Ứng xử với “công bộc ma-nơ-canh”

“Công bộc ma-nơ-canh” là tiếng lóng của một bộ phận người dùng mạng xã hội (MXH) để chỉ những cán bộ, công chức có thói quen “làm màu”, “diễn sâu”, tô hồng, đánh bóng bản thân.

Sự xuất hiện những dạng “công bộc ma-nơ-canh” chính là tác nhân kìm hãm sự phát triển, ảnh hưởng đến môi trường văn hóa công sở. Nếu không kịp thời chấn chỉnh, khắc phục, biểu hiện “công bộc ma-nơ-canh” sẽ dẫn tới  suy thoái phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên, công chức trong tổ chức đảng và hệ thống chính trị.

Ai là ma-nơ-canh?

Ma-nơ-canh là con búp bê bằng nhựa hoặc chất liệu nhẹ, có kích thước tương đương người thật, được sử dụng phổ biến trong ngành may mặc và các cửa hàng kinh doanh quần áo, trang sức. Vì là sản phẩm phục vụ cho quảng cáo, kinh doanh nên ma-nơ-canh được sản xuất theo các chỉ số, số đo chuẩn người mẫu. Ma-nơ-canh mặc quần áo, đeo trang sức thì rất đẹp, rất chuẩn, nhưng đó là cái đẹp vô hồn, vô cảm...

Đưa hình ảnh mang tính tu từ này vào đời sống, trước hết là ở môi trường nghệ thuật. Khi đánh giá những diễn viên có vẻ đẹp hình thể xuất sắc nhưng hạn chế, yếu kém về kỹ năng diễn xuất, giới chuyên môn và công chúng gọi đó là “diễn viên ma-nơ-canh”. Một dạo, không ít nhà sản xuất, đạo diễn trong nghệ thuật thứ bảy có trào lưu mời những người đẹp trong giới người mẫu, hoa hậu, ca sĩ... nổi tiếng tham gia đóng phim. Cùng với công nghệ lăng xê, sự xuất hiện của những “chân dài” nổi tiếng là nhân tố chính thu hút khán giả đến phòng vé. Tuy nhiên, số diễn viên tay ngang này thành công trong nghiệp diễn xuất không nhiều. Phần lớn họ đều bị đánh giá là ma-nơ-canh, là “bình hoa di động”... Chất lượng của tác phẩm nghệ thuật vì thế cũng nhanh chóng chết yểu sau những ồn ào nhất thời... Đó là chuyện của đời sống giải trí.

Ảnh minh họa / Vietnam+. 

Chuyển sang môi trường công tác của cán bộ, đảng viên, công chức trong hệ thống chính trị các cấp, ở từng cơ quan, đơn vị, tổ chức... không khó để nhận ra những dạng “công bộc ma-nơ-canh”. Khác với “chân dài” đi đóng phim thường bị chê diễn xuất tồi, những ma-nơ-canh trong hàng ngũ cán bộ, công chức lại biểu hiện ở khả năng “diễn” và “đổi màu” trong các hành vi ứng xử.

Trong đợt dịch COVID-19 bùng phát ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam vừa qua, ở một số cơ quan, đơn vị, địa phương đã lộ ra những ma-nơ-canh như vậy. Có người suốt ngày này qua tháng khác cứ đến công sở, đóng cửa ngồi im ỉm trong phòng, không dám ra ngoài vì sợ bị lây nhiễm, nhưng khi nghe tin có đoàn cấp trên đi kiểm tra thì xăng xái đi theo. Họ nhoi lên phía trước, đi gần lãnh đạo cấp trên để được ghi hình, xuất hiện “ké” trên truyền thông. Thỉnh thoảng lại sử dụng xe công chạy lòng vòng, đến một số nơi dàn dựng hình ảnh để tung lên mạng xã hội "làm màu". Những hình ảnh được họ sử dụng như là những “luận cứ” để tô hồng báo cáo thành tích. Biểu hiện này trên mạng xã hội, người ta gọi là “diễn sâu”.

Cùng với đó là sự xảo biện, tạo dựng thành tích “ảo”, nói rất hay, báo cáo “khống” thành tích trong các hội nghị. Họ lấy quyền của người đứng đầu để tâng công, tự tô vẽ chân dung cá nhân trước cấp trên. Biểu hiện này là thủ thuật “đổi màu”. Nó chẳng khác gì thay áo cho ma-nơ-canh. Bên cạnh đó là cách làm việc thu mình, cầu an, sợ trách nhiệm. Mặc dù yêu cầu nhiệm vụ đặt ra rất cao, thực tiễn đòi hỏi cán bộ phải chủ động dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm nhưng với những cán bộ dạng này, họ luôn tìm cách đẩy cái khó cho nơi khác, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác. Trong lúc thực tiễn đời sống có rất nhiều việc, nhiều cơ hội đến với địa phương, tổ chức, đơn vị do mình phụ trách, nhưng vì sợ trách nhiệm, họ phải “vo tròn” bản thân trong cái áo khoác bình an.

Trong cao điểm chống dịch, khi nguồn hàng viện trợ các nơi dồn dập đổ về TP Hồ Chí Minh, không ít doanh nghiệp, tổ chức đã phải gọi điện đến các cơ quan báo chí “cầu cứu”. Ấy là bởi khi hàng chuyển đến địa phương, doanh nghiệp không thể liên hệ được với cán bộ để bố trí bốc hàng xuống cung cấp cho dân. Hậu quả là có nơi hàng tấn rau, củ, quả bị thối, lương thực, thực phẩm không có nơi bảo quản, bị hư hỏng. Vụ việc lô hàng 22.000 hộp sữa do kiều bào Australia viện trợ bị “kẹt” cả tháng trời mới được thông quan khiến dư luận "dậy sóng" vừa qua là một ví dụ. Nếu vấn đề này không được đại biểu Quốc hội đưa ra trong các phiên họp của Quốc hội vừa qua và báo chí, truyền thông không phản ánh thì số phận của lô hàng chưa biết sẽ thế nào, vì nếu để quá hạn sử dụng thì coi như đồ bỏ...

Khi giải thích về sự chậm trễ, bất cập trong những trường hợp tương tự, người ta thường đổ lỗi do cơ chế, quy trình... mà cố tình quên rằng cơ chế nào, quy trình nào cũng đều do con người sinh ra. Cái gốc của vấn đề là sự tắc trách của cán bộ, không dám quyết, không dám làm vì sợ trách nhiệm...

Những biểu hiện của “công bộc ma-nơ-canh” như thế không phải đến bây giờ mới có mà nó đã xuất hiện từ lâu, tồn tại trong hệ thống chính trị như một lực cản của phát triển. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã chỉ rõ tình trạng này, đó là: “Cá nhân chủ nghĩa, sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi; chỉ lo thu vén cá nhân, không quan tâm đến lợi ích tập thể; ganh ghét, đố kỵ, so bì, tị nạnh, không muốn người khác hơn mình...”. Và đây cũng chính là những mầm mống suy thoái phẩm chất đạo đức, lối sống, dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng.

Ứng xử thế nào?

“Công bộc ma-nơ-canh” không hiếm trong tổ chức đảng và hệ thống chính trị các cấp hiện nay. Nhiệm vụ phòng, chống dịch Covid-19 gian khổ, khốc liệt vừa qua như một cuộc sát hạch lớn, làm lộ ra chân tướng của không ít ma-nơ-canh trong hàng ngũ cán bộ, nhất là người đứng đầu ở một số cơ quan, đơn vị, địa phương. Nhiều người trong số đó đã bị xử lý kỷ luật, đình chỉ công tác, cách chức hoặc điều chuyển sang vị trí khác.

Những cuộc họp trực tuyến và những chuyến thị sát thực tế ở cơ sở liên tục của Thủ tướng trong cao điểm chống dịch vừa qua cho thấy, không ít cán bộ, người đứng đầu ở các cơ quan, đơn vị, địa phương rất bàng quan, thụ động, lơ là trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Nhiều cán bộ không nắm được tình hình dịch bệnh của địa phương mình dẫn đến lúng túng, chậm trễ trong chỉ đạo, tổ chức chống dịch. Đây là một trong những nguyên nhân khiến dịch bệnh bùng phát, diễn biến phức tạp...

Thực tế cho thấy, không ít cán bộ chủ chốt suy thoái phẩm chất đạo đức, lối sống kéo dài, nhưng cấp ủy, tổ chức đảng không phát huy được vai trò giám sát, đấu tranh, ngăn chặn. Một phần lỗi là do cấp trên trực tiếp thiếu phương pháp làm việc bao quát, cụ thể, thường chỉ nghe cấp dưới báo cáo một chiều. Thực trạng này dẫn đến sự lây nhiễm “virus ma-nơ-canh” từ dưới lên trên, trùm từ trên xuống dưới, rất nguy hại cho môi trường văn hóa trong Đảng và hệ thống chính trị.

Phương pháp làm việc của người đứng đầu Chính phủ trong chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 vừa qua gợi mở cho cán bộ các cấp, các địa phương rất nhiều vấn đề. Trước hết đó là sự sâu sát, kịp thời, nhạy bén, linh hoạt trong chỉ đạo. Đứng trước những thử thách, khó khăn, cán bộ phải có tầm nhìn vừa bao quát vừa cụ thể thì mới có thể chỉ đạo đúng và trúng các vấn đề thực tiễn đặt ra. Ở phương diện xây dựng, chỉnh đốn Đảng, sự sâu sát, cụ thể, quyết liệt của người đứng đầu và cấp trên sẽ giúp tổ chức đảng nhận diện rõ những "biểu hiện ma-nơ-canh” trong nội bộ. Khi chân tướng của những chiêu trò, thủ đoạn tô hồng, đánh bóng bản thân hay kiểu sống thu mình, “vo tròn” vì sợ trách nhiệm bị phơi bày, thông qua môi trường dân chủ, đấu tranh phê bình và tự phê bình trong tổ chức đảng sẽ giúp cán bộ “tự rửa mặt” để khắc phục hạn chế, khuyết điểm, xứng đáng hơn với cương vị, chức trách được giao.

Điều 11, Quy định số 37-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm đã chỉ rõ: “Vi phạm đạo đức công vụ, bao che, báo cáo sai sự thật khi thực hiện nhiệm vụ; thiếu trách nhiệm để cơ quan, đơn vị, địa phương, cá nhân do mình trực tiếp quản lý xảy ra tình trạng mất đoàn kết, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và các vi phạm khác”...

Quy định số 41-QĐ/TW về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ cũng nêu rõ: Những cán bộ “bị cơ quan có thẩm quyền kết luận suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; vi phạm những điều đảng viên không được làm; vi phạm trách nhiệm nêu gương, ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân và cơ quan, đơn vị nơi đang công tác” là căn cứ để xem xét miễn nhiệm, từ chức.

Như vậy, kỷ luật trong Đảng, hành lang pháp lý để xử lý những cán bộ vi phạm ngày càng được Đảng ta coi trọng, hoàn thiện bằng những quy định rất cụ thể. Đó chính là những căn cứ, đồng thời là giải pháp để chấn chỉnh, xử lý nghiêm minh các biểu hiện suy thoái của những dạng “công bộc ma-nơ-canh”.