Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm nay sẽ tiếp tục là một trong những lễ hội mẫu mực của cả nước, đậm đà bản sắc dân tộc, thân thiện, gần gũi và hấp dẫn đối với du khách về với cội nguồn. Đây cũng là dịp để tỉnh Phú Thọ quảng bá hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO vinh danh là: “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” và “Hát Xoan Phú Thọ”; khẳng định ý nghĩa và những nỗ lực, cố gắng của tỉnh trong việc bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa trên quê hương Đất Tổ.
Trong di sản văn hóa dân tộc, Đền Hùng và Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (mùng 10 tháng 3 âm lịch) là biểu tượng của tinh thần yêu nước và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã trở thành bản sắc văn hóa, đạo lý truyền thống của người Việt Nam. Dù làm gì, ở đâu, mỗi người con đất Việt đều hướng về cội nguồn, hướng về tổ tiên với tấm lòng thành kính, tri ân.
Năm nay, Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng do UBND tỉnh Phú Thọ chủ trì và có sự tham gia góp giỗ của 4 tỉnh: Thái Nguyên, Bình Dương, Quảng Nam, Kiên Giang. Lễ hội diễn ra trong 5 ngày, từ 21 đến 25-4 (tức mùng 6 đến 10-3 âm lịch). Nội dung hoạt động của 4 tỉnh tham gia Lễ hội gồm: Tiến dâng lễ vật Giỗ Tổ Hùng Vương; lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng tại Đền Thượng; hội thi gói bánh chưng, giã bánh dày tỉnh Phú Thọ mở rộng lần thứ VI; tham gia gian trưng bày triển lãm giới thiệu sản vật đặc trưng của địa phương tại Hội chợ Hùng Vương, T.P Việt Trì; Giải Quần vợt hữu nghị Hùng Vương lần thứ 13; biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp; tham gia chương trình nghệ thuật chào mừng lễ hội... Đại diện lãnh đạo 4 tỉnh tham gia góp giỗ năm nay đã thống nhất cao kế hoạch tổ chức, đồng thời chuẩn bị chu đáo các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao và du lịch phục vụ tốt nhất cho Lễ hội.
Với mục tiêu xây dựng và tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng trở thành một trong các lễ hội mẫu của cả nước, tỉnh Phú Thọ đã nỗ lực tập trung chỉ đạo, để đảm bảo lễ hội được tổ chức chu đáo, an toàn với phần Lễ trang nghiêm, trọng thể, mang tính cộng đồng sâu sắc; phần Hội với các hình thức hoạt động vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm; kết hợp hài hòa giữa các hoạt động văn hóa dân gian truyền thống và hiện đại, tạo sức lan tỏa rộng rãi và sự hài lòng cho đồng bào, du khách thập phương về viếng thăm Mộ Tổ. Phần Lễ bao gồm: Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng do T.P Việt Trì tổ chức, Lễ Giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, Lễ dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ, Lễ rước kiệu về Đền Hùng của các xã, phường, thị trấn vùng ven Khu Di tích và Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương 10-3 âm lịch. Các địa phương trong tỉnh nơi có đền thờ Hùng Vương và các danh nhân, danh tướng thời Hùng Vương đồng loạt tổ chức dâng hương cùng thời gian tỉnh Phú Thọ tổ chức Lễ dâng hương tại Đền Thượng trên núi Nghĩa Lĩnh vào 6h30' ngày 10-3 âm lịch theo nghi lễ truyền thống. Bên cạnh phần Lễ, các hoạt động phần Hội được tổ chức phong phú, đa dạng gồm: Lễ hội văn hóa dân gian đường phố Việt Trì; trưng bày ảnh tư liệu và hiện vật của đồng bào cả nước cung tiến Đền Hùng; Hội sách Đất Tổ; đánh trống đồng, đâm đuống, múa lân; hội trại văn hóa; liên hoan văn nghệ quần chúng; hội thi gói, nấu bánh chưng, giã bánh dày; biểu diễn nghệ thuật; hội chợ Hùng Vương; hội thi bơi chải trên sông Lô; giải bơi chải Việt Trì mở rộng trên Hồ công viên Văn Lang; trình diễn Hát Xoan làng cổ gắn với điểm du lịch di sản văn hóa; tổ chức các hoạt động thể thao cùng nhiều chương trình đặc sắc khác... Năm nay, Lễ hội văn hóa dân gian đường phố Việt Trì tiếp tục được tổ chức nhằm giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của vùng Đất Tổ, từng bước thực hiện chủ trương của Chính phủ đưa T.P Việt Trì trở thành thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.
Cuối năm 2017, việc UNESCO chính thức Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp để trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ là niềm vui, niềm tự hào mà còn khẳng định thành quả nỗ lực, cố gắng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Phú Thọ trong việc gìn giữ và phát huy giá trị của di sản văn hóa. Bởi vậy, trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm nay, tỉnh Phú Thọ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá Hát Xoan, tạo điều kiện cho du khách trong và ngoài nước có dịp được thưởng thức di sản qua các cuộc liên hoan Hát Xoan tại Đền Hùng và tại các làng Xoan cổ, phường Xoan gốc nhằm gắn với điểm du lịch di sản văn hóa tại T.P Việt Trì như Miếu Lãi Lèn - xã Kim Đức; đình Hùng Lô - xã Hùng Lô, đình An Thái - xã Phượng Lâu đồng thời trưng bày tư liệu về Di sản hát Xoan tại Miếu Lãi Lèn...
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho du khách, Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm nay được tỉnh Phú Thọ tổ chức chu đáo, thành kính, trang nghiêm, an toàn nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc các Vua Hùng cùng những bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam. Ban Tổ chức quyết tâm thực hiện mục tiêu “5 không” tại Lễ hội, đó là: Không có người ăn xin, ăn mày; không ùn tắc giao thông; không chèo kéo khách và xảy ra tình trạng giá cả, dịch vụ mang tính “chặt chém”; không có những hành vi phản cảm trong lễ hội; không để mất vệ sinh môi trường tại khu vực lễ hội và các khu vực công cộng khác.
Văn hóa vùng đất cội nguồn chiếm vị trí quan trọng trong kho tàng DSVH Việt Nam, góp phần quan trọng trong giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và nâng cao đời sống của nhân dân. Vì thế, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa là một việc làm hết sức cần thiết, để mỗi người dân Phú Thọ tự hào về nền văn hóa mà ông cha để lại, đồng thời có trách nhiệm gìn giữ những tài sản vô giá đó, để Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hát Xoan Phú Thọ cũng như sắc màu văn hóa vùng Đất Tổ mãi trường tồn cùng đất nước.
Hà Kế San, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ,
Trưởng Ban Tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm 2018