"Nóng" tình trạng làm và sử dụng giấy tờ giả, bài 4: Không để giấy tờ giả có “đất sống”

Trước sự “bát nháo” của việc làm và sử dụng giấy tờ giả, các lực lượng chức năng của tỉnh Thái Nguyên đã vào cuộc quyết liệt nhằm ngăn chặn, xử lý nghiêm loại tội phạm này. Qua đó góp phần đẩy lùi tội phạm liên quan đến giấy tờ giả, đồng thời cảnh báo giúp nhân dân chấp hành tốt các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Công an lấy lời khai của các đối tượng trong một vụ án làm giả giấy tờ trên địa bàn tỉnh.

Mạnh tay “quét” tội phạm

Để ngăn chặn, xử lý các đối tượng làm và sử dụng giấy tờ giả, thời quan qua các cơ quan chức năng đã có biện pháp đấu tranh quyết liệt. Theo đó, Công an tỉnh đã tập trung lực lượng triệt phá các đường dây làm giấy tờ giả, bắt giữ nhiều đối tượng làm và sử dụng giấy tờ giả. Trong đó có nhiều đối tượng “núp bóng” tiệm photocopy để làm giả các loại giấy tờ.

Theo đó, Vân và Loan đăng lên Facebook nội dung nhận làm giấy khám sức khỏe. Khi có khách sẽ lấy phôi mẫu giấy khám sức khỏe giả của Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên từ Trung, rồi tự đóng dấu, dùng bút làm chữ ký giả bác sĩ khám và Giám đốc Bệnh viện, để bán kiếm lời. Qua khám xét, lực lượng chức năng thu giữ 11 con dấu, 327 giấy tờ giả và nhiều công cụ phạm tội của các đối tượng.

Ngoài vụ án trên, với sự nỗ lực của lực lượng chức năng, 3 năm trở lại đây, hàng chục vụ án liên quan đến sử dụng giấy tờ giả lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã được tòa án nhân dân hai cấp trong tỉnh xử lý, nhiều đối tượng đã nhận mức án nghiêm khắc.

Phan Anh Chi (sinh năm 1950, ở phường Tích Lương, TP. Thái Nguyên) là một ví dụ. Chi vốn là Giám đốc Công ty TNHH Hóa chất và Phát triển công nghệ Việt Nam tại tỉnh Lào Cai. Sau khi Công ty giải thể và bị thu hồi giấy phép kinh doanh, biết được trên vỉa hè TP. Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, có một cây sưa đỏ lâu năm, giá trị cao, Chi nói dối với một người phụ nữ ở TP. Hà Nội về việc Công ty mình được khai thác, nhờ môi giới để bán. Khi người phụ nữ này tìm được hai người mua, thỏa thuận giá mua 6 tỷ đồng, Chi yêu cầu họ đặt cọc. Nhưng khi nhận được số tiền đặt cọc 1 tỷ đồng, Chi cắt đứt liên lạc với những người kia.

Vụ án được đưa ra xét xử, Chi phải nhận mức án hơn 7 năm tù về tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức và lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ở tuổi 74, đáng lẽ được ở bên con cháu sum vầy thì giờ đây Chi lại phải chấp hành án trong trại giam.

Hay vụ án Nguyễn Văn Mừng (sinh năm 1983, ở xã Khôi Kỳ, Đại Từ) do Tòa án nhân dân huyện Đại Từ xét xử tháng 8-2022. Theo hồ sơ vụ án: Đầu năm 2021, Mừng đánh bạc qua mạng và làm ăn thua lỗ nên đã bỏ 10 triệu đồng thuê người qua Zalo làm giả “sổ đỏ” mang tên mình, để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người khác. Sau đó, Mừng dùng “sổ đỏ” giả làm hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất nhằm lừa 200 triệu một người dân ở xã Tiên Hội.

Tuy nhiên, quá trình làm hợp đồng, cán bộ địa chính của UBND xã Khôi Kỳ đã phát hiện “sổ đỏ” của Mừng là giả, kịp thời ngăn chặn hành vi lừa đảo. Như vậy, dù chưa thực hiện thành công hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, song Mừng vẫn bị Tòa án nhân dân huyện Đại Từ tuyên phạt 12 tháng tù về tội “Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức” và mức án 7 năm 6 tháng tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Tổng hình phạt của Mừng là 8 năm 6 tháng tù giam.

Với tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” (dùng giấy phép lái xe giả), ngày 10-4 vừa qua, bị cáo Lê Văn Thành (sinh năm 1990, ở xã Hoàng Nông, Đại Từ) bị Tòa án nhân dân TP. Thái Nguyên xử phạt 8 tháng tù giam.

Nêu cao trách nhiệm của các cơ quan chức năng

Trong thời đại công nghệ 4.0, bên cạnh những mặt tích cực rõ ràng trên mọi lĩnh vực của đời sống, thì những mặt trái của xã hội cũng gia tăng. Một trong những hạn chế đó chính là vấn nạn giấy tờ giả trong hoạt động công chứng. Các đối tượng làm giả giấy tờ hiện nay sử dụng thiết bị máy móc, công nghệ hiện đại nên “sản phẩm” hết sức tinh vi, từ dấu giáp lai, dấu nổi cho đến dấu chìm trên giấy đều rất giống con dấu thật. Do đó, đa số vụ việc giả mạo giấy tờ xảy ra trong hoạt động công chứng thì các công chứng viên cũng chỉ là nạn nhân.

Thông qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra các vụ án hình sự về các tội "Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức", "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra trên địa bàn tỉnh từ năm 2021 đến nay, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh nhận thấy, quá trình công chứng các hợp đồng, giao dịch dân sự của một số văn phòng công chứng thực hiện chưa đúng các quy định, cần phải có biện pháp nâng cao chất lượng công tác công chứng, hạn chế tội phạm xảy ra.

Theo đó, cuối tháng 3-2024, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đã ban hành kiến nghị với Sở Tư pháp, đề nghị áp dụng các biện pháp để phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, như: Tăng cường kiểm tra, hướng dẫn các văn phòng công chứng trên địa bàn, kịp thời phát hiện những thiếu sót, vi phạm có liên quan đến lĩnh vực công chứng, chứng thực để xử lý theo quy định của pháp luật. Cùng với đó là yêu cầu các văn phòng công chứng phải kiểm tra kỹ tài liệu, giấy tờ do người yêu cầu công chứng xuất trình; tăng cường tập huấn nhằm nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của các công chứng viên, nhân viên nghiệp vụ của các văn phòng công chứng; đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân khi tham gia các giao dịch, hợp đồng. Qua đó hạn chế và ngăn chặn việc công chứng, chứng thực hợp đồng do người yêu cầu chứng thực cung cấp là giấy tờ giả.

Bên cạnh đó, để ngăn chặn, hạn chế vấn nạn giấy tờ giả xảy ra trong giao dịch liên quan các thủ tục đất đai, các địa phương trong tỉnh cũng đã chỉ đạo cán bộ chuyên môn ở bộ phận một cửa chú trọng kiểm tra, xác minh giấy tờ người dân cung cấp.

Cán bộ xã Khôi Kỳ (Đại Từ) kiểm tra kỹ giấy tờ khi thực hiện các thủ tục, nhất là thủ tục liên quan đến giao dịch đất đai.

Điển hình như ở UBND xã Khôi Kỳ (Đại Từ), năm 2021, nhờ sự chủ động, trách nhiệm của lãnh đạo UBND và cán bộ địa chính, địa phương đã phát hiện trường hợp một công dân sử dụng giấy tờ giả đến thực hiện hợp đồng chuyển nhượng. Từ đó đến nay, lãnh đạo UBND xã đều chỉ đạo cán bộ chuyên môn ở Bộ phận Một cửa kiểm tra kỹ giấy tờ khi thực hiện các thủ tục, nhất là thủ tục liên quan đến giao dịch đất đai, để kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm liên quan đến giấy tờ giả (nếu có).

Trước thực trạng mua bán, sử dụng giấy tờ giả ngày càng gia tăng, phức tạp, ông Trần Hoài Nam, Chủ tịch Hội Luật gia TP. Thái Nguyên, cho biết: Với chức năng, nhiệm vụ của Hội Luật gia thành phố là tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, chúng tôi đề xuất tới các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn tăng cường hơn công tác quản lý việc sử dụng con dấu, tài liệu của cơ quan, đơn vị, bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định.

Hội Luật gia TP. Thái Nguyên cũng đề nghị cấp ủy, chính quyền các địa phương, đơn vị đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền sâu rộng đến tất cả các tầng lớp nhân dân để nâng cao ý thức, không mua bán, sử dụng các loại giấy tờ giả. Hội còn khuyến cáo người dân không giao, gửi, cho mượn giấy tờ cá nhân như: Căn cước công dân, giấy phép lái xe, giấy chứng nhận đăng ký xe, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… để tránh bị đối tượng xấu lợi dụng lấy thông tin làm giấy tờ giả nhằm mục đích thực hiện các hành vi trái pháp luật.

Các phòng, ban, đơn vị thuộc TP Thái Nguyên, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố, UBND các phường, xã khi thực hiện nhiệm vụ trong phạm vi, quyền hạn nếu phát hiện trường hợp có dấu hiệu sử dụng các giấy tờ giả, cần phối hợp xác minh với các cơ quan có thẩm quyền để kịp thời xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Nói không với giấy tờ giả

Để tránh trở thành “con mồi” của những vụ dùng giấy tờ giả để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, bên cạnh sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, mỗi người cần nâng cao nhận thức và đề cao cảnh giác. Khi thực hiện các giao dịch, ngoài việc kiểm tra kỹ các loại giấy tờ quan trọng, liên quan đến tài sản, cần xác minh thông tin, tính thật - giả của các loại giấy tờ liên quan tại cơ quan có thẩm quyền.

Ông Đào Hồng Hương, Trưởng Phòng 2, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, cho biết: Giấy tờ giả các đối tượng làm giả với công nghệ ngày càng tinh vi và phức tạp. Để phân biệt được thật giả, nhất là khi thực hiện các giao dịch dân sự, người dân cần xem xét, khi thấy giấy tờ được cấp từ lâu nhưng các nét mực còn mới, các chi tiết in trên giấy sai lỗi chính tả, có dấu hiệu cố tình bôi bẩn cho khó nhận biết. Chữ ký giả thường không tự nhiên, đường nét run, gãy, không sắc gọn. Nếu là dấu giả, khoảng cách giữa các vành thường không đều, như: Hình quốc huy, quốc hiệu nếu bị làm giả thường hay đọng mực, mờ nhòe. Người dân cũng cần chú ý, việc tẩy xóa trên giấy tờ bằng cơ học thường lộ nhược điểm tại nơi tẩy xóa mất độ bóng láng, chữ viết chỗ tẩy xóa có khi bị nhòe, độ đậm, nhạt của chữ cũng khác.

Cùng với đó, mỗi người dân cần có ý thức phối hợp với lực lượng chức năng trong đấu tranh đẩy lùi tội phạm về giấy tờ giả. Thông qua việc tích cực tuyên truyền cho gia đình chủ động phòng ngừa tội phạm, nêu cao cảnh giác, không mắc bẫy lừa đảo, hay không nghe lời dụ dỗ để trở thành tội phạm mua bán, sử dụng giấy tờ giả. Đồng thời tích cực lên án hành vi vi phạm pháp luật về giấy tờ giả, tham gia tố giác những thông tin liên quan đến tội phạm làm, mua, bán, sử dụng giấy tờ giả cho cơ quan Công an…