Với nòng cốt là các“Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, thời gian qua, phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng giai đoạn 2016-2020 của tỉnh Thái Nguyên đã có những bước chuyển biến mạnh mẽ. Nhiều gia đình, dòng họ, cộng đồng và đơn vị trên địa bàn tỉnh đã có những cách làm hay, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng. Qua đó, góp phần thúc đẩy việc học tập thường xuyên trong mỗi gia đình, dòng họ, xây dựng xã hội học tập.
Phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng bắt đầu được triển khai từ năm 2014. Theo đó, Hội Khuyến học tỉnh đã tiến hành triển khai thực hiện 2 giai đoạn, giai đoạn thí điểm (2014-2015) và giai đoạn triển khai đại trà (2016-2020). Nhà giáo nhân dân Trịnh Trúc Lâm, Phó Chủ tịch Hội khuyến học tỉnh cho biết: Để phong trào thực hiện có hiệu quả, các cấp Hội đẩy mạnh công tác tuyên truyền về xã hội học tập và các mô hình học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng bằng nhiều hình thức (trực tiếp, qua cụm loa truyền thanh cấp xóm, tại các hội nghị…) đến từng thôn, xóm, tổ dân phố và các gia đình. Hội Khuyến học các huyện, thành phố triển khai đến các Hội cơ sở, các Ban khuyến học trực thuộc đăng ký xây dựng mô hình học tập xuất sắc, tiêu biểu và từng bước nhân rộng. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát, khảo sát nắm tình hình và tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ, hội viên được quan tâm, chú trọng.
Khởi đầu, có 180 gia đình khắp các huyện, thành, thị thực hiện thí điểm tiêu chí gia đình học tập, 6 dòng học, 18 thôn bản, tổ dân phố, thị trấn thực hiện thí điểm tiêu chí cộng đồng học tập. Qua đánh giá cho thấy, các gia đình, dòng họ, thôn bản, tổ dân phố trong diện thí điểm đều đạt gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập. Từ đó đến nay, các mô hình trên đã được triển khai, nhân rộng ra toàn tỉnh, thu hút nhiều gia đình, dòng họ tham gia.
Tiêu biểu trong số các gia đình, dòng họ học tập ở Thái Nguyên có thể kể đến dòng họ Hoàng ở xã Đồng Liên (T.P Thái Nguyên). Dòng họ hiện có hơn 700 hộ gia đình, hơn 1.700 nhân khẩu. Với truyền thống hiếu học, dòng họ Hoàng luôn chú trọng công tác khuyến học, khuyến tài. Hằng năm, các gia đình trong dòng họ đều được quán triệt quy ước học tập của dòng học và thực hiện theo. Đến cuối năm, dòng họ họp mặt, tổng kết tình hình học tập của con em trong họ và khen thưởng cho những người đạt thành tích cao trong học tập. Từ năm 2015 đến nay, đã có gần trên 400 con em trong dòng họ được khen thưởng. Trong dòng họ có 44 người có trình độ đại học, 4 tiến sĩ, 6 thạc sĩ. Nhiều người đang công tác tại các vị trí quan trọng ở địa phương thuộc những ngành nghề khác nhau như giáo viên, lực lượng vũ trang …
Ông Hoàng Việt Dũng, Trưởng dòng họ xã Đồng Liên cho hay: Cùng với việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền về truyền thống hiếu học, phối hợp với các gia đình chăm lo cho con cháu học hành, hằng năm, Ban khuyến học dòng họ còn huy động các gia đình có điều kiện kinh tế giúp đỡ cho học sinh nghèo trong dòng họ các món quà thiết yếu như đồ dùng học tập, sinh hoạt phí; đối với các hộ gia đình nghèo thì hỗ trợ vốn để sản xuất, làm ăn…
Hay như gia đình ông Lưu Văn Diễn, xóm Minh Lý, xã Minh Lập (Đồng Hỷ), cũng là một trong những gia đình học tập tiêu biểu nhiều năm. Nhận thức được tầm quan trọng của việc học tập, ông Diễn luôn động viên cũng như quan tâm đến việc học hành của con cái. 5 người con của ông đều có thành tích học tập rất tốt và hiện đã có việc làm ổn định. Nhiều năm nay, gia đình ông cũng liên tục đạt danh hiệu gia đình học tập tiêu biểu.
Ông Lưu Văn Diễn cho biết: Ngay từ khi các con còn nhỏ, tôi đã định hướng cho các con học tập, đồng thời dạy dỗ, giáo dục con lễ phép, hiếu thảo, kính trên nhường dưới. Con trai út của ông Diễn, em Lưu Quang Đoàn, sinh viên Trường Đại học Y dược (Đại học Thái Nguyên) chia sẻ: Bố mẹ luôn quan tâm đến việc học tập của 5 anh chị em, thường xuyên động viên, khích lệ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho con học tập. Nhìn thấy bố mẹ đã già nhưng vẫn chăm chỉ làm việc để nuôi các con ăn học là động lực to lớn cho em phấn đấu học tập.
Có thể thấy, cuộc vận động xây dựng “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Đơn vị học tập”, “Cộng đồng học tập” được các cấp, các ngành, cán bộ, công chức, viên chức, đặc biệt là người dân hưởng ứng tích cực đã tạo thành phong trào có sức lan tỏa mạnh mẽ. Từ đó, xuất hiện nhiều cá nhân, tập thể tiêu biểu trong công tác khuyến học, khuyến tài thông qua việc hiến đất xây dựng trường học, ủng hộ vật chất trang thiết bị cho các nhà trường, xây dựng gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập… Sau 5 năm triển khai đại trà các mô hình học tập theo Quyết định số 281 của Thủ tướng Chính phủ Thực hiện Quyết định 281 của Thủ tướng Chính phủ về “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng đến năm 2020”, toàn tỉnh có 895 dòng họ, 916 cộng đồng phố, thôn, xóm và 327 đơn vị học tập tiêu biểu; công nhận trên 204.000 gia đình, hơn 2.000 dòng họ, trên 1.500 cộng đồng và trên 700 đơn vị học tập. Từ năm 2015 đến nay, quỹ khuyến học các cấp đã trao 253.082 suất học bổng và và khen thưởng với tổng số tiền hơn 56,2 tỷ đồng cho các tập thể, cá nhân có đóng góp tích cực cho phong trào khuyến học.