Cầm trên tay bản thảo cuốn sách “Mẹ Việt Nam Anh hùng tỉnh Thái Nguyên” do Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đang tập hợp, biên soạn về 579 Mẹ được Đảng, Nhà nước phong tặng, truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, tôi vô cùng xúc động. Trong cuốn sách này, đa phần các Mẹ đã về với tổ tiên, người còn sống đều đã ở tuổi xưa nay hiếm. Trong chặng đường đấu tranh cách mạng kiên cường, được hun đúc bởi khí phách của Bà Trưng, Bà Triệu, với truyền thống “Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang” của phụ nữ Việt Nam, biết bao phụ nữ Thái Nguyên đã thầm lặng tiễn đưa chồng, con lên đường giết giặc, hiến dâng cho Tổ quốc những người con thân yêu nhất của mình.
Qua quá trình đấu tranh cách mạng giành độc lập, kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ xâm lược và chiến đấu bảo vệ biên cương phía Bắc Tổ quốc, nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã động viên được hàng trăm nghìn người con ưu tú gia nhập bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân, du kích, tự vệ và thanh niên xung phong, trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Trong quá trình đó, có tới 9.584 người đã anh dũng hy sinh, được tổ quốc ghi công là liệt sĩ; 5.100 người được công nhận là thương binh; 1.868 người được xác nhận là bệnh binh. Chiến tranh qua đi, đất nước đang trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, quê hương đang đổi mới. Thành quả hôm nay đã phải đánh đổi bằng mồ hôi, nước mắt và xương máu của các thế hệ cha anh đi trước. Những người con quê hương xứ trà đã tô thắm thêm những trang sử vàng truyền thống của dân tộc. Năm 1977, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh đã biên soạn, xuất bản cuốn sách Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân tỉnh Thái Nguyên, trong đó giới thiệu hơn 100 Mẹ Việt Nam Anh hùng. Tuy nhiên, đến nay, toàn tỉnh có 579 Mẹ đã được Đảng và Nhà nước tặng, truy tặng danh hiệu vinh dự cao quý này. Do vậy, việc biên soạn, xuất bản cuốn sách Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng tỉnh thái Nguyên là việc làm quan trọng, thiết thực để ghi nhận, tôn vinh và góp phần đền đáp những cống hiến to lớn của tất cả các Mẹ Việt Nam Anh hùng trong tỉnh.
Trao đổi cùng chúng tôi, đồng chí Hà Minh Lợi, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy cho biết: Để việc biên soạn cuốn sách đảm bảo tính chính xác, thông tin rõ ràng, hoàn thành theo đúng kế hoạch đề ra, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đã ban hành và triển khai thực hiện kế hoạch nghiên cứu, biên soạn cuốn sách Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng tỉnh Thái Nguyên; định dạng những thông tin về mỗi Mẹ trong cuốn sách để tổ chức khai thác tư liệu về các liệt sĩ tại sở Lao động Thương binh và Xã hội, tư liệu về các Mẹ tại Ban Thi đua Khen thưởng tỉnh; cử cán bộ đến gia đình các Mẹ và thân nhân các Mẹ ở 9 huyện, thành, thị để đối chiếu, xác minh tư liệu. Qua đối chiếu, xác minh, một số Mẹ có những thông tin không thống nhất hoặc có thông tin mới so với hồ sơ lưu tại sở Lao động Thương binh và Xã hội và Sở Nội vụ, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tổ chức hội thảo, rà soát lại hồ sơ để xác định thông tin về từng Mẹ đảm bảo tính chính xác, trên cơ sở đó tiến hành biên soạn cuốn sách. Trong quá trình khai thác, xác minh, xác định thông tin, nhất là sưu tầm ảnh của các Mẹ, chúng tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình, đầy trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị và các địa phương trong tỉnh, sự vào cuộc của rất nhiều cán bộ, chuyên viên và thân nhân của các Mẹ.
Lật giở từng trang bản thảo, chúng tôi nhận thấy trong số 579 Mẹ Việt Nam Anh hùng, có Mẹ đã hiến dâng cho Tổ quốc người con độc nhất hoặc có tới 2-3 thân nhân (chồng, con) hy sinh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, như Mẹ Ngô Thị Tựu ở xã Xuân Phương (Phú Bình) có chồng là ông Dương Văn Tố và con trai là anh Dương Văn Diệu là liệt sĩ; Mẹ Cù Thị Phiếm, xã Thuận Thành (T.X Phổ Yên) trong 2 cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, 3 người con trai của Mẹ cũng đã anh dũng hy sinh; Mẹ Nguyễn Thị Mong, ở xã Trung Lương (Định Hóa) cả 3 người con đều hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước…
Khi được biết Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy triển khai biên soạn cuốn sách “Mẹ Việt Nam Anh hùng Tỉnh Thái Nguyên”, chị Bùi Thị Chín, con Mẹ Việt Nam Anh hùng Trần Thị Ruẩn ở xóm Bình Tiến, xã Bình Thành (Định Hóa) vui mừng nói với chúng tôi: Được biết cuốn sách này giới thiệu trên 500 Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng, trong đó có Mẹ tôi, tôi vui lắm! Đây không chỉ là niềm tự hào của các gia đình Mẹ Việt Nam Anh hùng mà cuốn sách này hoàn thành sẽ là nguồn tư liệu quý để giáo dục truyền thống cho các thế hệ mai sau.
Hiện nay, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy đang hoàn tất các công việc cuối cùng để cuốn sách “Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng tỉnh Thái Nguyên” ra đời vào dịp kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/2020). Cuốn sách không chỉ thể hiện tình cảm trân trọng, lòng biết ơn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh đối với các Mẹ mà còn là tài liệu quý giá, góp phần giáo dục truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhất là thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất, anh dũng của các thế hệ cha anh đi trước, để các thế hệ hôm nay và mai sau phát huy truyền thống, vượt qua mọi khó khăn, thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng thái Nguyên “trở thành một trong những tỉnh giàu có, phồn thịnh nhất ở miền Bắc nước ta” như Bác Hồ từng căn dặn.