Năm học 2019-2020, theo chỉ tiêu được giao, toàn tỉnh có 12.525 học sinh vào học lớp 10 học hệ công lập với 295 lớp thuộc 32 trường THPT. Hình thức tuyển sinh là căn cứ kết quả thi tuyển và không áp dụng cộng điểm khuyến khích (học nghề). So với số học sinh lớp 9 tốt nghiệp THCS thì có hơn 2.000 học sinh không đăng ký dự thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT hệ công lập. Điều này đồng nghĩa với việc mức độ cạnh tranh tuyển sinh vào lớp 10 một số trường sẽ không cao, hoặc khó tuyển đủ chỉ tiêu. Và vấn đề phân luồng tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập đã có những chuyển biến sang các hình thức học nghề, học theo nhu cầu xã hội.
Trao đổi về công tác xét tuyển học sinh vào lớp 10 trên địa bàn huyện, đồng chí Nguyễn Thị Lượng, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) T.X Phổ yên cho biết: Năm học 2018-2019, toàn thị xã có hơn 2.000 học sinh tốt nghiệp bậc THCS. Như mọi năm học trước đây, hầu như các em đều đăng ký tham gia thi hoặc xét tuyển vào lớp 10 THPT công lập. Tuy nhiên đến nay, theo báo cáo các trường THCS thì toàn thị xã có gần 300 học sinh không đăng ký thi tuyển sinh. Đặc biệt các trường THPT mà theo cách phân tích của phụ huynh (trường top trên) thì có lượng hồ sơ đăng ký đông và yếu tố cạnh tranh cao. Các trường top dưới thậm chí thừa chỉ tiêu mà hồ sơ đăng ký dự thi không đủ. Điển hình như sắp đến ngày cuối nhận hồ sơ tuyển sinh vào lớp 10 (24/5/2019) mà Trường THPT Lý Nam Đế mới nhận được 300 hồ sơ đăng ký dự thi/340 chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2019-2020.
Cùng quan điểm về vấn đề này, đồng chí Hà Mạnh Cương, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Võ Nhai chia sẻ: Huyện năm nay có gần 1.000 học sinh tốt nghiệp THCS, nhưng chỉ có hơn 85% học sinh đăng ký tham gia thi tuyển vào lớp 10. Số còn lại tham gia học nghề các trường trung cấp hoặc các em học hệ giáo dục thường xuyên. Đây cũng là vấn đề mà thực tế nhu cầu xã hội, khi thực hiện phân luồng đào tạo cho học sinh bậc THPT. Học sinh tham gia học nghề có thể được hưởng chính sách hỗ trợ, khi học xong được công nhận tốt nghiệp cả bằng THPT và bằng đào tại nghề. Họ có thể tham gia đào tạo tiếp để nâng cao trình độ, hoặc trực tiếp tham gia vào thị trường lao động tại các khu công nghiệp trong và ngoài nước.
Đối với các trường top đầu thì công tác tuyển sinh trở nên khó khăn hơn do tính chất cạnh tranh. Theo hồ sơ đăng ký, Trường THPT Chuyên Thái Nguyên có 1.010 hồ sơ đăng ký dự thi/360 chỉ tiêu tuyển sinh. Trong đó có gần 400 chỉ tiêu đăng ký nguyện vọng 2 vào Trường THPT Lương Ngọc Quyến. Như vậy, sẽ có sự chuyển dịch lớn học sinh không đủ điều kiện vào Trường THPT Chuyên Thái Nguyên sang Trường THPT Lương Ngọc Quyến, trong khi chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 của Trường THPT Lương Ngọc Quyến năm học 2019-2020 chỉ có 675 học sinh. Điều đó sẽ xảy ra tình trạng điểm trúng tuyển vào Trường THPT Lương Ngọc Quyến sẽ khá cao, khi gần 60% học sinh nguyện vọng 2 trường THPT Chuyên chuyển sang. Bên cạnh Trường THPT Lương Ngọc Quyến, cũng sẽ có các trường THPT trong khu vực T.P Thái Nguyên có điểm xét tuyển cao do lượng học sinh đăng ký nguyện vọng 2 của Trường THPT Chuyên tham gia xét tuyển, như Trường THPT Chu Văn An, THPT Gang Thép…
Cũng có một số phụ huynh học sinh chia sẻ về cách lựa chọn tuyển sinh vào lớp 10 năm nay theo những phân tích riêng. Ông Dương Đức Hải, xã Minh Đức, T.X Phổ Yên cho biết: “Năm nay thi vào lớp 10 có vẻ khó, mà con tôi học cũng không giỏi, nhất là môn tiếng Anh, tôi khuyên cháu chọn con đương đăng ký học nghề. Vừa thiết thực, vừa giảm bớt áp lực mà phù hợp với điều kiện thực tế gia đình cũng như lực học”. Còn bà Nguyễn Minh Tâm, trú tại tổ 8, phường Phan Đình Phùng thì chia sẻ: “Thi căng quá, rồi vào học mà không theo kịp cũng khổ. Không cẩn thận cha mẹ quá kỳ vọng vào con cái mà đánh mất tuổi thơ của các con. Tôi chọn giải pháp an toàn là thi vào Trường THPT Lương Ngọc Quyến, nguyện vọng 2 là THPT Đào Duy Từ (ngoài công lập). Thực chất học tốt thì học đâu cũng tốt, học kém thì… có ngồi ở trường top đầu cũng vẫn kém. Giáo viên bây giờ đều đạt chuẩn, dạy không tốt là mất thương hiệu nhà trường và cũng không có học sinh theo học”.
Từ thực tế công tác tuyển sinh vào lớp 10 các trường công lập năm nay đã cho thấy những đổi thay của giáo dục tỉnh ta đã có những chuyển biến tích cực, khi những chủ trương mới bắt đầu được triển khai. Đó là những công cụ đánh giá, phân loại và phân luồng đào tạo, mà điểm mới được cụ thể bằng việc không xét tuyển bằng kết hợp lấy kết quả học tập bậc THCS; hoặc thi tuyển sinh lớp 10 thêm môn tiếng Anh. Điều này đồng nghĩa với việc người học phải chủ động và tích cực hơn nữa khi tiếp cận với các chủ trương, chính sách và kế hoạch đào tạo cho tương lai.
