Mô hình cung cấp Test kít xét nghiệm HIV thông qua website “tuxetnghiem.vn” được triển khai tại Nghệ An bắt đầu từ tháng 4/2021. Trang web này sẽ giúp cho tất cả mọi người dân có thể đặt hàng bộ test kit tự xét nghiệm HIV tại nhà một cách nhanh chóng, thuận tiện và hoàn toàn miễn phí.
Đây là một sáng kiến mới của Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam (WHO) mà Nghệ An là địa phương thứ hai trong cả nước (sau Cần Thơ) được chọn làm nơi thí điểm thực hiện.
Những năm trước đây, người dân phải đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm HIV, từ tháng 4 năm 2021 đến nay, dưới sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đã triển khai mô hình “Tự xét nghiệm và tư vấn xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng thông qua website”. Người dân có thể vào trang web đăng ký và nhận test tự xét nghiệm HIV ngay tại nhà, hoặc thực hiện xét nghiệm với sự hỗ trợ của đồng đẳng viên, tiếp cận viên. Mô hình xét nghiệm này ra đời đã giúp cho người dân tiếp cận với các dịch vụ phòng ngừa lây nhiễm HIV nhanh hơn và hiệu quả hơn, bảo đảm an toàn, bí mật.
Người dùng chỉ cần đăng nhập vào website https://tuxetnghiem.vn đăng ký nhận test tự xét nghiệm HIV bằng dịch miệng OraQuick, đây là loại test mới dễ thực hiện, tiện lợi và nhanh chóng, cho kết quả sau 20 phút. Người dùng xem video clip hướng dẫn trên trang web, hoặc tự đọc đều có thể thực hiện được.
Nếu kết quả âm tính, người thực hiện có thể tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV như điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP), đặt các vật phẩm như bao cao su, bơm kim tiêm. Nhưng nếu kết quả “có phản ứng", bệnh nhân sẽ được tư vấn đi xét nghiệm khẳng định tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC Nghệ An) hoặc tại các cơ sở xét nghiệm khẳng định khác trên địa bàn tỉnh.
Anh Lê Thanh Tùng, Giám đốc Phòng khám Glink, là đơn vị được CDC Nghệ An, chọn triển khai mô hình này cho biết: “Qua thời gian chưa đến 1 năm triển khai, chúng tôi nhận thấy cộng đồng MSM (quan hệ tình dục nam với nam) đánh giá rất tích cực dịch vụ này, bởi vì tính thuận tiện và đơn giản. Nhất là các bạn ở cộng đồng rất thích que thử HIV bằng dịch miệng (test OraQuick). Do đó, việc triển khai mô hình tự xét nghiệm HIV qua trang web đã góp phần thúc đẩy tính chủ động hơn trong việc xét nghiệm HIV trong cộng đồng MSM nói riêng và cộng đồng LGBT nói chung. Mô hình mới này đã mang lại lợi ích rất lớn giúp các bạn rất chủ động làm xét nghiệm mà không mất thời gian cũng như tính bí mật cao. Đây là tự xét nghiệm và các bạn sẽ nhận sinh phẩm từ trang tuxetnghiem.vn về nhà các bạn tự làm. Có những bạn không thể tự thực hiện được thì có thể nhờ tư vấn viên hỗ trợ qua điện thoại hoặc trực tiếp. Theo tôi, mô hình này về lâu dài sẽ rất thành công bởi tính tiện lợi của nó”.
Có thể nói, đây là một sáng kiến mới mà Nghệ An là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước được chọn triển khai. Chỉ tính từ tháng 4 đến đầu tháng 11/2021, mô hình này tại Nghệ An đã thu hút hơn 2,1 nghìn khách hàng tham gia đăng ký nhận test kít tự xét nghiệm tại nhà, trong đó có 82 khách hàng đưa kết quả có phản ứng lên trang. Thông qua đội ngũ tư vấn viên, những khách hàng này đã đi xét nghiệm khẳng định và cho kết quả 79/82 mẫu được khẳng định dương tính HIV. Bên cạnh đó, hệ thống cũng đã kết nối được 338 khách hàng có kết quả âm tính sử dụng dịch vụ điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV (PrEP).
Mô hình cung cấp test kít xét nghiệm HIV qua trang web của Nghệ An được WHO đánh giá là hiệu quả cao nhất cả nước. Đây là hoạt động bước đầu mang lại tính hiệu quả, góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS của Nghệ An nói riêng và cả nước nói chung, nhằm hướng đến mục tiêu lớn của chiến lược quốc gia về chấm dứt bệnh AIDS vào năm 2030. Với những kết quả đã đạt được, WHO cho biết sẽ nhân rộng mô hình này ra nhiều tỉnh, thành phố khác tại Việt Nam.
TS Nguyễn Thị Thúy Vân - Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam: Mô hình này đã được triển khai ở nhiều nước và đã chứng minh tính khả thi, hiệu quả của mô hình. Mục tiêu của mô hình thí điểm và phân phối kít tự xét nghiệm qua trang web là phải kết nối với điều trị ca dương tính mới, đồng thời kết nối với dịch vụ điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV (PrEP).
