Đưa công nghệ 4.0 lên rừng

Phú Lương là một trong những địa phương có diện tích rừng lớn trên địa bàn tỉnh. Toàn huyện hiện có hơn 16.880ha rừng, chiếm gần 49% diện tích tự nhiên. Thời gian qua, nhờ việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dữ liệu trong lĩnh vực lâm nghiệp, công tác quản lý, bảo vệ rừng tại Phú Lương ngày càng hiệu quả và thuận lợi.

Cán bộ Hạt kiểm lâm huyện Phú Lương kiểm tra rừng trồng mới của người dân tại xã Phủ Lý.

Nhằm phục vụ công tác quản lý, bảo vệ rừng, Hạt Kiểm lâm huyện Phú Lương đang sử dụng phần mềm QGIS (Quantum GIS - hệ thống thông tin địa lý miễn phí mã nguồn mở cung cấp khả năng xem, xử lý và phân tích các dữ liệu) và Mapinfo (cho phép người dùng biên tập, tạo, xem thông tin bản đồ) để quản lý, vẽ bản đồ hiện trạng tài nguyên rừng. Trong đó, QGIS là phần mềm trọng tâm được đơn vị ứng dụng thường xuyên để cập nhật, theo dõi diễn biến rừng trên địa bàn.

Theo đánh giá của cán bộ Hạt Kiểm lâm huyện, phần mềm này có nhiều tính năng ưu việt. Nổi bật là, hằng tháng, sau khi tổ chức đi thực địa, cán bộ kiểm lâm chỉ cần cập nhật dữ liệu lên hệ thống phần mềm là có thể trích xuất và lưu lại hình ảnh bản đồ rừng ở từng vị trí cụ thể. Những hình ảnh này sẽ là cơ sở dữ liệu để cán bộ kiểm lâm dễ dàng theo dõi, đối chứng sự thay đổi, biến động về hiện trạng rừng.

Phần mềm này còn có thể tích hợp được các dữ liệu của ngành Tài nguyên và Môi trường về ranh giới, diện tích các lô đất, chủ sử dụng đất. Qua đó, cơ quan Kiểm lâm có thể nắm bắt được những thửa, lô đất được chuyển đổi mục đích sử dụng, hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất; những trường hợp tranh chấp đất lâm nghiệp…

Đặc biệt, thông qua phần mềm, kiểm lâm sẽ nhận được hình ảnh viễn thám về hiện trạng rừng, gửi về Hạt Kiểm lâm và Chi cục Kiểm lâm hằng tuần. Từ hình ảnh này, cán bộ kiểm lâm sẽ dễ dàng phân tích, đánh giá những bất thường ở các diện tích trồng rừng trên địa bàn để chủ động xác định điểm có nguy cơ và xuất hiện cháy rừng, cảnh báo mất rừng từ sớm.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm huyện Phú Lương cập nhật dữ liệu tài nguyên rừng lên phần mềm QGIS.

Đồng chí Lê Văn Bình, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm Giang Tiên, cho biết: Trạm đang được phân công theo dõi, kiểm soát việc bảo vệ, khai thác, sử dụng rừng tại 5 xã, thị trấn. Với địa bàn rộng, cán bộ kiểm lâm địa bàn khó có thể tuần tra liên tục được tại tất cả các diện tích rừng, đặc biệt là những nơi có địa hình đồi núi cao, khó di chuyển.  Trước đây, chúng tôi phải tới thực địa và sử dụng bản đồ giấy để xác định địa điểm xảy ra cháy hoặc mất rừng rất thiếu chính xác, không kịp thời. Nhưng kể từ khi áp dụng phần mềm QGIS, chúng tôi đã có thể theo dõi được hiện trạng rừng trên máy vi tính. Nếu xuất hiện cảnh báo cháy rừng hoặc có nguy cơ suy giảm, xâm hại rừng, chúng tôi cũng có thể dễ dàng xác định được tọa độ, địa chỉ trên phần mềm với độ chính xác cao.

Cùng với các phần mềm về quản lý, vẽ bản đồ hiện trạng tài nguyên rừng, từ năm 2021, Hạt Kiểm lâm huyện Phú Lương đã ứng dụng phần mềm quản lý cây xanh Thai Nguyen SmartTrees do Chi cục Kiểm lâm tỉnh phối hợp với VNPT Thái Nguyên triển khai xây dựng.

Theo đó, ngay từ đầu năm 2021, đơn vị đã phối hợp với Phòng Văn hóa - Thông tin huyện để số hóa và gắn mã QR đối với những cây xanh tại các cơ quan, đơn vị, di tích văn hóa - lịch sử; cây trồng mới trong chương trình Tết trồng cây hằng năm. Ngoài ra, Hạt Kiểm lâm huyện yêu cầu kiểm lâm địa bàn tích cực cập nhật thông tin về cây phân tán được trồng mới trên địa bàn các xã, thị trấn. Đến nay, toàn huyện Phú Lương đã gắn mã QR cho 76 cây xanh; cập nhật 320.356 cây phân tán lên hệ thống
Thai Nguyen SmartTrees.

Anh Hà Đức Sơn, cán bộ kỹ thuật Hạt kiểm lâm huyện Phú Lương, chia sẻ: Trước đây, chúng tôi chỉ lưu trữ thông tin cây xanh bằng việc tổng hợp từ các xã, thị trấn và ghi chép sổ sách. Tuy nhiên, từ khi ứng dụng phần mềm Thai Nguyen SmartTrees, chúng tôi có thể nhanh chóng cập nhật, chỉnh sửa thông tin số lượng lớn cây xanh; lấy tọa độ và hình ảnh cây ngay tại hiện trường; dễ dàng tra cứu, tìm kiếm thông tin cây xanh...

Đặc biệt, với Thai Nguyen SmartTrees, người dân có thể nhanh chóng gửi thông tin và hình ảnh phản ánh các vấn đề liên quan đến cây xanh trên ứng dụng để lực lượng Kiểm lâm tiếp nhận, xử lý. Việc dữ liệu cây xanh được số hóa đã giúp công tác quản lý, theo dõi tình hình sinh trưởng, di dời của cây lâm nghiệp được thuận tiện hơn nhiều.

Từ thực tế cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn huyện Phú Lương. Tính riêng từ đầu năm đến nay, thông qua phần mềm QGIS, Hạt Kiểm lâm huyện đã tiếp nhận 10 tin báo nghi có điểm cháy rừng. Nhờ đó, kịp thời xác minh nguyên nhân và phối hợp với chính quyền địa phương hướng dẫn chủ rừng tuân thủ công tác phòng cháy chữa cháy rừng khi vệ sinh rừng sau khai thác. Do vậy, trên địa bàn chưa xuất hiện các điểm cháy rừng; không phát hiện tình trạng suy giảm, xâm hại rừng.

Để phát huy hơn nữa hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý và bảo vệ rừng, theo đồng chí Nguyễn Văn Thuận, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Phú Lương: Bên cạnh việc thường xuyên nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ chuyên môn từ huyện đến các xã, thị trấn, lực lượng Kiểm lâm và chính quyền địa phương cần được tăng cường trang thiết bị hiện đại và công nghệ truyền dẫn chính xác, có tương tác trực tiếp; được hỗ trợ để đẩy mạnh hoạt động số hóa dữ liệu trong công tác quản lý và bảo vệ rừng, bảo đảm thống nhất từ cấp tỉnh đến cấp xã.