Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ nguyên nhân của những thắng lợi chúng ta đạt được là nhờ đoàn kết - đoàn kết chặt chẽ trong Đảng và Đảng lãnh đạo đoàn kết toàn dân: "Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh, tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Đó là quá khứ vẻ vang, là truyền thống quý báu mà chúng ta rất trân trọng, tự hào. Để tiếp tục đạt được những thắng lợi trong hiện tại và tương lai, điều cần thiết là phải biết phát huy những gì tốt đẹp của truyền thống quý báu, của quá khứ vẻ vang đó. "Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình". Cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết thống nhất của Đảng được Hồ Chí Minh chỉ rõ là "Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình" và điều cốt yếu khi thật thà tự phê bình và phê bình là "Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau".
Sinh thời, vấn đề xây dựng và chỉnh đốn Đảng, giáo dục, rèn luyện đảng viên là chủ đề trung tâm trong rất nhiều bài viết và nói của Hồ Chí Minh cho đến khi Người vĩnh biệt chúng ta. Trong Di chúc, Người lại một lần nữa nhấn mạnh: "Việc cần làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng".
Tuy trong Di chúc Người chỉ nêu lại những điểm mấu chốt nhất, quan trọng nhất, cần thiết nhất cho Đảng ta khi bắt tay vào sự nghiệp lãnh đạo nhân dân ta hàn gắn vết thương chiến tranh, tái thiết và phát triển đất nước, nhưng những điều cuối cùng Người dặn lại chúng ta về xây dựng, chỉnh đốn Đảng trước lúc đi xa vẫn còn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn sau độ lùi lịch sử của quãng thời gian 40 năm. Những điều này càng có ý nghĩa khi Đảng ta đang phải đối mặt với những thời cơ và thách thức trong bối cảnh mới, khi thực tiễn biến đổi ngày càng nhanh chóng và sâu sắc do những tác động của khoa học - công nghệ. Thực hiện tốt những điều đó, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua những nguy cơ, thách thức, chống lại nguy cơ suy thoái, biến chất đang đặt ra, như một công việc cấp bách của Đảng hôm nay.
Để thực hiện tốt những nhiệm vụ cách mạng nặng nề nhưng vẻ vang của mình, Đảng cần và chỉ có thể dựa vào nhân dân. Đảng lãnh đạo khối đại đoàn kết toàn dân để đưa cách mạng vượt qua những thử thách, khó khăn. Đồng thời Đảng cũng cần phát hiện và kiên quyết đấu tranh với những hiện tượng ngụy tạo những giá trị đạo đức của những kẻ đã suy thoái về đạo đức: hối lộ được coi như một sự trả ơn, đáp nghĩa và kẻ nhận hối lộ cũng ung dung mà nhận sự "cảm ơn" đó sau khi đã "làm ơn"; những kẻ cơ hội, gió chiều nào che chiều nấy hay tự hào khoe sự "không mất đoàn kết" của mình - với cả cấp trên, đồng nghiệp và cấp dưới - để che đậy những mục đích vụ lợi cá nhân ...
Nhờ xây dựng được một đảng cách mạng tiên phong biết vận dụng sáng tạo lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với thực tiễn cách mạng Việt Nam, một đảng cách mạng có tư tưởng, cương lĩnh, đường lối đúng đắn, có tổ chức chặt chẽ, đoàn kết thống nhất, gắn bó máu thịt với nhân dân, với dân tộc, một lòng một dạ phụng sự Tổ quốc, phụng sự dân tộc, phụng sự nhân dân nên Đảng Cộng sản Việt Nam - do Hồ Chí Minh sáng lập và lãnh đạo - đã được nhân dân Việt Nam, dân tộc Việt Nam thừa nhận là đội tiên phong của mình, đại diện cho lợi ích, tiêu biểu cho lương tri, danh dự và trí tuệ của dân tộc.
Lịch sử cũng đã chứng minh rằng bất kỳ ở đâu, bất kỳ nơi nào, nếu không nhận được sự đồng tình của quảng đại quần chúng với sự chuyên chính của giai cấp cầm quyền thì hệ thống chính trị không thể tồn tại ổn định. Nói cách khác, cái bảo đảm vững chắc cho sự tồn tại của hệ thống chính trị là mức phù hợp giữa lợi ích của giai cấp cầm quyền và lợi ích của nhân dân.
Bốn mươi năm đã trôi qua từ khi chúng ta nguyện thực hiện trọn vẹn những lời thiêng liêng cuối cùng của Người để lại cho chúng ta trong Di chúc. Tiếp tục thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong điều kiện hiện nay có nghĩa là kiên định mục tiêu, lý tưởng Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phát triển đất nước, nâng cao đời sống của nhân dân về mọi mặt...
