Cửa đã mở ra

Đã nhiều năm nay, cái ngõ phố nhỏ bé có chiều dài chưa tới một trăm mét của chúng tôi quen sống trong không khí tĩnh lặng, nhà nào biết nhà nấy. Người đầu ngõ, cuối ngõ có khi chưa biết hết tên nhau.

Mấy ngôi nhà cao tầng của các vị cán bộ thành phố luôn bận rộn công việc ở cơ quan, quanh năm đóng cửa im ỉm đã đành, chứ  mấy bà hưu trí, nội trợ được mệnh danh là tỷ phú thời gian nhưng suốt ngày quanh quẩn trong nhà thì nghĩ cũng thật vô lý. Nhưng cái tác phong sinh hoạt của người thành phố lâu nay đã thành nếp rồi, không khác được. Đã là người cao tuổi mà còn thích tụ tập, buôn dưa lê, con cháu nhìn vào thì còn ra làm sao. Thực ra, cuộc sống thu hẹp trong phạm vi gia đình nhiều khi cũng buồn. Nhưng thà vậy, chứ không khác được. Người ngõ phố chúng tôi là thế. Mấy chục căn nhà to nhỏ cửa đóng then cài đã như mặc định. Thỉnh thoảng nhìn thấy nhau vào những lúc ra đường đổ rác, chào nhau bằng hình thức nhoẻn một nụ cười, cái gật đầu thân thiện, vậy đã là quý hiếm. Không khí trong ngõ phố của chúng tôi sẽ không bao giờ thay đổi nếu như không có một sự bất ngờ là hồi đầu năm có một gia đình từ nông thôn về định cư. Chủ gia đình là một người đàn bà bé nhỏ, tuổi ngót sáu mươi, nghĩa là cũng đã vào cái tuổi được nghỉ ngơi. 

Người đàn bà mới đến hình như mang một vẻ hơi khác thường. Khác thường so với tác phong sống của người trong ngõ phố của chúng tôi. Ngay từ ngày đầu tiên dọn đến nhà mới, người đàn bà nọ đã phăm phăm gõ cửa tất cả các nhà trong ngõ. Gõ cửa chứ không bấm chuông. Tiếng gõ cửa cửa rất mạnh và dồn dập. Các vị chủ nhà mở cửa cùng sự ngạc nhiên pha chút hơi khó chịu vì đứng trước họ là một người không quen biết.

- Chào bác nhá! Em tên là Ty, mới dọn đến ở xóm mình sáng nay.

Chẳng cần lời mời, người đàn bà xa lạ tiến thẳng đến bộ xa lông kê trong phòng khách, ngồi uỵch xuống. Chủ nhà vừa pha nước vừa thầm quan sát vị khách mới quen trong một tâm thế có phần e dè.

- Thế này bác ạ. Em vốn người ở tận xã Hà Xuân, huyện Đại Lương, cũng tỉnh ta thôi. Là cái nơi mà Tập đoàn Núi Vân đến khai mỏ nên gia đình em không còn chỗ ở. Nhà em không may mắc bệnh ung thư mất đã lâu. Con gái em dạy học ở thành phố này. Hồi trước, cháu vẫn phải đi xe bíp đi dạy học, đường trường hơn hai chục cây số nên cũng có phần vất vả. Vì được đền bù một món kha khá nên em thửa lại căn nhà nhỏ cuối dãy này để cháu nó có chỗ ở, yên tâm công tác, mà em thì cũng có chỗ ngơi nghỉ những năm cuối đời. E hèm… Kể tuổi thì em cũng chưa quá già nhưng em vốn làm nông từ thuở bé nên xương cốt lủng củng hết cả, đêm đêm các khớp cứ cắn nhôn nhốt, khó chịu lắm. Thôi thì cũng có chút tiền đền bù để dưỡng già. Về đây sống cùng các bác trong ngõ thế này là em mãn nguyện rồi.

Sau một hồi thao thao bất tuyệt trình bày rất đầy đủ theo kiểu “con tằm ăn lá dâu” về gia cảnh, bà Ty nói vào mục đích chính cuộc gặp đường đột của mình:

- Bá cáo với bác và gia đình là tối nay em có tổ chức một cuộc gặp mặt tất cả các bác trong xóm ta… à, dưng mà phải nói là trong ngõ phố thì mới đúng. Chúng em ở nông thôn nên quen gọi là xóm. Vâng, cũng chỉ là cuộc gặp gỡ để biết mặt nhau. Đơn giản thôi bác ạ. Em biết là các bác ở thành phố không thiếu gì sơn hào hải vị với các loại bánh trái cao cấp nên em chuẩn bị toàn những thứ đặc sản của quê như sắn luộc, chè lam, rồi sau là uống chè búp tráng miệng. Chè Hà Xuân quê em là đệ nhất danh trà, chắc các bác cũng đã từng nghe tiếng. Em rất phấn khởi được kính mời các bác đến với nhà em vừa thưởng thức quà quê vừa trò chuyện làm quen nhau. Em xin trân trọng kính mời bác và gia đình ạ. 

Rồi cứ thế, bà Ty mang  bài “diễn văn” dài dòng nhưng đầy đủ đến mức không thiếu một chi tiết nhỏ đến tất cả các gia đình trong ngõ với một tình cảm hết sức chân thành.

Cuộc gặp gỡ ban đầu của bà Ty với các quý bà ở ngõ phố này không phải không làm cho mọi người thấy lạ, thậm chí là kỳ dị.  Vì những chuyện đại loại như vậy chưa từng xảy ra với họ. Xưa nay, người đi, kẻ đến cái ngõ này không phải là không có nhưng chưa bao giờ có sự mời mọc và trình bày cặn kẽ tận chân tơ kẽ tóc như trường hợp của bà Ty.

Cuộc gặp mặt do bà Ty tổ chức tại ngôi nhà mới, nói theo kiểu các hội nghị là đã thành công rực rỡ. Tuy không có mặt các đức ông chủ nhà nhưng các bà chủ thì đến rất đông đủ. Chỉ có sắn luộc, chè lam, chè búp mà vui vẻ, chuyện nở như ngô rang. Bà Ty vô cùng mến khách. Điều đặc biệt thích thú là các bà chủ vốn quen tác phong cửa đóng then cài được bà Ty kể cho nghe rất nhiều chuyện về nông thôn. Hóa ra nông thôn kỳ lạ thật. Những đứa trẻ lên tám, lên chín đã biết lo cơm nước cho cả nhà chứ đâu như con cái ở thành phố đã vào học lớp một mà mẹ vẫn phải bón cơm. Hóa ra ở nông thôn, xóm làng đông cả mấy trăm nóc nhà nhưng ai cũng biết tên nhau, thậm chí còn biết cô A. rất sợ ma, ông B. mắc bệnh hen. Hóa ra nông thôn, hễ mỗi tuần không đến chơi nhà và trò chuyện với nhau được một lần là đã cảm thấy như không phải với nhau. Hóa ra nông thôn, chỉ một người bị ngã sai khớp tay là cả xóm đến thăm. Hóa ra nông thôn… Các quý bà “cửa đóng then cài” cứ từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác khi nghe những câu chuyện như trên trời rơi xuống từ miệng bà Ty. 

Và rồi, từ sau cuộc gặp mặt “lịch sử” ấy, không khí ngõ tôi bắt đầu đổi khác. Chiều nào khi nghe tiếng hô dõng dạc từ cửa nhà bà Ty vang vọng ra: “Các bác ơi, sang nhà em trò chuyện cho vui” là đội ngũ được tập hợp đông đủ. Chẳng thấy ai e ngại về việc bị đánh giá là ngồi lê đôi mách như trước đây mình tự nêu ra để tự hù dọa mình. Với lại, đã có lần bà Ty dõng dạc trước mọi người:

- Các bác ạ, con gái nhà em có đọc cho em nghe bài báo nói về cái chuyện “buôn dưa lê”. Cứ tưởng người ta viết báo để chê bai nhưng hóa ra người ta lại khen cái chuyện “buôn dưa lê” các bác ạ. Họ bảo, “buôn dưa lê” không những không xấu mà lại còn có lợi cho sức khỏe tuổi già, tăng tuổi thọ, chỉ đừng mắc chuyện nói xấu, dèm pha nhau sau lưng  thôi. Thế thì từ nay tội gì mà không “buôn dưa lê” các bác nhảy!

Và rồi, hóa ra chính trong cái không khí “buôn dưa lê” mà nhiều bà hay nói, hay cười chứ không khép kín tâm hồn như trước đây. Từ đấy, cái ngõ nhỏ của chúng tôi bắt đầu học theo cách sống của nông thôn. Lạ nhất là có bà vì thích học theo cách nói lê thê, dài dòng văn tự của bà Ty mà ngôn ngữ, văn phong bỗng trở nên khoáng đạt, lưu loát hẳn lên.

Cứ đà này, e rằng vài năm nữa, cái ngõ nhỏ của chúng tôi sẽ xuất hiện nhiều nhà hùng biện… xóm.