Canh gà lá thuốc của người Dao Khâu

Với người Dao Khâu ở huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, món canh gà lá thuốc là một trong những món canh ấm nóng trong mùa đông giá lạnh, không thể thiếu đối với đời sống đồng bào.

Người Dao Khâu có rất nhiều kinh nghiệm sử dụng những loại cây thuốc lấy từ núi rừng để phục vụ cho sức khỏe của gia đình mình như: Thuốc tắm cho phụ nữ sau khi sinh, thuốc xoa bóp đau khớp, thuốc uống mát gan, thuốc uống tan sỏi…Và  đặc biệt những cây thuốc này còn được bà con dùng để làm nguyên liệu chế biến món ăn.

Để làm món canh gà lá thuốc thơm ngon, phải chuẩn bị rất nhiều loại cây thuốc tốt cho xương khớp, tốt cho tim mạch cùng nhiều loại sâm được đào sâu trong rừng để làm nước dùng. Những vị thuốc này được đồng bào lưu truyền như một phương thuốc thanh nhiệt giải độc, phong hàn, hậu sản, băng huyết, suy nhược cơ thể…

Các vị thuốc để nấu canh gà. Gà dùng để làm canh được làm sạch, dùng muối chà xát lên mình gà cho hết mùi tanh rồi rửa lại với nước sạch, để ráo. Tiếp đó chặt gà thành từng miếng nhỏ để những vị thuốc ngấm sâu hơn vào từng thớ thịt, trộn đều gà với gừng, sả băm nhỏ cùng các gia vị gồm: Muối, hạt tiêu, một chút rượu trắng, ướp trong khoảng một tiếng để gà ngấm đều gia vị. Khi nồi nước dùng đã sôi thì bắc ra thay vào đó là một chiếc nồi mới. Cho một chút mỡ vào đảo đều thịt gà, tới khi thịt gà săn lại thì nêm nước dùng vào, đổ nước thuốc đến khi nào ngập thịt gà và hầm cho đến khi thịt gà chín và dậy mùi thơm. Điểm đặc biệt là món canh gà lá thuốc này phải được nấu đủ vị cây thuốc trên rừng mới có tác dụng chữa bệnh hiệu quả, gà phải chọn con chắc thịt thì khi nấu mới không bị nhừ.

Để có canh gà lá thuốc ăn quanh năm, khi mùa xuân về, người Dao Khâu thường xuyên lên nương, vào rừng hái cây thuốc để dành. Những giỏ thuốc đầy chặt sau khi được hái về đem rửa sạch, băm nhỏ, phơi khô rồi để lên gác bếp ăn dần. Khi ăn, lấy cây thuốc ra ngâm với nước rồi chế biến. Ngày nay, một số cây thuốc quý đã được bà con trồng trong vườn nhà, nhiều gia đình người Dao Khâu còn bán nhiều loại thuốc từ cây rừng trong đó có lá thuốc nấu canh gà. Nhiều người khi được thưởng thức món ăn từ canh gà lá thuốc đều có chung nhận xét: Món ăn này rất đặc biệt và riêng có, ăn một lần nhớ mãi không quên./.