Được thành lập từ những năm 1960 trong thời kỳ miền Bắc đi lên xây dựng CNXH, miền Nam tiến hành công cuộc đấu tranh thống nhất đất nước, Hợp tác xã (HTX) Phúc Thành, xóm Phúc Thành, xã Hóa Trung (Đồng Hỷ) khởi đầu với 25 xã viên, hoạt động theo phương thức điều hành tập thể, sở hữu tập thể.
Là nơi hợp sức, hợp vốn, HTX Phúc Thành đã đi đầu trong phong trào phát triển kinh tế tập thể, các tổ đổi công, mô hình tự quản hoạt động hăng hái. Qua đó, góp phần cải thiện đời sống của các xã viên trong thời kỳ đất nước còn nhiều khó khăn. Đến nay, HTX có 87 xã viên chính thức và 42 con em của các xã viên tham gia.
Thời gian gần đây, một số xã viên HTX Phúc Thành phản ánh đến báo chí về tình trạng trì trệ, thiếu minh bạch trong hoạt động quản lý, điều hành HTX. Tìm hiểu về vấn đề này, chúng tôi được biết: Thực hiện theo mô hình HTX kiểu mới, năm 1999, HTX Phúc Thành được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh với tên gọi là HTX Dịch vụ nông nghiệp Phúc Thành, vốn điều lệ 14,8 triệu đồng. Ban Chủ nhiệm HTX gồm 4 người, do ông Phạm Trung An làm Chủ nhiệm. Trong thời gian hoạt động, HTX đã triển khai nhiều mô hình, hoạt động đem lại lợi ích cho bà con xã viên, có thể kể đến như: Cấy ghép giống nhãn năng suất cao; nuôi ong lấy mật; canh tác lúa cao sản; trồng rừng sản xuất… Cùng với đó, HTX đã phối hợp với cán bộ khuyến nông và các dự án mở nhiều lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt cho xã viên.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, do quản lý và điều hành còn thiếu sót đã khiến HTX mất đi vị trí, gây ra những bức xúc trong xã viên và nhân dân. Theo Luật HTX năm 2012, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2013 “Nhiệm kỳ của hội đồng quản trị HTX, liên hiệp HTX do điều lệ HTX, liên hiệp HTX quy định nhưng tối thiểu là 2 năm, tối đa là 5 năm”. Tuy nhiên, từ năm 2011 đến nay, HTX chưa tiến hành đại hội để bầu lại. Cũng theo Luật HTX 2012, đại hội thành viên thường niên phải được họp trong thời hạn 3 tháng, kể từ ngày kết thúc năm tài chính do Hội đồng quản trị triệu tập, tuy nhiên HTX thực hiện chưa đầy đủ, không công khai tài chính của HTX từng năm khiến một số xã viên thắc mắc. Cùng với đó, việc cho vay tín dụng nội bộ không được công khai rõ ràng đến từng xã viên, một số diện tích đất trước đây do HTX sử dụng nhưng đã bị san gạt trái phép, sử dụng không đúng mục đích. Điều này đã tạo dư luận không tốt trong xã viên và nhân dân địa phương.
Ông Phạm Trung An, Chủ nhiệm HTX, Trưởng xóm Phúc Thành nói: Với vai trò là Chủ nhiệm HTX, đồng thời là trưởng xóm nhưng tôi chưa thực sự quyết liệt, nên để xảy ra tình trạng san gạt, sử dụng đất không đúng mục đích. Về các hoạt động quản lý HTX, do chưa hiểu rõ các quy định về điều lệ hoạt động nên chúng tôi triển khai đúng, đủ. Thời gian tới, HTX sẽ khắc phục điều này.
Thiết nghĩ, trước thực trạng trên, UBND xã Hóa Trung cần nghiêm túc xem xét lại sự việc, nâng cao trách nhiệm trong công tác quản lý đối với các HTX trên địa bàn, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các HTX hoạt động theo đúng quy định của pháp luật. Cùng với đó, cần cử cán bộ bám sát địa bàn, xử lý các vấn đề ngay từ khi mới nảy sinh, tránh tạo nên những bức xúc kéo dài trong nhân dân.