Lý do Việt Nam chưa công bố hết dịch COVID-19

GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế nhận định, tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp trên thế giới, chưa ổn định và khó dự đoán. Miễn dịch đáp ứng do mắc phải hoặc tiêm chủng giảm dần theo thời gian. Do đó, Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức nếu công bố hết dịch COVID-19. 

Ảnh minh họa.

Số ca mắc COVID-19 tại Việt Nam có xu hướng giảm trong một tuần gần đây. Trung bình 7 ngày qua, cả nước ghi nhận 6.289 trường hợp mắc, giảm 23,4% so với tuần trước đó, số mắc trung bình 7 ngày qua là 688 ca/ngày và có 4 trường hợp tử vong.
Số ca mắc giảm, tỷ lệ chuyển nặng không cao, cuộc sống đã trở về nhịp sinh hoạt sôi động như trước. Tuy nhiên, khi vắc-xin hết dần hiệu lực, người dân lơ là phòng, chống dịch bệnh, nguy cơ bùng phát của COVID-19 vẫn còn rất cao.

GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế nhận định, tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp trên thế giới, chưa ổn định và khó dự đoán; miễn dịch đáp ứng do mắc phải hoặc tiêm chủng giảm dần theo thời gian.

Hiện nay, vi rút SARS-CoV-2 liên tục có sự biến đổi với các biến thể mới, biến thể phụ của vi rút tiềm ẩn khả năng lây lan nhanh, tránh được miễn dịch, giảm hiệu quả điều trị, không loại trừ khả năng làm tăng nặng, tử vong.

Do đó, Ủy ban Khẩn cấp của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tổ chức họp định kỳ 3 tháng/lần để đánh giá tình hình dịch COVID-19 trên toàn cầu và có những khuyến cáo đối với các quốc gia thành viên.

Nếu Việt Nam công bố hết dịch, sẽ gặp không ít thách thức trong việc khống chế dịch bệnh.

GS-TS Phan Trọng Lân phân tích, trong trường hợp xảy ra tình huống xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vắc-xin hoặc giảm miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.

Thứ hai, việc huy động sự tham gia của chính quyền các cấp, các tổ chức, đoàn thể, huy động sự vào cuộc của các doanh nghiệp, người dân trong phòng chống dịch sẽ không còn được quan tâm đúng mức; người dân có thể có tâm lý chủ quan, lơ là, không chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch; việc kích hoạt áp dụng trở lại các biện pháp hành chính, xã hội sẽ bị động.
Khi công bố hết dịch, các cơ chế, chính sách đặc thù trong phòng, chống dịch sẽ không được áp dụng như nghiên cứu, sản xuất hoặc mua, tiếp nhận, cấp phép, sử dụng vắc-xin, trang thiết bị y tế, thuốc và sinh phẩm y tế, phương tiện phòng hộ cá nhân… trong tình trạng khẩn cấp sẽ ảnh hưởng đến việc triển khai các biện pháp phòng, chống dịch.

Thực hiện Nghị quyết 38/NQ-CP ngày 17/3/2022 của Chính phủ về Chương trình phòng, chống dịch COVID-19; phòng chống dịch theo phương thức quản lý rủi ro; bảo đảm hài hòa, chặt chẽ, hiệu quả giữa các biện pháp phòng, chống dịch với các biện pháp khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội, Bộ Y tế đã chủ động điều chỉnh theo hướng giảm dần các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 phù hợp với tình hình dịch, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.

Cụ thể tạm dừng khai báo y tế; dừng cách ly đối với người nhập cảnh, người tiếp xúc; mở rộng việc điều trị tại nhà; việc khoanh vùng ổ dịch được thực hiện ở phạm vi hẹp nhất có thể;

Đồng thời cập nhật các hướng dẫn về tiêm vắc-xin cho trẻ em; cập nhật hướng dẫn an toàn, vệ sinh lao động cho nhân viên y tế; cập nhật quy định về sàng lọc, phân luồng, xét nghiệm, thu dung, điều trị người bệnh trong cơ sở khám, chữa bệnh; điều chỉnh hướng dẫn phòng chống dịch đối với người dân từ 5K sang 2 K + (gồm khẩu trang, khử khuẩn),…

Cũng theo GS-TS Phan Trọng Lân, các biện pháp phòng, chống dịch đã bảo đảm sự linh hoạt theo diễn biến dịch.

Trong tình hình hiện nay, dịch đang trong tình trạng được kiểm soát, các biện pháp phòng, chống dịch cơ bản đã trở về trạng thái bình thường mới, tạo thuận lợi cho người dân trong hoạt động đi lại, lao động, sản xuất, kinh doanh;

Tuy nhiên, nếu dịch bùng phát trở lại ở địa phương nào đó thì các biện pháp ứng phó nghiêm ngặt sẽ được nhanh chóng áp dụng trở lại (kể cả biện pháp 5K) để kịp thời khống chế không để dịch tác động lớn tới an sinh xã hội, sức khỏe, tính mạng của người dân.

Bộ Y tế luôn phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ, các tổ chức quốc tế, cùng các chuyên gia, các nhà khoa học theo dõi chặt chẽ và thường xuyên đánh giá tình hình dịch COVID-19; trong trường hợp tình hình dịch COVID-19 diễn biến ổn định, có thể dự báo và kiểm soát được, các biện pháp phòng chống dịch sẽ được kịp thời điều chỉnh nhằm chủ động đáp ứng với dịch COVID-19 và bảo đảm sức khỏe người dân.

Đồng quan điểm này, PGS-TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, hiện nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn đánh giá COVID-19 là sự kiện y tế công cộng khẩn cấp. Trên thế giới, dịch bệnh này vẫn rất phức tạp, khó lường và có thể xuất hiện biến chủng mới khó dự báo.

Do đó, ông Phu cho rằng, thời điểm chưa nên công bố hết dịch COVID-19. Trong trường hợp xảy ra tình huống xuất hiện biến chủng nCoV mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vắc-xin hoặc giảm miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên. Lúc này, dịch có nguy cơ bùng phát, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.

Hiện nay chúng ta ghi nhận số ca mắc, ca nặng giảm mạnh nhưng điều này là do hiệu lực của vắc-xin COVID-19. Sau 4-6 tháng, vắc-xin giảm hiệu lực lúc này COVID-19 vẫn là một nỗi lo hiện hữu.

Việt Nam cần đánh giá nguy cơ, tình hình dịch và nguy cơ đến đâu đáp ứng đến đó. Chúng ta điều chỉnh hướng dẫn phòng chống dịch… chuyển từ cấm đoán sang kiểm soát linh hoạt, tùy theo từng địa phương, thời điểm để áp dụng. Tuy nhiên không buông lỏng việc phòng, chống dịch, cụ thể là vẫn giám sát, chú trọng bảo vệ nhóm người nguy cơ cao.