Không nên lạm dụng tục đốt vàng mã trong lễ Vu Lan

Chỉ còn ít ngày nữa là đến Rằm tháng Bảy - Ngày Lễ Vu Lan, xá tội vong nhân. Những ngày này, người dân sinh sống ở các địa phương trong cả nước luôn hướng về và mong muốn làm những việc có ý nghĩa thiết thực để tỏ lòng biết ơn, báo hiếu tổ tiên, cha mẹ.

Tâm nguyện ấy là hết sức chính đáng. Tuy nhiên do không có nhiều thời gian tìm hiểu và biết rõ về sự tích, ý nghĩa của Lễ Vu Lan nên nhiều người dân vô tình "làm theo đám đông", nghe theo sự dẫn dắt của những người làm nghề vàng mã nên đã đồng nhất Lễ Vu Lan với tục đốt vàng mã.

Với quan niệm “trần sao, âm vậy” nên trong dịp này, người dân đều chuẩn bị đồ cúng rất tươm tất, đặc biệt là vàng mã với mong muốn để người đã khuất được hưởng cuộc sống sung túc, đầy đủ vật chất, báo hiếu tổ tiên. Quan niệm chưa chính xác của người dân là cơ hội để nghề làm đồ mã, vàng mã phát triển. Nếu trước kia chỉ có chỉ là quần áo mũ, hài, đồ trang sức, tiền giấy, thì nay đồ vàng mã đa dạng như trần tục. Hàng mã nay có cả dầu gội đầu, đồ gia dụng, người giúp việc cho đến xe máy, ô tô và biệt thự.. Giá các loại đồ mã cũng tùy theo từng mặt hàng "thời thượng" mà có giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng...

Tại Thái Nguyên, những cửa hàng chuyên kinh doanh vàng mã ở khu vực xung quanh chợ Thái và các chợ lân cận đã bắt đầu nhộn nhịp, tấp nập xuất – nhập kho. Các cơ sở kinh doanh ở đây đã chuẩn bị nguồn hàng trước cả tháng, nguồn hàng chủ yếu là từ các làng nghề chuyên sản xuất hàng mã tại huyện Thanh Trì (Hà Nội), Bắc Ninh, ngoài ra còn có một số mặt hàng nhập từ nơi khác đến.

Một chủ một cửa hàng kinh doanh vãng mã ở phường Túc Duyên cho biết: Rằm tháng Bảy là thời điểm người dân mua hàng mã nhiều nhất, ngoài tiền vàng, quần áo, giày dép, mũ nón như mọi năm, các mặt hàng xa xỉ, hiện đại hơn như nhà tầng, xe hơi... có sức mua khá cao. Một số mặt hàng “hạng sang” như nhà lầu, biệt thự, thậm chí có cả những ngôi nhà lớn, kích thước đặc biệt thường là hàng do khách đặt, làm trước chứ không có hàng bán sẵn.

Tục đốt vàng mã, đồ mã mỗi dịp lễ, tết, giỗ... được các thế hệ người Việt Nam thực hành từ rất lâu với mong muốn nguyện cầu cho những người đã khuất tiếp tục có cuộc sống tốt hơn ở thế giới bên kia. Song nhiều nhà đang lạm dụng quá mức tục lệ này với những loại đồ mã, vàng mã quá đắt tiền theo quan niệm "trần sao âm vậy" là chưa thỏa đáng. Điều này không khác gì bỏ tiền thật mua đồ giấy về để đốt.

Cả nước ta hiện có hơn 26 triệu gia đình, tính ở mức tối thiểu, nếu mỗi hộ bỏ ra 200.000 đồng để mua vàng mã, vậy cả nước sẽ “hóa” hết 5.200 tỷ chỉ trong dịp Rằm Tháng 7, chưa tính đến các ngày lễ khác trong năm. Với hơn 5.000 tỷ này, biết bao ngôi chùa được trùng tu khang trang, trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo được cứu chữa, được đến trường, phát tâm công đức, làm từ thiện, chắc chắn sẽ thiết thực hơn rất nhiều so với núi tro tàn của vàng mã.

Nhà nước ta cũng đã có những quy định cụ thể về đốt vàng mã, đồ mã. Cụ thể là, Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 103/2009/NĐ-CP của Chính phủ “Ban hành Quy chế hoạt động văn hoá và kinh doanh dịch vụ văn hoá công cộng” đã quy định: “Cấm đốt đồ mã ở nơi công cộng”. Trong Điều 15, Nghị định 158/2013/NĐ-CP của Chính phủ về “Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo” cũng nêu: “Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi đốt vàng mã không đúng nơi quy định tại nơi tổ chức lễ hội, di tích lịch sử - văn hóa”.

Hậu quả của việc lạm dụng tục đốt vàng mã chúng ta đã thấy ngay trước mắt, nó không chỉ gây tốn kém mà còn gây ô nhiễm môi trường, mất an toàn do cháy nổ. Thiết nghĩ, mỗi người dân nên cân nhắc kỹ lưỡng để tránh lãng phí, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn môi trường sống cho chính mình và cộng đồng.