Phát hiện mới loại bỏ nhiễm trùng bộ gen HIV ẩn trong các tế bào bạch cầu

Để phát triển các phương pháp điều trị mà có thể loại bỏ hoàn toàn virus HIV trong cơ thể, các nhà khoa học từ lâu đã tìm cách xác định tất cả những nơi mà virus có thể che giấu mã di truyền.

Bằng chứng mới có thể tìm thấy một kho chứa bộ gen HIV ổn định trong các tế bào bạch cầu tuần hoàn gọi là bạch cầu đơn nhân. Ảnh: Thùy Chi

Một nghiên cứu sử dụng các mẫu máu của nam giới và phụ nữ nhiễm HIV trong liệu pháp ức chế dài hạn của một nhóm do các nhà khoa học của Johns Hopkins Medicine, Hoa Kỳ đã cho bằng chứng mới có thể tìm thấy một kho chứa bộ gen HIV ổn định trong các tế bào bạch cầu tuần hoàn gọi là bạch cầu đơn nhân.

Bạch cầu đơn nhân là các tế bào miễn dịch tuần hoàn tồn tại trong thời gian ngắn, là tiền thân của đại thực bào, các tế bào miễn dịch có khả năng hấp thụ và tiêu diệt virus, vi khuẩn và các tế bào lạ khác của vật chủ.

Nghiên cứu mới được công bố cho thấy các mẫu máu của những người nhiễm HIV đang trải qua liệu pháp kháng virus tiêu chuẩn, lâu dài có chứa các tế bào đơn nhân chứa DNA HIV ổn định có khả năng lây nhiễm các tế bào lân cận.

Các nhà khoa học cho biết, những phát hiện này có thể cung cấp một hướng mới cho những nỗ lực cải thiện các liệu pháp và cuối cùng là chữa khỏi HIV, căn bệnh ảnh hưởng đến hơn 34 triệu người trên toàn thế giới, theo Tổ chức Y tế Thế giới. Các loại thuốc kháng virus hiện tại có thể ức chế thành công HIV đến mức gần như không thể phát hiện được, nhưng không dẫn đến việc loại bỏ hoàn toàn virus.

Các nhà khoa học từ lâu đã biết rằng HIV lưu trữ bộ gen thường xuyên trong một loại tế bào miễn dịch gọi là tế bào T CD4+. Những nơi ẩn náu này được gọi là hồ chứa.

TS. Rebecca Veenhuis, Trường Y Đại học Johns Hopkins cho biết: "Để tiêu diệt HIV, mục tiêu là tìm ra dấu ấn sinh học cho các tế bào chứa bộ gen HIV và loại bỏ những tế bào đó".

Để nghiên cứu sâu hơn về vai trò của bạch cầu đơn nhân và đại thực bào trong máu lưu thông với tư cách là nguồn dự trữ HIV, nhóm các nhà khoa học do Johns Hopkins dẫn đầu đã lấy mẫu máu từ năm 2018 đến 2022 từ 10 người đàn ông nhiễm HIV, tất cả đều dùng thuốc kháng virus tiêu chuẩn, lâu dài.

Các nhà nghiên cứu đã trích xuất các tế bào máu từ các mẫu và nuôi cấy các tế bào trong phòng thí nghiệm. Thông thường, bạch cầu đơn nhân biến đổi rất nhanh trong vòng khoảng ba ngày thành đại thực bào, tạo ra đại thực bào có nguồn gốc từ bạch cầu đơn nhân.

Tất cả 10 người đàn ông đều có DNA HIV có thể phát hiện được trong đại thực bào chuyển thành bạch cầu đơn nhân của họ, nhưng ở mức thấp hơn 10 lần so với mức tìm thấy trong tế bào T CD4+ của nam giới, ổ chứa HIV lâu đời.

Đối với giai đoạn tiếp theo của nghiên cứu, để xác định xem bộ gen HIV có trong tế bào đơn nhân trước khi phân biệt đại thực bào hay không, nhóm đã sử dụng một xét nghiệm thử nghiệm để phát hiện bộ gen HIV nguyên vẹn trong tế bào đơn nhân. Xét nghiệm này dựa trên xét nghiệm mà nhà khoa học Robert Siliciano, MD, Ph.D., đồng nghiệp của Johns Hopkins, đã phát triển vào năm 2019 để phát hiện bộ gen HIV trong các tế bào T CD4+.

Các nhà khoa học đã sử dụng xét nghiệm trên các mẫu máu lấy từ một nhóm 30 người khác (8 nam giới từ nhóm đầu tiên và 22 nữ tham gia) nhiễm HIV, cũng được điều trị bằng liệu pháp kháng virus tiêu chuẩn. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy DNA của HIV trong các tế bào T CD4+ và trong các tế bào đơn nhân của tất cả 30 người tham gia.

Các nhà khoa học phân lập HIV được tạo ra bởi các bạch cầu đơn nhân bị nhiễm bệnh từ một nửa số người tham gia nghiên cứu. Virus chiết xuất từ các tế bào này có thể lây nhiễm các tế bào T CD4+.

Ba trong số những người tham gia đã được kiểm tra máu nhiều lần trong thời gian nghiên cứu kéo dài 4 năm và mỗi lần, các nhà khoa học đều tìm thấy DNA của HIV và virus truyền nhiễm được tạo ra bởi các đại thực bào có nguồn gốc từ tế bào đơn nhân của họ. Những kết quả này gợi ý rằng bạch cầu đơn nhân có thể là ổ chứa HIV ổn định.

Trong một nghiên cứu sâu hơn, nhóm nghiên cứu của Johns Hopkins đưa ra kế hoạch xác định chính xác tập hợp con các tế bào đơn nhân được tìm thấy chứa DNA HIV và nguồn gốc của các tế bào bị nhiễm bệnh này.