Huyện Đại Từ là vùng đất giàu truyền thống văn hóa, đặc biệt là nôi chiến khu cách mạng. Tự hào thay, trên mảnh đất này, trường THPT Đại Từ được thành lập và đã trải qua 65 năm xây dựng, phát triển. Trong suốt chặng đường lịch sử, Nhà trường luôn xứng đáng là niềm tự hào, niềm tin của cấp uỷ, chính quyền, nhân dân huyện Đại Từ, là điểm sáng của ngành Giáo dục tỉnh Thái Nguyên.
Năm 1951, Trường cấp 2, 3 Đại Từ được thành lập. Ra đời trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, bao khó khăn chồng chất, nhưng với ý chí và quyết tâm của của lãnh đạo huyện Đại Từ, Nhà trường đã có 2 lớp 5 đầu tiên, một thầy giáo duy nhất dạy tất cả các môn. Sau 2 tháng, Nhà trường có thêm 2 thầy giáo. Thầy Đỗ Như Hiện, Hiệu trưởng đầu tiên dạy các môn khoa học xã hội, thầy Nguyễn Trọng Khoa dạy các môn khoa học tự nhiên, thầy Nguyễn Tạo dạy Pháp văn. Đến năm học 1961-1962 bắt đầu có lớp 8, số lượng các thầy cô giáo đã tăng lên được 26 thầy cô, nhưng chủ yếu là thầy cô giáo ở các tỉnh miền xuôi lên công tác (duy nhất 1 thầy giáo người Đại Từ đó là thầy Nguyễn Văn Trung dạy môn Lịch Sử). Hôm nay, Nhà trường phát triển cả về quy mô, số lượng và chất lượng, có gần 400 thầy cô về công tác tại trường. Tất cả các thầy cô của Trường THPT Đại Từ đã đem theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Dù khó khăn đến đâu, cũng phải tiếp tục thi đua dạy tốt, học tốt”.
Dưới sự lãnh đạo khoa học của Ban Giám Hiệu nhà trường qua các thời kỳ, sự sáng tạo, quyết tâm, nỗ lực phấn đấu của đội ngũ, thế hệ các thầy cô giáo đã xây dựng nên một môi trường giáo dục an toàn, chất lượng. Với sự phấn đấu không biết mệt mỏi, đã có nhiều thầy cô giáo được các cấp lãnh đạo tin tưởng và giao giữ những trọng trách quan trọng ở các cơ quan, các đơn vị, các trường học và các tổ chức chính trị. Như thầy Nguyễn Danh Sơn, thầy Trần Bình, thầy Lê Quang Trung là giáo viên của trường đã được bổ nhiệm giữ chức vụ Hiệu trưởng Nhà trường qua các thời kỳ. Thầy Nguyễn Văn Hưng, nguyên Tổ trưởng tổ Toán nay là Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tỉnh Thái Nguyên. Lãnh đạo chủ chốt các trường THPT Nguyễn Huệ, Lưu Nhân Chú, THPT Dương Tự Minh, Phòng GD&ĐT Đại Từ và nhiều thầy cô giáo là Hiệu trưởng các trường THPT, THCS trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đều nguyên là cán bộ quản lí và giáo viên trường THPT Đại Từ. Đặc biệt, một số thầy cô giáo đã chuyển công tác tham gia các lĩnh vực khác như: thầy Nguyễn Mạnh Hà, nguyên giáo viên Toán nay là Chánh văn phòng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên; cô Nguyễn Thúy Quỳnh, nguyên giáo viên dạy Văn nay là Phó Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Thái Nguyên. Cô Hoàng Thị Bạch Yến, thầy Lý Vũ Duy, cô Chu Thị Hồng Yến và còn nhiều thầy cô giáo khác đang giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt ở các cơ quan Đảng, Chính quyền và các tổ chức chính trị xã hội, các cơ quan chuyên môn.
Với sự nỗ lực phấn đấu không ngừng, hàng nghìn lượt thầy cô được khen thưởng là lao động tiên tiến, chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, chiến sĩ thi đua cấp tỉnh, giáo viên dạy giỏi các cấp, có thầy giáo nhiều lần được khen thưởng. Có nhiều sáng kiến được các thầy cô áp dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được các cấp ghi nhận. Tiếp bước thế hệ thầy cô lớp trước, thế hệ nhà giáo hôm nay luôn thi đua dạy tốt, công tác tốt để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục. Tổng số cán bộ giáo viên Nhà trường hôm nay có 112 thầy cô giáo, trong đó 100% đạt chuẩn, 27% có trình độ thạc sĩ, gần 50% là đảng viên, trên 60% các thầy cô đạt giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, các thầy cô tích cực, nhiệt tình đổi mới PPDH, tích cực vận dụng các PPDH tiên tiến để áp dụng vào các bài giảng, nhiệt tình tham gia các hoạt động chuyên môn do Bộ và Sở GD&ĐT triển khai, có nhiều thầy cô giáo đạt giải quốc gia trong các cuộc thi do Bộ phát động.
Trải qua chặng đường hơn nửa thế kỷ phát triển, dưới sự dìu dắt của các thế hệ thầy giáo, cô giáo, nhiều thế hệ học sinh của trường tích cực học tập, rèn luyện và trưởng thành. Trong thời chiến lớp lớp thế hệ học sinh xung phong lên đường để bảo vệ quê hương đất nước, các anh, các chị đã không ngại khó khăn, gian khổ cầm súng ra chiến trường, nhiều anh chị hy sinh, nhiều anh chị đã để lại 1 phần cơ thể trên chiến trường, các anh chị là những tấm gương tiêu biểu trong bảo vệ đất nước là tấm gương anh dũng cho thế hệ học sinh và mọi người noi theo.
Trong sự nghiệp trồng người cao quý, Trường THPT Đại Từ đã đóng góp cho quê hương đất nước nhiều học sinh ưu tú, tài giỏi đang công tác trong các cơ quan đảng, chính quyền, các tổ chức, cơ quan, trường học, các doanh nghiệp trên mọi miền của tổ quốc để xây dựng quê hương phát triển kinh tế, chính trị, quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo dục và y tế như: Thiếu tướng Phan Văn Tường, cựu HS khóa 1974-1977 hiện nay là Phó Tư lệnh Quân khu I; Đại tá Đỗ Đại Phong, cựu học sinh khóa 1978-1981 hiện nay là Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Thái Nguyên; nhiều cựu HS khác đã giữ vị trí quan trọng trong cơ quan quốc phòng nay đã nghỉ hưu và đang công tác trong các cơ quan, đơn vị trên toàn quốc. Nhiều cựu học sinh đi theo lĩnh vực nghiên cứu khoa học và niềm đam mê nghiên cứu khoa học đã làm nên tên tuổi của PGS-TS Nguyễn Văn Lộc, cựu học sinh khóa 1965-1968, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (Đai học Thái Nguyên); PGS.TS Nguyễn Văn Khải, cựu học sinh khóa 1963-1966, nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Sư phạm (Đại học Thái Nguyên). Có những cựu học sinh được phong hàm PGS trẻ tuổi nhất cả nước cùng đợt phong hàm GS và PGS như PGS.TS Đặng Văn Xoa cựu HS khóa 1976-1979. Và còn nhiều cựu học sinh khác là những nhà nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực khác nhau trong cả nước. Nhiều cựu học sinh trưởng thành trong các cơ quan Đảng, Nhà nước giữ những vị trí quan trọng, góp phần cho việc xây dựng phát triển kinh tế địa phương, như đồng chí Đặng Viết Thuần, cựu HS khóa 1971-1974 nhiều năm giữ chức Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thái Nguyên; đồng chí Trương Thị Huệ - cựu học sinh khóa 1974-1977, nguyên Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên; đồng chí Phạm Hoàng Sơn, cựu học sinh khóa 1989-1992 nay là Uỷ viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Thái Nguyên…
Tấm gương của thế hệ học sinh lớp trước là tiền đề cho các em học sinh hôm nay tiếp tục thi đua rèn luyện, học tập để không phụ lòng của cha mẹ, thầy cô, nhất là không hổ thẹn với thế hệ học sinh lớp trước. Thế hệ các em học sinh hôm nay, các em đã rất cố gắng tạo nên thương hiệu chất lượng cho Nhà trường, có nhiều học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi cấp quốc gia, cấp tỉnh, chất lượng học sinh đạt giải cấp tỉnh luôn thuộc tốp các trường có thành tích cao trong tỉnh, có nhiều học sinh rơi vào hoàn cảnh rất éo le nhưng các em đã vượt khó để đạt thành tích cao trong học tập, điển hình là học sinh Nguyễn Như Quang gia đình hộ nghèo, tốt nghiệp THPT năm 2016, trong 3 năm học phổ thông em đạt 9 giải tỉnh, 2 giải Quốc gia, trong đó có 1 giải Nhất với điểm thi tuyệt đối 30/30, đỗ đại học với 28,0 điểm. Số lượng và chất lượng học sinh đạt giải cấp tỉnh, học sinh đỗ đại học được tăng qua hằng năm. Bên cạnh chất lượng học tập được nâng lên qua từng năm thì các hoạt động trong Nhà trường luôn được quan tâm, nhiều hoạt động đã là thương hiệu của trường, các cuộc thi tạo nên sân chơi lý thú, tạo nên môi trường giáo dục an toàn được các cấp các ngành khen thưởng. Chính vì đó nhiều năm gần đây Nhà trường luôn được những phần thưởng cao quý do các cấp, các ngành trao tặng.
Có thể nói hôm nay, thầy trò trường THPT Đại Từ được làm việc, học tập trong một ngôi trường khang trang, đầy đủ tiện nghi và thiết bị dạy học hiện đại, đó là niềm hạnh phúc lớn nhất. Cơ sở vật chất này có được chính là thể hiện sự quan tâm của các cấp lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên, của huyện Đại Từ và của Sở GD&ĐT Thái Nguyên qua các thời kỳ. Nếu ở thời điểm mới thành lập, trường chỉ có 1 phòng học, thì đến nay nhà trường đã có cơ sở vật chất khang trang, đầy đủ tiện nghi, thiết bị hiện đại và là một trong các trường phổ thông hàng đầu của tỉnh có cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp. Hằng năm, nhà trường được vinh dự đón nhiều đoàn khách của các trường trong toàn quốc đến thăm quan. Cơ sở vật chất này có được chính là nhờ sự đóng góp không nhỏ của thế hệ học sinh qua các thời kỳ, lớp lớp cha mẹ học sinh trường THPT Đại Từ luôn đồng hành cùng nhà trường, sẵn sàng giang tay chung sức giúp đỡ trường những lúc khó khăn và cùng chia sẻ niềm vui khi nhà trường gặt hái được thành công.
65 năm xây dựng và phát triển, những thành công của ngày hôm nay là do có được sự chỉ đạo, quan tâm kịp thời của các cấp lãnh đạo, sự nỗ lực phấn đấu liên tục của các thế hệ Nhà giáo, sự cố gắng vươn lên của các em học sinh, sự vào cuộc của các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong và ngoài nhà trường. Thành tích đạt được từ những chiếc giấy khen, bằng khen, Cờ thi đua của tỉnh Thái Nguyên, cờ thi đua của Bộ GD&ĐT, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ và được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Nhì và được UBND tỉnh công nhận là Trường chuẩn Quốc gia và cơ sở giáo dục đạt chất lượng cấp độ 3 chính là sự đánh dấu mốc son lịch sử vẻ vang của Nhà trường.
Thế hệ thầy trò của năm học thứ 65 gồm có 112 thầy cô, cán bộ, nhân viên và gần 2.000 học sinh hết sức trân trọng những bài học quý giá của các thế hệ thầy cô giáo, các thế hệ học sinh đi trước, vui mừng với kết quả đạt được hôm nay và hứa hẹn phấn đấu giữ vững và phát huy truyền thống tốt đẹp của Nhà trường. Phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong những năm tới và luôn phát huy truyền thống Nhà trường, giữ vững danh hiệu Trường chuẩn Quốc gia.
