Nỗ lực “cứu” hát Xoan

Tỉnh Phú Thọ đang quyết liệt triển khải các giải pháp đưa hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp và trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào cuối năm 2015.  

Ông Hà Kế San, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ cho biết: Từ nay đến cuối năm 2015, tỉnh sẽ đẩy mạnh công tác tuyền truyền mở và đào tạo lớp nghệ nhân kế cận và truyền dạy hát Xoan trong cộng đồng các phường Xoan gốc; tiếp tục nghiên cứu, sưu tầm tư liệu hóa và số hóa và hoàn thành số liệu kiểm kê hát Xoan; tiếp tục đưa hát Xoan vào trường học; hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO chuyển hát Xoan từ danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp sang danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.

Theo ông Nguyễn Ngọc Ân - GĐ Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, việc bảo tồn và truyền dạy và thực hành đã phát triển rộng trong cộng đồng. Tính đến thời điểm hiện nay, tại hai xã là Kim Đức và Phượng Lâu nơi có 4 phường Xoan gốc đã phát triển được 23 câu lạc bộ hát xoan với gần 1.148 người tham gia. Các phường Xoan này đã cũng đã đào tạo được 62 nghệ nhân kế cận; 101 học viên tham gia truyền dạy trong cộng đồng. Đây là những “báu vật nhân văn” sống được đào tạo để kế cận các bậc cao niên, đồng thời cũng là kết quả, bước đi để hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO đưa Hát xoan ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp.

Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ cũng đã tổ chức hàng trăm buổi biểu diễn, quảng bá hát xoan trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh và trung ương. Trong đó có nhiều chương trình biểu diễn lớn phục vụ không chỉ khán giả trong nước mà cả các đoàn ngoại giao. Đồng thời Sở cũng đã phối hợp với các chuyên gia, nhạc sĩ, nhà nghiên cứu tiến hành sưu tầm, biên tập và xuất bản hàng nghìn đĩa CD và trên 5.000 cuốn sách về “Hát xoan Phú Thọ”, vừa nhằm mục đích tuyên truyền, vừa làm nguồn tư liệu cho các nghệ nhân sử dụng khi truyền dạy.

Ngành giáo dục tỉnh Phú Thọ cũng đã đưa hát Xoan vào tất cả các trường học giúp thế hệ trẻ nhận thức được trách nhiệm trong việc lưu giữ, bảo tồn làn điệu Xoan. Bên cạnh đó, tỉnh Phú Thọ cũng đã hoàn thiện hồ sơ đề nghị cấp chuyên ngành của Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch thẩm định trình Chủ tịch nước xét tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” cho 19 trường hợp, trong đó có 2 nghệ nhân hát ghẹo và 17 nghệ nhân hát xoan. ..

Tỉnh cũng đang tập trung đầu tư tu bổ, phục hồi cho 5 di tích tại các phường Xoan gốc ở thành phố Việt Trì, khôi phục các lễ hội, tục lệ Hát Xoan truyền thống nhằm xây dựng thành không gian văn hóa Hát Xoan gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương; tiếp tục đầu tư tu bổ, phục hồi cho các di tích còn lại tại các phường Xoan gốc, hỗ trợ chống xuống cấp cho các di tích và phục hồi các tục lệ Hát Xoan truyền thống tại các di tích có Hát Xoan lan tỏa.

Đồng thời, tỉnh xây dựng quy chế đãi ngộ với lớp nghệ nhân cao tuổi, những người đã có công bảo tồn, gìn giữ nghệ thuật hát Xoan và hiện nay vẫn tiếp tục việc truyền dạy cho lớp trẻ tại cộng đồng; đảm bảo 100% người có công bảo tồn, truyền dạy hát Xoan được tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định.