Điểm mới quan trọng trong chính sách ưu tiên khu vực (KV) năm nay là điều chỉnh địa bàn được hưởng ưu tiên KV2 tính theo trường THPT. Theo quy định này, như năm trước, thí sinh học liên tục và tốt nghiệp tại trường THPT thuộc thị xã trực thuộc tỉnh được hưởng ưu tiên KV2 - nông thôn, hoặc thị trấn huyện lỵ (cộng 1 điểm), thì năm nay chỉ được hưởng ưu tiên KV2 (cộng 0,5 điểm). Tuy nhiên, với địa bàn tỉnh Thái Nguyên, chính sách điều chỉnh điểm ưu tiên KV không có thay đổi nhiều so với năm 2015. Không ít ý kiến băn khoăn ngay trước kỳ thi THPT Quốc gia về việc điều chỉnh này, nhất là huyện Phổ Yên được chuyển thành thị xã trực thuộc tỉnh sẽ có những điều chỉnh về điểm ưu tiên khi xét tuyển sinh với các thí sinh.
Trao đổi vấn đề này, ông Nguyễn Quang Lập, Phòng Khảo thí, kiểm định chất lượng (Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên) cho biết: “Quy định mới về điểm ưu tiên cho các đối tượng xét tuyển sinh năm 2016 có điều chỉnh sát với thực tế từng đối tượng và từng khu vực. Với các thí sinh tham gia xét tuyển sinh năm 2016 đã học tại thị xã Phổ Yên đủ thời gian trên 18 tháng (đến thời điểm tốt nghiệp THPT) theo quy định của Quy chế tuyển sinh 2016 thì vẫn được hưởng chế độ ưu tiên khu vực như trước đây - KV2 nông thôn, vì thời điểm thành lập thị xã Phổ Yên đến khi tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia 2016 chưa đủ 18 tháng, nên hiệu lực áp dụng cộng điểm ưu tiên năm 2016 chưa bị chi phối. Tuy nhiên, một số đối tượng sẽ bị chi phối và áp dụng ngay theo địa giới hành chính thị xã Phổ Yên là các em học sinh mới chuyển vùng đến học tại thị xã Phổ Yên dưới 18 tháng tham gia thi tốt nghiệp THPT năm nay”.
Cũng theo quy định cộng điểm ưu tiên trong tuyển sinh 2016, những thí sinh học tại trường THPT đặt tại huyện, thị xã có ít nhất một xã đặc biệt khó khăn và có hộ khẩu thường trú trong thời gian học THPT trên 18 tháng tại các xã đặc biệt khó khăn sẽ được hưởng chế độ ưu tiên KV1. Trong trường hợp này, một số thí sinh có hộ khẩu thường trú trên 18 tháng tại các địa phương như huyện Đồng Hỷ, Phú Lương, Đại Từ, Định Hóa… nhưng lại đang học THPT tại Trường THPT Chuyên Thái Nguyên thì sẽ không được hưởng ưu tiên KV1. Tương tự, việc điều chỉnh điểm ưu tiên cho đối tương và khu vực, các xã trong tỉnh mới được điều chỉnh từ KV2, KV3 sang thành KV1, KV2 theo Quyết định của Ủy ban Dân tộc năm 2016 thì đối tượng có hộ khẩu thường trú tại đó cũng phải đủ thời gian thường trú trên 18 tháng. Như vậy đồng nghĩa với việc có địa phương được điểu chỉnh từ KV2 thành KV1 năm 2016, nhưng thí sinh tốt nghiệp năm 2016 chưa thể được áp dụng ưu tiên cộng điểm theo khu vực vì chưa đủ thời gian theo quy định. Theo quy định cộng điểm ưu tiên và cách xã định vùng được ưu tiên trong tuyển sinh năm 2016, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, các xã không thuộc diên đặc biệt khó khăn (KV1), nhưng trong xã đó có xóm, thôn đặc biệt khó khăn thì đối tượng học sinh có hộ khẩu thường trú theo quy định trên 18 tháng của toàn xã đó sẽ được hưởng chế độ cộng điểm ưu tiên là KV1. Căn cứ các điều kiện và dữ liệu của các cơ quan chuyên môn, năm 2016, tỉnh Thái Nguyên có tất cả 99 xã đặc biệt khó khăn KV1.
Theo PSG, TS Nguyễn Quốc Tuấn, Trưởng Ban Đào tạo Đại học Thái Nguyên cho rằng điều chỉnh này là hợp lý. Bởi lẽ, nếu so sánh điều kiện sống và học tập thì giữa các thị xã với các huyện có sự chênh lệch tương đối. Theo bảng phân chia khu vực tuyển sinh Bộ vừa công bố cũng có thể thấy những bất hợp lý của năm trước đã được chỉnh sửa. Ví dụ, năm ngoái cùng trên địa bàn thị xã Phổ Yên của tỉnh Thái Nguyên, nhưng học sinh các trường THPT nơi hưởng ưu tiên KV2, nơi hưởng KV2 - nông thôn.
Chính sách mới trong cộng điểm ưu tiên tuyển sinh năm 2016 đã tạo ra một thay đổi tích cực. Ưu tiên KV theo hộ khẩu là bắt buộc thí sinh hưởng ưu tiên phải có hộ khẩu thường trú trên 18 tháng tại các xã KV3 và các xã có thôn đặc biệt khó khăn nếu học THPT hoặc trung cấp tại địa điểm thuộc huyện, thị xã có ít nhất một trong các xã thuộc diện nói trên. Theo ông Lê Quang Trung, Trưởng phòng Trưởng phòng Khảo thí, bảo đảm chất lượng - Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên: So với năm trước, năm nay thí sinh có hộ khẩu thường trú tại các xã KV1 và 2, các xã không có thôn đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 447 sẽ không được hưởng ưu tiên theo hộ khẩu. Những thí sinh có hộ khẩu thường trú tại xã KV3 và các xã có thôn đặc biệt khó khăn nhưng thời gian dưới 18 tháng (trong quá trình học THPT hoặc trung cấp) cũng sẽ không được hưởng ưu tiên theo diện này. Do vậy, điều chỉnh này đã hạn chế tình trạng học sinh cùng một trường THPT nhưng hưởng ưu tiên KV khác biệt, và như vậy quy định mới đã siết chặt hơn việc “chạy” hộ khẩu để hưởng chính sách ưu tiên KV.
