Vua Quang Trung vãn cảnh chiều xuân ấy

Những ngày đầu Xuân lại bồi hồi tưởng nhớ đến công lao to lớn của người Anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ và chiến thắng Ngọc Hồi, Đống Đa ngày mùng 5 Tết Kỷ Dậu (30-1-1789). Cứ đến ngày mồng 5 Tết hằng năm, nhân dân lại  tổ chức kỷ niệm sự kiện lịch sử.

Cuối năm 1788, vận mệnh của đất nước ta bị đe doạ. Ngày 25-11-1788, tướng giặc Tôn Sĩ Nghị đem 20 vạn quân từ Vân Nam (Trung Quốc) xâm lược nước ta. Ngày 17-12-1788, quân Thanh chiếm thành Thăng Long. Được tin, ngày 22-12-1788, Nguyễn Huệ và quân chủ lực từ Phú Xuân (Huế) tiến quân ra Bắc. Ngày 15-1-1789 (tức ngày 20 tháng Chạp năm Mậu Thân) đại quân Nguyễn Huệ đến Tam Điệp. Từ đây, Nguyễn Huệ chia đại quân thành 5 mũi tiến công quân Thanh. Cánh quân chủ lực do Nguyễn Huệ đích thân chỉ huy, 4 cánh quân khác do 4 đô đốc chỉ huy, vừa hành quân trên bộ vừa hành quân trên biển. Đêm 30 tháng Chạp Mậu Thân, cuộc tiến công bắt đầu. Đêm mồng 3 Tết, bị bao vây chặt, quân địch ở đồn Hà Hồi (Thường Tín) nhanh chóng đầu hàng. Ngày mồng 5 Tết, 2 cánh quân Nguyễn Huệ và Đô đốc Bảo công phá hệ thống phòng ngự chính Ngọc Hồi, cánh quân thứ ba của Đô đốc Long đánh phá Nhân Mục rồi nhanh chóng tràn vào thành Thăng Long. Chỉ trong 5 ngày đêm thần tốc tiến công, 10 vạn quân sĩ của đại quân Nguyễn Huệ đã phá tan 20 vạn quân Thanh xâm lược.

Sử sách đã chép lại rằng, vào một buổi chiều mùa xuân, bầu trời trong xanh, mát mẻ, sau khi phá tan 20 vạn quân nhà Thanh, vua Quang Trung cùng một số tướng sĩ vãn cảnh Tây Hồ, thăm hỏi đời sống của dân chúng. Hoa đào và nhiều loài hoa rực rỡ khoe sắc bên vườn Nghi Tàm, Nhật Tân tô điểm cho cảnh Tây Hồ thêm đẹp. Đứng bên những gốc đào cổ thụ, Vua Quang Trung tấm tắc khen ngợi hết lời. Hoa đào ven Tây Hồ mùa xuân này đã đẹp lại càng đẹp hơn, tô điểm thêm cảnh sắc Thăng Long thành vừa đại thắng. Dân chúng làng hoa Nhật Tân, Nghi Tàm nô nức rủ nhau đón tiếp vị Anh hùng áo vải Tây Sơn. Các cụ bô lão đã dâng lên vua Quang Trung và các tướng sĩ những cành bích đào đẹp nhất, tươi nhất và hàng chục chậu hoa rực rỡ nhất. Vua Quang Trung và tướng sĩ vô cùng  xúc động trước tình cảm của đông đảo dân chúng Tây Hồ. Vua và tướng sĩ vui vẻ rảo bước hết vườn đào này đến vườn đào khác, luôn ca ngợi cảnh đẹp không mấy nơi nào có được.

Chuyện một chiều xuân vua Quang Trung và tướng sĩ vãn cảnh Tây Hồ đã nhanh chóng lan truyền khắp kinh kỳ ngày ấy. Giờ đây, mỗi độ xuân về, làng hoa Nhật Tân, Nghi Tàm, nhân dân thủ đô ngàn năm văn hiến và cả dân tộc Việt lại tưởng nhớ đến vị Anh hùng Quang Trung - Nguyễn Huệ, thiên tài quân sự, nhà ngoại giao kiệt xuất đã đem đến cho dân tộc Việt Nam những mùa xuân tươi đẹp.