Thái Nguyên có 800 di tích và danh lam thắng cảnh, trong đó có 510 di tích lịch sử, 39 di tích danh thắng, 12 di tích khảo cổ học, 16 di tích kiến trúc nghệ thuật và 233 di tích tín ngưỡng. Từ lâu, các điểm di tích và danh thắng này được ví như những mỏ vàng nằm trên vùng đất cách mạng và đang chào đón nhà đầu tư khai thác thông qua các hoạt động liên quan đến du lịch.
Trong phát triển ngành du lịch, Thái Nguyên thuận lợi là có vị trí địa lý thuận lợi, nằm ở cửa ngõ giao lưu kinh tế, văn hóa với các tỉnh Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Lạng Sơn, Tuyên Quang và Bắc Kạn. Tỉnh có hệ thống giao thông nối liền các tỉnh vùng Đông - Bắc, Tây - Bắc; trong những năm gần đây, Quốc lộ 3 cũ đã được sửa chữa, nâng cấp; đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên được xây dựng hoàn thành, rút ngắn thời gian di chuyển của du khách từ Thủ đô Hà Nội đến Thái Nguyên và ngược lại.
Từ nhận rõ vai trò to lớn của du lịch đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, từ nhiều năm gần đây, Thái Nguyên đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thu hút nhà đầu tư khi đến Thái Nguyên, trong đó khuyến khích nhà đầu tư bỏ quan tâm đến lĩnh vực xây dựng khu du lịch sinh thái, công trình văn hoá, thể thao, khu vui chơi giải trí. Song song với đó, hằng năm tỉnh triển khai kịp thời các nghị định của Chính phủ, các thông tư hướng dẫn của Bộ Văn hoá, thể thao và Du lịch, của tỉnh về quản lý Nhà nước các hoạt động du lịch. Đặc biệt, tỉnh có nhiều quan tâm hơn trong phát triển hạ tầng du lịch, các tuyến giao thông Quốc lộ, tỉnh lộ được đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp. Công tác chỉnh trang đô thị thuộc các huyện, thị xã và các thành phố được quan tâm, đáp ứng yêu cầu phục vụ phát triển du lịch của tỉnh và nhu cầu tham quan cho du khách, như đường ĐT 270 (Dự án Hồ Núi Cốc); Dự án cụm công trình dịch vụ du lịch ATK Phú Đình (Định Hoá); Dự án đường đi bộ lên hang Phượng Hoàng - suối Mỏ Gà (Võ Nhai). Cùng với đó là hệ thống các di tích lịch sử cách mạng kháng chiến được bảo tồn, tôn tạo đưa vào sử dụng, trong đó có Di tích lịch sử đồi Khau Tý, xã Điềm Mặc, Di tích Thẩm Khen, Di tích Tỉn Keo, Di tích đồi Phong Tướng, xã Phú Đình (Định Hoá), Di tích Núi Văn, Núi Võ, Đền thờ Lưu Nhân Chú (Đại Từ), chùa Mai Sơn (Phú Bình).
Với nhiều cơ chế chính sách phát triển du lịch phù hợp, Thái Nguyên đã khuyến khích, tạo điều kiên thu hút nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh và nhiều thành phần kinh tế, hợp tác khai thác tiềm năng, thế mạnh của Thái Nguyên về du lịch, đẩy nhanh tốc độ phát triển và phù hợp với quy hoạch đã được ban hành. Đã có nhiều doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả trong lĩnh vực du lịch và đã xây dựng được nhiều mô hình hoạt động có hiệu quả, nhiều dịch vụ phục vụ khách du lịch hấp dẫn được triển khai. Chính vì vậy, cùng với sự phát triển của du lịch cả nước, những năm gần đây, du lịch của Thái Nguyên đang trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ và có đóng góp rất quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Đặc biệt, Thái Nguyên đã tổ chức được rất nhiều sự kiện chính trị lớn có thể kể tới như 3 lần tổ chức thành công Festival Trà Thái Nguyên - Việt Nam (năm 2011, 2013, 2015). Nhiều sự kiện hoạt động văn hoá, thể thao cấp quốc gia và khu vực thường niên được tỉnh đăng cai tổ chức, vừa góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho cán bộ, nhân dân trong tỉnh, đồng thời là cơ hội tuyên truyền, quảng bá về hình ảnh, quê hương, con người Thái Nguyên với cả nước và trên trường quốc tế.
Các hoạt động tuyên truyền, quảng bá về đất và người, văn hoá và sản phẩm du lịch của Thái Nguyên đến với bạn bè, du khách trong nước và quốc tế tạo cơ hội cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế mở rộng hợp tác liên kết, xây dựng tuyến du lịch giữa các tỉnh trong vùng, khu vực ký kết hợp tác phát triển du lịch với Thái Nguyên. Thông qua đó nâng cao nhận thức cho cộng đồng dân cư về vị trí, vai trò của du lịch trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
Ngành Du lịch Thái Nguyên đã khẳng định được vị thế, vai trò đối với sự phát triển của địa phương bằng kết quả đạt được trong nhiều năm qua, đồng thời đề cao được hình ảnh về mảnh đất, con người Thái Nguyên trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam và bè bạn trên thế giới. Sự quan tâm đúng mức của tỉnh thông qua việc ưu đãi, tạo thuận lợi cho nhà đầu tư cùng bắt tay phát triển du lịch, tạo thế và lực cho du lịch Thái Nguyên từng bước phát triển.