Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đầu tư mạnh cho xây dựng và hoàn thiện thể chế

Sáng 23/9, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật lần thứ 2 trong tháng 9 và là phiên họp thứ 10 trong năm 2024 để thảo luận 4 nội dung: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế; Dự án Luật Dữ liệu; Đề nghị xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân; Đề nghị xây dựng Luật Luật sư (sửa đổi).

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ về xây dựng pháp luật. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Phát biểu ý kiến khai mạc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, chúng ta vẫn đang thực hiện 3 đột phá chiến lược và ngày càng đẩy mạnh hơn, nhất là hoàn thiện thể chế vì thể chế vừa là nguồn lực, động lực cho sự phát triển. Trong các thảo luận của Hội nghị Trung ương 10 Khoá XIII vừa qua, chúng ta có thể cảm nhận rõ, tất cả đều nhận thức phải đẩy mạnh hơn nữa xây dựng và hoàn thiện thể chế, thể chế tiếp tục là một trong 3 đột phá chiến lược nhưng được nhấn mạnh, thúc đẩy hơn.

Thủ tướng khẳng định, qua thực tiễn, chúng ta thấy tầm quan trọng của thể chế. Một trong những lý do cán bộ công chức hiện nay còn đùn đẩy, sợ trách nhiệm, sợ sai chính là do thể chế, tất nhiên điều này còn phụ thuộc lòng yêu nước, giáo dục, ý thức của mỗi người…; nhưng cần phải tháo gỡ về thể chế để cán bộ, công chức dám làm, không sợ sai. Do đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tư pháp tiếp tục làm việc này, trong đó ưu tiên nguồn lực con người, cơ sở vật chất, tài chính.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng nêu rõ tinh thần trong Hội nghị Trung ương 10 Khóa XIII là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; không thể cứ để cấp dưới lên “xin” cấp trên, một vấn đề nhỏ mà tỉnh cứ phải lên “xin” ý kiến Trung ương. Chúng ta xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã quyết thì chúng ta cứ thế mà làm.

Thủ tướng nêu rõ, trong diễn văn khai mạc và bế mạc của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã nêu rõ: Tinh thần là địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm; Trung ương, Quốc hội, Chính phủ chỉ ban hành cơ chế, định hướng, thiết kế công cụ giám sát, kiểm tra.

Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng, lãnh đạo các bộ, ngành, thủ trưởng các cơ quan phải quán triệt tinh thần này; tháo gỡ để phân cấp, phân quyền mạnh hơn, đi đôi phân bổ nguồn lực, đồng thời nâng cao trách nhiệm, năng lực thực thi cấp dưới. Các Bộ trưởng, Trưởng ngành chỉ làm vấn đề chiến lược, quy hoạch, định hướng chương trình, đường lối phát triển quan trọng cho đất nước, không nên sa vào những vấn đề cụ thể, dễ tạo môi trường “xin-cho”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Theo Thủ tướng, thực tế đã thấy rõ, chỗ nào tồn tại nhiều cơ chế “xin-cho” thì dễ nảy sinh tiêu cực, phải xử lý, kỷ luật. Chúng ta phải cải cách thủ tục hành chính ngay trong các luật định, thông tư. Thủ tướng bày tỏ không hài lòng về một số Nghị định đã giao một số bộ, ngành phải hoàn thành sớm mà đến nay chưa xong. Do đó Thủ tướng yêu cầu các Bộ trưởng, trưởng ngành phải nêu cao tinh thần vì nước, vì dân, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Các thành viên Chính phủ tham dự phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng cũng yêu cầu phải cải cách thủ tục hành chính nội bộ; việc cải cách hành chính cũng phải được thể hiện trong các quy định của Luật, Thông tư, Nghị định; không thể để tình trạng càng ban hành luật lại càng khó thực hiện. Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần tăng cường quản lý nhưng cũng phải kiến tạo môi trường phát triển chứ không phải thắt chặt, "bó hẹp"; địa phương mạnh dạn quyết các vấn đề. Khi sửa đổi luật thì phải mạnh dạn làm với tinh thần “vướng ở đâu tháo gỡ” ở đó. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phải xây dựng thể chế.

Chúng ta đang tăng tốc, bứt phá nhưng các luật mà còn chồng chéo nhau thì rất khó, không thể khuyến khích đổi mới sáng tạo; vấn đề nhỏ mà cũng phải đưa lên Quốc hội, Chính phủ thì không thể đổi mới sáng tạo được. Tinh thần Hội nghị Trung ương 10 vừa qua cũng nêu rõ, ngân sách trung ương chỉ tập trung đầu tư cho các dự án trọng điểm mang tính liên vùng, liên tỉnh, liên quốc gia và quốc tế. Thủ tướng yêu cầu rà soát tối đa các thủ tục; các Bộ trưởng, trưởng ngành phải ưu tiên xây dựng, hoàn thiện thể chế.

Thủ tướng nhấn mạnh, định hướng từ nay đến cuối nhiệm kỳ, chúng ta vẫn phải ưu tiên cho xây dựng và hoàn thiện thể chế; họp bàn phải có “đầu ra” không để ách tắc. Thủ tướng đánh giá, nội dung thảo luận tại phiên họp này đều là những vấn đề rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay. Trung ương cũng nhấn mạnh tinh thần vướng mắc thì phải tháo gỡ. Các bộ, ngành khi thực hiện phải bám sát tinh thần này; khi thẩm định, các cơ quan phải nói rõ, các nội dung đã bảo đảm tạo không gian phát triển không hay chỉ siết chặt, "bó lại"? Chúng ta nên tập trung vào những vấn đề gì vướng thì thảo luận để sửa. Tinh thần phải đầu tư công sức, trí tuệ, không thể xem việc này là việc phụ vì đây là một trong ba đột phá chiến lược và ngày càng phải đẩy mạnh hơn nữa.

Đại diện Bộ Công an phát biểu tại phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng yêu cầu các thành viên Chính phủ cũng phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tập trung dân chủ, kỷ luật, kỷ cương hành chính; nếu ai sợ trách nhiệm thì hãy “đứng sang một bên”; các bộ, ngành khi trả lời phải cụ thể, không chung chung, phân công phải “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thời gian thực hiện, rõ hiệu quả, rõ sản phẩm”, không được đùn đẩy trách nhiệm. Thủ tướng nêu ví dụ và đề nghị lãnh đạo Bộ Xây dựng xem xét mô hình phát triển nhà ở xã hội đang được triển khai tích cực ở một số địa phương để nhân rộng; lưu ý trong các phong trào thi đua như “Xoá nhà tạm, nhà dột nát” thì cũng cần đổi mới theo hình thức “chìa khoá trao tay” thì mới đẩy nhanh được, chứ như cách làm hiện nay rất chậm và ách tắc.

Các thành viên Chính phủ tham dự phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật. (Ảnh: TRẦN HẢI)

Thủ tướng nhấn mạnh, trong lúc này, các bộ, ngành cần tháo gỡ nguồn lực để thúc đẩy tăng trưởng, nhất là nỗ lực hơn nữa để bù lại những mất mát do thiệt hại to lớn do bão lũ gây ra. Với tinh thần đó, Thủ tướng mong các đại biểu tập trung nghiên cứu, phát biểu ý kiến ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề, bảo đảm hiệu quả.