Những ngày đầu tháng Bảy, chúng tôi đội hơi nóng nồng nàn tìm về các “địa chỉ đen” của một thời. Đó là các điểm có nhiều đối tượng tụ tập tiêm chích ma tuý, như khu vực cầu Bơm (Quán Triều), đường Thanh Niên (Trưng Vương) và khu đồng ngô bên kia cầu bến Oánh, thuộc địa phận xã Linh Sơn (Đồng Hỷ). Không còn cảnh “họp chợ ma” như ít năm trước nhưng thỉnh thoảng lại bắt gặp chiếc bơm kim tiêm còn dính máu tươi do người nghiện sử dụng vất bừa xuống lề đường.
Theo số liệu thống kê của cơ quan chức năng: Hiện, toàn tỉnh có hơn 5.600 người nghiện ma tuý có hồ sơ quản lý. Tình hình người nghiện ma tuý tiềm ẩn nhiều phức tạp, không ít trường hợp tham gia điều trị thay thế nghiện các dạng thuốc phiện bằng Methadone và Cedenmex, nhưng đồng thời sử dụng trái phép chất ma tuý. Chính vì vậy mà những “chợ ma tuý” vẫn lén lút hoạt động. Các đối tượng buôn bán chất ma tuý vẫn còn chỗ dung thân. Việc mua bán heroin sỉ lẻ diễn ra ở ngay trên đường phố, trong góc khuất công viên hoặc trong một ngõ nhỏ bất kỳ. Những người “đi chợ ma tuý” hầu hết đã có tiền án, tiền sự sau khi hết hạn cải tạo về địa phương, họ lại tiếp tục phạm tội, nên chúng có nhiều thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng.
Để trốn tránh pháp luật, các đối tượng phạm tội về ma tuý luôn thay đổi quy luật hoạt động, địa điểm mua, bán. Chúng không từ bất cứ thủ đoạn nào để kiếm lời, từ dụ dỗ, lôi kéo người thân, nhất là người nghiện ma tuý bị lây nhiễm HIV/AIDS. Nhằm đẩy mạnh, tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh tội phạm về ma tuý, trong thời gian 5 năm gần đây (2011-2015), lực lượng Công an tỉnh triển khai 14 đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm và các tệ nạn xã hội, trong đó có 5 đợt cao điểm phòng, chống ma tuý theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công an và của UBND tỉnh, kết quả phát hiện, bắt giữ hơn 1.900 vụ, gần 2.300 đối tượng phạm các tội về ma tuý. Tang vật thu giữ hơn 133.347 gam Heroin, 1.183 viên và hơn 6.705 gam ma tuý tổng hợp, 17,5 gam thuốc phiện. Lực lượng chức năng cũng đã thu giữ 9 khẩu súng các loại, 2 quả lựu đạn, 40 viên đạn và hơn 3 tỷ đồng cùng nhiều vật chứng khác.
Mặc dù bị phát hiện, bị bắt giữ và bị xử phạt nghiêm khắc, xong vì lợi nhuận, nhiều người vẫn liều lĩnh phạm tội với một số lượng lớn, điển hình ngày 22-8-2014, tại km 44, đoạn đường tránh Quốc lộ 3, xóm Đồng Danh, xã Sơn Cẩm (Phú Lương), lực lượng Công an tỉnh đã bắt giữ 2 đối tượng vận chuyển trái phép 100 bánh heroin và hơn 17 gam ma tuý tổng hợp, 2 xe ô tô mang nhãn hiệu inova và Camry. Ngày 17-2-2015, tại Quốc lộ 3, đoạn thuộc tổ 4, phường Tân Lập (T.P Thái Nguyên), Công an tỉnh phối hợp với các lực lượng nghiệp vụ Bộ Công an đã bắt quả tang 2 đối tượng vận chuyển trái phép 200 bánh heroin, 400 viên ma tuý tổng hợp, 1 xe ô tô du lịch 4 chỗ mang biển kiểm soát 29S-5036 và nhiều vật chứng liên quan.
Nhiều đối tượng buôn bán cái chết trắng phải trả giá bằng bản án tử hình hoặc những năm tháng lao tù. Từ năm 2011 đến nay, Công an tỉnh đã có quyết định khởi tố 1.481 vụ, với 2.144 bị can; kết thúc điều tra chuyển Viện Kiểm sát đề nghị truy tố 1.723 vụ, với 1.931 bị can. Cùng thời gian, Viện Kiểm sáy nhân dân 2 cấp cũng đã hoàn tất cáo trạng, quyết định truy tố 1.737 vụ, với 1.976 bị can phạm các tội về ma tuý. Toà án nhân dân 2 cấp đưa xét xử 1.929 vụ, với 2.247 bị cáo phạm các tội về ma tuý, trong đó có hơn 500 vụ xét xử lưu động. Toà đã tuyên phạt từ 3 năm tù giam trở xuống đối với 1.043 bị cáo, từ 3 đến dưới 7 năm tù đối với 531 bị cáo, từ 7 đến dưới 15 năm tù đối với 593 bị cáo, từ 15 đến 20 năm tù đối với 72 bị cáo. 5 bị cáo lĩnh án tù chung thân và 3 bị cáo lĩnh án tử hình, còn lại là án treo.
Từ năm 2011 đến hết năm 2015, mỗi năm tại địa bàn Thái Nguyên có gần 460 đối tượng phạm tội về ma tuý bị bắt giữ, phải chịu các hình phạt nghiêm khắc của pháp luật. Nhưng vì lợi nhuận từ buôn bán, vận chuyển ma tuý mang lại, các đối tượng xấu vẫn như những con thiêu thân lao vào lửa, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội. Chính vì thế, từ nhiều năm nay, địa bàn Thái Nguyên chưa bao giờ hết nóng, ma tuý dẹp chỗ này lại chạy sang chỗ khác. Khi lực lượng chức năng vào cuộc, dẹp “chợ ma tuý” ở các điểm nóng trên các đường ngõ, trên mặt sông Cầu, chúng chuyển sang buôn, bán di động trên mặt phố. Mặt khác, Thái Nguyên là tỉnh trung tâm vùng Đông - Bắc, giao thông thuận lợi, địa bàn có hàng vạn học sinh, sinh viên, người lao động tư do và lao động tại các khu công nghiệp, nên cũng đồng thời là mảnh đất màu mỡ cho các đối tượng phạm tội về ma tuý hoạt động.
Bằng nhiều hình thức, thủ đoạn tinh vi xảo quyệt và hết sức manh động, nguy hiểm, các đối tượng phạm tội cấu kết với nhau, tạo lập thành đường dây liên tỉnh để vận chuyển một số lượng lớn ma tuý vào Thái Nguyên. Rồi từ đây, chúng chuyển ma tuý đến các tỉnh và đưa sang Trung Quốc. Còn tại địa bàn Thái Nguyên, các đối tượng nhằm vào một số nhà nghỉ, khách sạn làm địa điểm tàng trữ, mua bán và sử dụng trái phép chất ma tuý, nên rất khó kiểm soát, phát hiện, bắt giữ. Và dù trong những năm gần đây, các cấp, ngành, địa phương cùng vào cuộc, như việc tăng cường các biện pháp tuyên truyền, lồng ghép việc phòng, chống ma tuý với phong trào xây dựng gia đình văn hoá, nhưng với hàng nghìn người nghiện ma tuý đang chung sống bình đẳng như bao con người, thì còn đó những “chợ ma tuý” di động, và những chiếc xi lanh đỏ máu tươi còn bị người nghiện ma tuý vất bừa bên lề đường, gây bức xúc dư luận.
