho bà con định canh, định cư trên quê mới, Bộ đội Đồn Biên phòng Pha Long giúp dân tháo dỡ gọn gàng 19 căn nhà gỗ, gói ghém đồ đạc cẩn thận, đưa lên xe ô-tô chở đến nơi ở mới. Huyện Bát Xát huy động Bộ đội Biên phòng Đồn A Mú Sung, dân quân, thanh niên san nền, dựng lại nhà cho bà con. Giáp Tết năm 2006, mảnh đất địa đầu biên giới Bát Xát, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt, lần đầu được đón hơi ấm con người đến đây sinh sống, lập nghiệp. Tỉnh Lào Cai chỉ đạo các ngành chức năng mở đường, xây bể nước ăn, trường học, hỗ trợ giống, cấp tấm lợp phi-brô xi-măng, gạo ăn, tiền mặt giúp mọi người ổn định cuộc sống, phát triển sản xuất.

Ý Đảng, lòng dân hòa quyện, tạo nên sức sống mới cho đồng bào rẻo cao biên giới. Mới chỉ gần mười năm lập bản mới, cuộc sống của bà con người Mông ở Lũng Pô đã đổi thay nhiều. Mỗi nhà có hai đến ba héc-ta đất để canh tác, ngoài ra còn được Đoàn kinh tế quốc phòng 345 giao đất, hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng kinh tế, vừa phủ xanh đất trống đồi trọc, vừa giữ nguồn nước phục vụ sản xuất. Không phải lo chuyện đất đai nữa, người Mông ở Lũng Pô bây giờ chỉ lo làm ăn xóa nghèo, nỗ lực làm giàu.

Trưởng thôn Sùng A Lử dẫn chúng tôi vào thăm từng nhà. Đồ đạc chưa nhiều, nhưng nhà nào cũng có xe máy, một số có ti-vi trên tủ tường. Đang mùa thu hoạch chuối, dứa cho nên ở nhà chỉ còn người già và lũ trẻ chưa đến tuổi đi học, người lớn đổ lên nương làm việc. Từ Trạm biên phòng Lũng Pô vào bản chừng bốn cây số, thấy bạt ngàn dứa, chuối tươi tốt. Vào ngôi nhà sàn to, rộng đứng giữa bản, gặp chủ nhà Ma Mìn Phủ, mới ngoài 35 tuổi. Anh vừa nai nịt gọn gàng, chuẩn bị lên nương thu hoạch chuối. Nghe Trưởng thôn giới thiệu, Phủ xăng xái rót nước mời khách. Câu chuyện xoay quanh việc trồng chuối, dứa, Phủ vanh vách: "Nhà mình có sáu nghìn cây chuối, nhà Ma Seo Mềnh có bốn nghìn cây, nhà Hầu Seo Chu có ba nghìn cây... Tính ra, cả thôn đã có hơn 30 ha chuối trong tổng số khoảng 80 ha chuối của xã A Mú Sung, bình quân mỗi hộ đã có 5.000 m 2 đất trồng chuối, còn lại là dứa, nhưng mọi người vẫn đang trồng tiếp. "Trồng nhiều chuối thế bán đi đâu?"- Tôi hỏi. "Có đường to Nhà nước làm cho rồi thì không sợ ế đâu? Giờ chỉ lo không có nhiều chuối để bán thôi"- Mìn Phủ trả lời chắc nịch.

Dọc các xã vùng biên huyện Bát Xát như A Lù, Ngải Thầu, thấy toàn ruộng bậc thang, rừng và thảo quả, duy nhất ở bản mới Lũng Pô có cây chuối và dứa, mà tốt đến lạ lùng. Chuối Lũng Pô trải dài, ngút ngàn trên những quả đồi, bao quanh bản mới, điệp với mầu xanh của rừng trồng, xóa dần đi những mảng đồi cỏ gianh vàng úa rất dễ gây cháy rừng vào mùa khô. Trên đường sang thăm trường học mới còn sáng màu sơn, đi qua nhưng nương chuối tươi tốt, Trưởng thôn Lử khoát tay hào hứng nói rằng, cây chuối nhất định sẽ đem no ấm, giàu có đến cho người Lũng Pô cần cù, chịu khó. Con em người Mông được Nhà nước xây trường lớp kiên cố, được học hành, rồi sẽ vươn xa hơn cha anh ngày trước. Tôi tin vào điều đó. Từ Lũng Pô, thấy rõ một điều, để đồng bào định canh, định cư ở bản mới biên giới, không phải chỉ làm cho cái nhà ở, cái bể chứa nước ăn, hỗ trợ tạ gạo ăn ban đầu, mà quan trọng nhất là phải có đường giao thông, đất đai sản xuất, thủy lợi, tức là những điều kiện để phát triển sản xuất bền vững. Thực hiện Chương trình 134, 120 của Chính phủ, đến nay, huyện Bát Xát đã bố trí, sắp xếp hàng nghìn hộ dân ra tám thôn mới và hàng chục điểm dân cư, để phát triển kinh tế, bảo vệ biên giới vững chắc.

Sương vẫn còn giăng một màu trắng đục như sữa trên núi Lũng Pô, nhìn lá cờ đỏ sao vàng nổi bật trên cao ở Trạm biên phòng Lũng Pô, càng thấy biên giới thật thiêng liêng, gần gũi. Mặt trời đã tỏa những tia nắng ấm xuống mặt đất, làm bừng lên sắc hoa đào trên núi Lũng Pô đỏ thắm. Xuân đang về trên bản mới Lũng Pô.